Podatki marynarskie: Nowy/Polski Ład, a marynarze

Dnia 01 października 2021 roku Sejm uchwalił nowelizację ustaw podatkowych powszechnie określaną „Nowym/Polskim Ładem”. Z kolei dnia 28 października 2021 roku ustawy te uchwalił Senat wydłużając m.in. datę wejścia w życie tych zmian na dzień 01 stycznia 2023 r.

Już w dniu 29 października 2021 roku senackimi poprawkami do „Nowego/Polskim Ładu” zajął się Sejm i niestety w większości je odrzucił uchwalając ustawy wprowadzające ww. nowelizacje. Obecnie Nowy/Polski Ład będzie przedłożony Prezydentowi do podpisu i w większości wejdzie w życie w dniu 01 stycznia 2022 roku.

Wielu marynarzy zastanawia się na ile zmiany te wpłynął na ich sytuację podatkową, co budzi uzasadnioną nerwowość w środowisku.

W poniższej publikacji przeanalizuję powyższe nowelizacje z perspektywy sytuacji podatkowej marynarzy posiadających polską rezydencję podatkową, którzy pracują u zagranicznych armatorów na statkach eksploatowanych w transporcie międzynarodowym.

Z kolei zupełnie inną sytuację podatkową w 2022 roku będą mieli pracownicy branży morskiej pracujący w szeroko rozumianym polskim sektorze morskim.

Czy Nowy/Polski Ład usunie ulgę abolicyjną dla marynarzy?

Zgodnie z obecnym kształtem Nowego/Polskiego Ładu ulga abolicyjna nie zostanie usunięta ani ograniczona dla marynarzy.

Zastosowanie metody proporcjonalnego odliczenia i jednocześnie brak umieszczenia danego państwa na liście rajów podatkowych, a taka sytuacja ma miejsce m.in. z Wielką Brytanią, Singapurem, Norwegią, Portugalią, Jersey, Indiami, Arabią Saudyjską itd., gdy zaczną obowiązywać nowe przepisy, dalej wielu marynarzy będzie mogło skorzystać z tzw. ulgi abolicyjnej przewidzianej w art. 27g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W ramach przypomnienia osoby, które uzyskały zagranicą dochody m. in. z pracy bądź z prowadzenia działalności gospodarczej, podlegające w Polsce rozliczeniu z zastosowaniem metody proporcjonalnego odliczenia, mają prawo do odliczenia od podatku dochodowego tzw. ulgi abolicyjnej, czyli kwoty stanowiącej różnicę pomiędzy podatkiem obliczonym z zastosowaniem metody proporcjonalnego odliczenia a podatkiem obliczonym według metody wyłączenia z progresją. Zgodnie z art. 27g ust. 2 ww. ustawy odliczeniu podlega kwota stanowiąca różnicę między podatkiem obliczonym zgodnie z art. 27 ust. 9 albo 9a (tj. metody proporcjonalnego odliczenia) a kwotą podatku obliczonego od dochodów ze źródeł, o których mowa w ust. 1, przy zastosowaniu do tych dochodów zasad określonych w art. 27 ust. 8 (tj. metody wyłączenia z progresją). Zgodnie z przepisami możliwość skorzystania z ulgi abolicyjnej nie została uzależniona od tego, czy ww. dochody osiągnięte za granicą zostały opodatkowane w państwie źródła, tj. w państwie, w którym podatnik je uzyskuje.

Odliczenia nie stosuje się, jedynie w przypadku, gdy określone dochody uzyskane zostały w krajach na terytorium wymienionych w rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie określenia krajów i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych, tzw. raje podatkowe.

Reasumując, podatnik jest obowiązany rozliczyć swoje dochody w Polsce, gdzie zastosowanie znajdzie art. 27g ustawy o PIT przewidujący ulgę abolicyjną, czyli będzie można pomniejszyć swój podatek o kwotę będącą różnicą pomiędzy podatkiem wyliczonym przy zastosowaniu metody proporcjonalnego odliczenia a podatkiem wyliczonym przy zastosowaniu metody wyłączenia z progresją.

Należy pamiętać, iż od dnia 01.01.2021 roku art. 27 g ust. 5 ustawy o PIT nabrał nowego brzmienia tj.: „Przepisu ust. 2 zdanie drugie nie stosuje się do dochodów osiąganych w roku podatkowym poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ze źródeł, o których mowa w art. 12 ust. 1 oraz art. 13 pkt 8 lit. a i pkt 9, jeżeli dochody te są osiągane z tytułu pracy lub usług wykonywanych poza terytorium lądowym państw.”

Czy Nowy/Polski Ład usunie wnioski o ograniczenie poboru zaliczek dla marynarzy?

W zakresie postępowania w zakresie ograniczenia poboru zaliczek dla marynarzy Nowy/Polski Ład również nie przewiduje żadnych modyfikacji, tak więc od nowego roku dalej pozostaną aktualne dotychczasowe zasady w tym zakresie. Wykonywanie pracy przez marynarza w modelu zatrudnienia z możliwością zastosowania ulgi abolicyjnej dalej wiązać się będzie z koniecznością comiesięcznego uiszczania zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz z koniecznością rozliczenia danego roku w zeznaniu rocznym.

Z uwagi na powyższe jedną z najważniejszych kwestii dla marynarza z polską rezydencją podatkową, który pracować będzie u armatora w państwie objętym ulgą abolicyjną będzie ustalenie terminu złożenia ww. wniosku o ograniczenie poboru zaliczek. Wniosek należy złożyć przed terminem płatności pierwszej zaliczki na podatek, a mianowicie:

1. albo do 20 kolejnego miesiąca po uzyskaniu przychodu (przelewu);
2. albo do 20 kolejnego miesiąca po powrocie do kraju.

Opcje pierwszą znajdzie zastosowanie, gdy w momencie wpływu pensji na rachunek bankowy marynarz będzie pozostawał w domu.

Natomiast jeżeli w trakcie wypłaty pierwszej pensji marynarz będzie przebywał zagranicą termin płatności pierwszej zaliczki minie w terminie wskazanym w punkcie drugim.

Nadmienić należy, iż jeśli przepisy w tym zakresie zaczną obowiązywać od dnia 01.01.2022 roku, to najwcześniejszym terminem do złożenia wniosku o ograniczenie poboru zaliczek w 2022 roku, w przypadku dochodów uzyskanych z pracy na rzecz maltańskiego armatora w 2022 roku, będzie 20 luty 2022 roku.

Czy Nowy/Polski Ład usunie zwolnienie z PIT dla marynarzy?

Pomimo, iż konstrukcja ta ma w praktyce marginalne znaczenie dla marynarzy, to podkreślenia wymaga fakt, iż przepisy w tym zakresie nie ulegną również zmianom od dnia 01 stycznia 2022 roku.

Kilka dalszych uwag

Dochody roczne w 2022 roku w przedziale 0-30 000 zł mają być objęte stawką efektywnego obciążenia publicznoprawnego 9% (składka zdrowotna), z kolei dochody w przedziale 30 000 zł – 120 000 zł – mają być objęte stawką efektywnego obciążenia publicznoprawnego 26% (9% składka zdrowotna + 17% PIT).

W efekcie wejścia w życie Nowego/Polskiego Ładu kwota wolna od podatku wzrośnie do 30 000 zł i faktycznie podatek wynosi 0%, ale należy mieć na uwadze, że podatnik w tym limicie dochodów i tak, i tak będzie obciążony 9% składką zdrowotną, tak więc wcale ta kwota nie będzie wolna od obciążeń publicznoprawnych (sic!).

Z kolei, jeśli podatnik w roku 2022 roku uzyska dochody roczne powyżej 30 000 zł, to zgodnie z Nowym/Polskim Ładem w obecnym kształcie, obciążenia publicznoprawne podatnika wzrosną aż do 26% od dochodu (17% PIT oraz 9% składki zdrowotnej).

Warto również, iż dla większości polskich marynarzy pracujących tylko na statkach eksploatowanych przez zagranicznych armatorów transporcie międzynarodowym w roku podatkowym obciążenia podatkowe nie wzrosną, gdyż marynarze Ci nie będą zobligowani rozliczać się w Polsce, a jeśli taki obowiązek się pojawi to marynarze Ci będą mogli skorzystać m.in. z ulgi abolicyjnej lub zwolnienia z PIT dla marynarzy, chyba że dochody marynarza będą opodatkowane przez jego miejsce zamieszkania np. UPO z Holandią.

Co więcej, marynarze dalej nie będą objęci obowiązkowymi składkami na ubezpieczenie społeczne w Polsce pracując poza Polską pod obcymi banderami.

Należy pamiętać, iż brak możliwości odliczenia w PIT składki zdrowotnej może u niektórych marynarzy podwyższyć podatek (zwłaszcza jeżeli pracują w kliku państwach),

W nowym roku, w niektórych konfiguracjach, może okazać się nieopłacalne wspólne rozliczenie z małżonkiem, gdyż ulga dla klasy średniej będzie przysługiwała etatowcom i przedsiębiorcom, którzy brutto zarobią rocznie nie mniej niż 68.412 zł i nie więcej niż 133.692 zł.

Problem z ulgą dla klasy średniej może również pojawić się w przypadku marynarzy uzyskujących dochody w Polsce w ww. przedziale przy uzyskaniu równoczesnego wysokiego dochodu zagranicznego.

Dla marynarzy dużo większym problemem niż Nowy/Polski Ład mogą okazać się profiskalne i zarazem wątpliwe prawnie praktyki aparatu skarbowego w Polsce:

Podsumowanie

Reasumując, Nowy/Polski Ład nie uderzy tak mocno w marynarzy posiadających polską rezydencję podatkową, którzy pracować będą w roku 2022 u zagranicznych armatorów na statkach eksploatowanych w transporcie międzynarodowym.

Z pewnością Nowy/Polski Ład wprowadzi bardzo dużo chaosu w działaniu urzędników Krajowej Administracji Skarbowej, gdyż od 2022 roku będą oni zmuszeni „pracować” na przepisach, których w istocie nie będą znali. Powyższe jest powodowane faktem, iż jest za mało czasu na szkolenia w tym zakresie. Co więcej jakość legislacyjna tej systemowej i zarazem ekspresowej nowelizacji prawa podatkowego jest bardzo niska, co może prowadzić do wielu kuriozalnych sytuacji w praktyce stosowania nowych regulacji.

Kwestią, która może mieć również wpływ na sytuację podatkową marynarzy po wejściu w życie Nowego/Polskiego Ładu jest rozszerzenie kompetencji urzędników przy równoczesnym utrzymaniu ich faktycznej bezkarności.

Z uwagi na powyższe oraz przez wzgląd na coraz bardziej profiskalne działania aparatu skarbowego w Polsce, wszystkim marynarzom zatrudnionym w ww. modelu rekomendujemy analizę ich sytuacji podatkowej z lat 2015-2021 oraz skorzystanie z pomocy profesjonalnego pełnomocnika zarówno w zakresie wystąpienia z wnioskiem o ograniczenie poboru zaliczek jak i rozliczenia zeznania rocznego w Polsce.