Warmińsko-mazurskie samorządy wznowiły starania o wpisanie Kanału Elbląskiego na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Nowy wniosek przesłany do Narodowego Instytutu Dziedzictwa dotyczy całej drogi wodnej, a nie - jak poprzednio - samych zabytkowych pochylni.
"Nasz nowy wniosek dotyczy wpisania na listę UNESCO całego kanału wraz z systemem pięciu zabytkowych pochylni. Procedura zapewne potrwa jeszcze kilka lat, ale sprawa ruszyła z miejsca" - powiedział PAP sekretarz gminy Ostróda Cezary Wawrzyński. Jak dodał, wniosek w tej sprawie trafił już do Narodowego Instytutu Dziedzictwa, który uczestniczy w procedurze nominowania polskich kandydatur na listę światowego dziedzictwa kulturowego.
O umieszczenie tej drogi wodnej na prestiżowej liście stara się od października 2014 r. zarząd Związku Gmin Kanału Ostródzko-Elbląskiego i Pojezierza Iławskiego, który zrzesza 11 gminnych samorządów. Początkowo związek wnioskował o rozpatrzenie kandydatury jedynie odcinka z zabytkowymi pochylniami. Jednak po półtora roku postanowił rozszerzyć te starania na cały kanał, zgodnie z sugestią krajowego komitetu ds. światowego dziedzictwa kulturowego.
Teraz wniosek obejmuje 71 km drogi wodnej od jeziora Jeziorak i Jeziora Drwęckiego po jezioro Druzno, w tym pięć pochylni i dwie śluzy. Według Wawrzyńskiego powinien zostać rozpatrzony na posiedzeniu komitetu krajowego, które zaplanowano na jesieni tego roku.
Procedura wpisywania obiektu na listę UNESCO jest długa i obwarowana wieloma wymogami. Wniosek nominacyjny musi być poprzedzony umieszczeniem zabytku na tzw. liście informacyjnej, zgłaszanej do Centrum Światowego Dziedzictwa w Paryżu. Jest to wykaz obiektów, które poszczególne kraje zamierzają rozważyć w najbliższych latach jako kandydatury na listę UNESCO. Kolejne etapy prac obejmują formalną, a potem merytoryczną analizę wniosku przez ekspertów komitetu UNESCO. Dopiero potem komitet podejmuje decyzję podczas corocznego walnego zgromadzenia.
Samorządy gmin położonych wzdłuż Kanału Elbląskiego liczą, że umieszczenie tego obiektu na liście UNESCO wpłynie na znaczący wzrost liczby turystów i wodniaków. Ma też ułatwić pozyskiwanie pieniędzy z funduszy regionalnych i europejskich na rewitalizację i bieżące utrzymanie tej atrakcji turystycznej.
Zbudowany w latach 1844-60 Kanał Elbląski jest unikatowym w skali świata zabytkiem hydrotechniki, dzięki czynnemu systemowi pięciu zabytkowych pochylni z tzw. suchym grzbietem - w Buczyńcu, Kątach, Oleśnicy, Jeleniach i Całunach. Statki i jachty, żeby pokonać różnicę poziomów, są umieszczane na wózkach kolejowych i przeciągane po torowisku za pomocą stalowych lin, które porusza koło wodne.
Kanał łączy jeziora zachodnich Mazur z Zalewem Wiślanym. W ostatnich latach został zrewitalizowany. Prace objęły m.in. remont pochylni i śluz oraz pogłębianie tej drogi wodnej. Kosztowały 111 mln zł, z czego ponad 48 mln zł to dofinansowanie z Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka.
mbo/ mhr/
USD
EUR
CHF
GBP