Rozliczenie marynarzy: Opodatkowanie dochodów marynarzy z pracy w stoczni

Obecnie wiele statków jest w trakcie końcowych faz budowy, w związku z czym coraz więcej marynarzy jest wysyłanych przez armatorów do stoczni w celu dopilnowania prawidłowego ukończenia budowy i oddania statku. Marynarze de facto zatrudnieni są na statku, ale faktycznie wykonują pracę na lądzie, więc nie mogą być traktowani jak marynarze w kontekście opodatkowania ich dochodów z pracy na stoczni.

Jeżeli jest to wyłącznie odbiór statku i marynarz wypływa na tym statku w rejs, to nie ma najmniejszych wątpliwości, aby jego pracę uznać za pracę na statku, natomiast jeżeli jego kontrakty wykonywane są podczas budowy statku w stoczni, to jego praca ma charakter pracy lądowej i tak też podlega opodatkowaniu jego dochód.

Kwalifikacja dochodu jako dochód z pracy na lądzie

Dochody marynarza kwalifikowane są jako dochody z pracy na lądzie i zastosowanie znajdą przepisy, jakie obowiązują w miejscu wykonywania przez niego pracy. To, w jaki sposób zostaną opodatkowane jego dochody, determinują przepisy danej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, jaką Polska zawarła z Państwem, w którym marynarz faktycznie wykonuje pracę.

Bez względu na Państwa - strony umowy, analiza sytuacji podatkowej będzie obejmowała ustalenie, czy zachodzi wyjątek pełnego opodatkowania dochodu w Polsce, czy też znajduje zastosowanie dana metoda unikania podwójnego opodatkowania.

Opodatkowanie dochodu na przykładzie pracy w stoczni w Chinach

Jako przykład podajmy marynarza wykonującego pracę przy budowie statku w stoczni w Chinach, którego pracodawca ma swoją siedzibę w Europie, a marynarz nie wie, ile dni w ciągu roku spędzi w stoczni. Czy jego dochód będzie opodatkowany w Polsce?

Zastosowanie znajdzie umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania z Chinami. Zgodnie z art. 15 ust 1 (praca najemna na lądzie): Z zastrzeżeniem postanowień artykułów 16, 18, 19, 20 i 21 pensje, płace i podobne wynagrodzenia, które osoba mająca miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie osiąga z pracy najemnej, będą podlegać opodatkowaniu tylko w tym Umawiającym się Państwie, chyba że praca wykonywana jest w drugim Umawiającym się Państwie. Jeżeli praca jest tam wykonywana, to osiągane za nią wynagrodzenie może być opodatkowane w tym drugim Umawiającym się Państwie.

Z kolei ust 2 wskazuje, iż: Bez względu na postanowienia ustępu 1 niniejszego artykułu, wynagrodzenia, jakie osoba mająca miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie osiąga z pracy najemnej, wykonywanej w drugim Umawiającym się Państwie, będą podlegać opodatkowaniu tylko w pierwszym wymienionym Państwie, jeżeli:

a) odbiorca przebywa w drugim Państwie łącznie przez okres lub okresy nie dłuższe niż 183 dni podczas danego roku kalendarzowego i

b) wynagrodzenia są wypłacane przez pracodawcę lub w jego imieniu, który nie ma w tym drugim Państwie miejsca zamieszkania lub siedziby, oraz

c) wynagrodzenia nie są wypłacane przez zakład lub stałą placówkę, którą pracodawca posiada w drugim Umawiającym się Państwie.

Ustęp pierwszy tego artykułu wskazuje na zasadę, czyli dochód tej osoby może być opodatkowany w Chinach, w związku z czym zastosowanie znajdzie metoda unikania podwójnego opodatkowania, wskazana w dalszej części umowy.

Natomiast ustęp 2 wskazuje na wyjątek pełnego opodatkowania tego dochodu w Polsce, bez zastosowania w ogóle metody unikania podwójnego opodatkowania. Oznacza to, że dochód tej osoby będzie opodatkowany tylko w Polsce, jeżeli zostaną spełnione wszystkie warunki wskazane w punktach od a) do c) łącznie. Spełnienie wszystkich przesłanek łącznie, powoduje pełne opodatkowanie dochodu w Polsce. Jeżeli jednak choć jedna z przesłanek nie zostanie spełniona (np. przesłanka dni), to dochód tej osoby zostanie sklasyfikowany do opodatkowania w oparciu o art. 15 ust 1.

Powyższe oznacza, że jeżeli wynagrodzenie marynarza będzie wypłacane przez pracodawcę spoza Chin i będzie on przebywał w Chinach poniżej 183 dni, to jego dochód będzie w całości opodatkowany w Chinach. Jeżeli jednak osoba będzie przebywała w Chinach powyżej 183 dni w trakcie roku kalendarzowego, to zastosowanie znajdzie zasada wynikająca z art. 15 ust 1 umowy.

Jeżeli zastosowanie znajdzie zasada, czyli dochód może zostać opodatkowany w Chinach, to należy odnieść się do właściwej metody unikania podwójnego opodatkowania.

W umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania z Chinami, po wejściu w życie zmian wynikających z MLI, zastosowanie znajdzie metoda proporcjonalnego odliczenia. Oznacza to, iż konieczne jest zadeklarowanie dochodów w zeznaniu podatkowym w Polsce i zapłata podatku w Polsce.

Zgodnie bowiem z art. 27 g ust 2 i 5, w związku z wykonywaniem pracy na terytorium lądowym państwa, przysługuje prawo do odliczenia ulgi abolicyjnej w kwocie nie przekraczającej 1360 zł za rok.

Jeżeli podatek zostanie zapłacony za granicą, to jak najbardziej przysługuje pracownikowi możliwość odliczenia go w zeznaniu podatkowym w Polsce.

Analogiczna sytuacja ma miejsce w przypadku pracy w stoczni w Korei Południowej oraz Japonii.

Opodatkowanie dochodu na przykładzie pracy w stoczni w Turcji

Sytuacja faktyczna marynarza jest analogiczna jak w opisanym wyżej przypadku, czyli armator-pracodawca znajduje się poza Turcją i pracownik nie wie ile dni spędzi w Turcji w skali roku kalendarzowego. Czy sytuacja podatkowa marynarza będzie taka sama?

Zastosowanie znajduje umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania zawarta pomiędzy Polską, a Turcją.

Zgodnie z art. 15 ust 1: Z uwzględnieniem postanowień artykułów 16, 18, 19 i 20 pensje, płace i inne podobne wynagrodzenia, które osoba mająca miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie osiąga z pracy najemnej, podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie, chyba że praca wykonywana jest w drugim Umawiającym się Państwie. Jeżeli praca jest tam wykonywana, to osiągane za nią wynagrodzenie może być opodatkowane w tym drugim Państwie.

Zasada, analogicznie jak w przypadku Chin wskazuje, iż dochód może być opodatkowany w miejscu wykonywania pracy, co oznacza konieczność odniesienia się do właściwej metody unikania podwójnego opodatkowania.

Natomiast ust 2, wskazuje na wspomniany już wyjątek pełnego opodatkowania dochodu w Polsce: Bez względu na postanowienia ustępu 1 wynagrodzenia, jakie osoba mająca miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie osiąga z pracy najemnej wykonywanej w drugim Umawiającym się Państwie, podlegają opodatkowaniu tylko w pierwszym wymienionym Państwie, jeżeli:

a) odbiorca przebywa w drugim Państwie przez okres lub okresy nie przekraczające łącznie 183 dni w danym roku kalendarzowym oraz

b) wynagrodzenia są wypłacane przez pracodawcę lub w imieniu pracodawcy, który nie ma miejsca zamieszkania lub siedziby w drugim Państwie, oraz

c) wynagrodzenia nie są ponoszone przez zakład lub stałą placówkę, którą pracodawca posiada w drugim Państwie.

Oznacza to, że jeżeli pracownik spędzi w Turcji poniżej 183 dni w roku, a jego wynagrodzenie będzie wypłacane spoza Turcji, to jego dochód zostanie w pełni opodatkowany w Polsce. Natomiast jeżeli spędzi on w Turcji powyżej 183 dni, to do jego wynagrodzenia zastosowanie znajdzie właściwa metoda unikania podwójnego opodatkowania.

W przypadku Turcji, do której nie mają zastosowania postanowienia MLI, zastosowanie znajduje metoda wyłączenia z progresją. W tym wypadku, jeżeli pracownik nie posiada innych dochodów w Polsce lub z zagranicy, które podlegałyby opodatkowaniu w Polsce wg zasad ogólnych, to nie ma obowiązku deklarowania ww. kwot w Polsce w zeznaniu podatkowym i nie zapłaci podatku od tego dochodu.

Podsumowanie

Fakt zatrudnienia na statku, który jest w trakcie budowy w stoczni nie daje możliwości zakwalifikowania dochodu z pracy jako dochodu uzyskanego z pracy na statku. Należy pamiętać, iż statek musi być eksploatowany w komunikacji międzynarodowej. Natomiast praca przy budowie statku jest kwalifikowana jako praca na lądzie i tak też zostanie opodatkowany dochód z jej wykonywania.

W związku z powyższym, każdy marynarz przed wyjazdem do stoczni na nowo budowany statek, powinien bezwzględnie zweryfikować swoją sytuację podatkową, bowiem istnieje ryzyko pełnego opodatkowania jego dochodów w Polsce.