80. rocznica obrony Cowes

W nocy z 4 na 5 maja 1942 roku niemieckie lotnictwo przeprowadziło intensywne bombardowanie miasta Cowes w Wielkiej Brytanii. Przed zniszczeniem uratował to miasto polski okręt ORP Błyskawica. W 80. rocznicę tego wydarzenia mieszkańcy Cowes zorganizowali uroczystości upamiętniające obronę miasta przez polski niszczyciel.

Dla mieszkańców Cowes najbardziej pamiętną datą w wojennej historii była wiosna 1942 roku. Pod koniec kwietnia jeden z bombowców niemieckich dokonał nalotu na miasto. W tym czasie w stoczni w Cowes przebywał niszczyciel ORP Błyskawica. Załoga polskiego okrętu przewidując kolejne naloty przygotowywała się do obrony. Pod osłoną nocy dowożono na okręt amunicję. 4 maja, o godzinie 23:00 ponad 100 niemieckich bombowców rozpoczęło bombardowanie miasta z małej wysokości. Załoga ORP Błyskawica odpowiedziała ogniem armat przeciwlotniczych. Intensywny ogień polskiego niszczyciela zmusił niemieckie bombowce do rozbicia szyku i zwiększenia wysokości lotu. Niemieckie samoloty nie miały możliwości dokładnego określenia celów naziemnych.

Uroczystości upamiętniające obronę miasta przez ORP Błyskawica rozpoczęły się w czwartek 5 maja i trwały do niedzieli 8 maja. Uczestniczyła w nich delegacja polskich marynarzy oraz podchorążych Akademii Marynarki Wojennej, która udała się do Cowes na pokładzie okrętu szkolnego ORP Wodnik. Podczas uroczystości odsłonięto tablicę upamiętniającą niszczyciele ORP Grom i ORP Błyskawica. Kulminacja rocznicowych obchodów odbyła się tradycyjnie przy memoriale Cowes Parade oraz przy Francki Place.

***

Niszczyciel ORP Błyskawica był jednym z najnowocześniejszych okrętów przedwojennej Marynarki Wojennej. Jednostkę zbudowano w angielskiej stoczni J. Samuel White & Co. Ltd w Cowes - w mieście, które kilka lat później właśnie ten okręt uratował przed zniszczeniem.

Polską banderę podniesiono na ORP Błyskawica 25 listopada 1937 roku. W czasie wojny okręt przepłynął 150 tysięcy mil morskich, eskortował 83 konwoje, uczestniczył w 108 patrolach i operacjach morskich, brał udział w zniszczeniu dwóch i uszkodzeniu sześciu okrętów nawodnych oraz zniszczeniu dwóch statków handlowych przeciwnika, uszkodził trzy okręty podwodne i zestrzelił 4 samoloty na pewno i 2 prawdopodobnie. Trzykrotnie uległ uszkodzeniom podczas wypełniania zadań bojowych.

W uznaniu swych wojennych zasług ORP Błyskawica, jako jedyny okręt, został odznaczony Orderem Virtuti Militari. Po zakończeniu wojny okręt powrócił do Gdyni. Przez dwadzieścia lat eksploatowany był jako klasyczny niszczyciel.

Od 1976 roku jest okrętem-muzeum, który rocznie odwiedzają tysiące turystów z Polski i zagranicy. Jest już tradycją, że na jego pokładzie odbywają się najważniejsze uroczystości i ceremonie. Jest to najstarszy na świecie okręt tej klasy i jeden z niewielu zachowanych okrętów, które brały czynny udział w II wojnie światowej. W hołdzie zasług wojennych został wyróżniony nagrodą International Maritime Heritage Award i wszedł do międzynarodowego grona okrętów, które wniosły największy wkład w historię świata i zostały zachowane dla kolejnych pokoleń.

rel (3. FO)

Fot.:  por. mar. Damian Przybysz