Automatyczna wymiana informacji w sprawach podatkowych ma miejsce w oparciu o trzy główne akty międzynarodowe tj.: 1. FATCA (ang. Foreign Account Tax Compliance Act) – akt prawny uchwalony w USA w dniu 18.03.2010 r.; 2. CRS (ang. Common Reporting Standard) – opublikowany przez OECD globalny standard raportowania zawierający komentarze do modelu umowy zawartej pomiędzy państwami uczestniczącymi; 3. Dyrektywa Rady 2014/107/UE z dnia 09.12.2014 zmieniająca dyrektywę 2011/16/UE w zakresie obowiązkowej automatycznej wymiany informacji w dziedzinie opodatkowania.
Zasadniczym celem wprowadzenia ww. regulacji było zwalczanie oszustw podatkowych i uchylania się od opodatkowania zarówno na terytorium Unii Europejskiej jak i całego świata poprzez stworzenie jednolitego standardu wymiany informacji podatkowych pomiędzy państwami.
Istotą wypracowanego na szczeblu międzynarodowym mechanizmu jest obowiązek dostarczenia przez instytucje finansowe informacji dotyczących rachunków finansowych prowadzonych na rzecz nierezydentów oraz ich wymiana pomiędzy poszczególnymi współpracującym państwami.
W praktyce, informacje o rachunkach finansowych prowadzonych dla nierezydentów będą gromadzone przez instytucje finansowe, które następnie zostaną przekazane do Krajowej Administracji Podatkowej. Następnie informacje te zostaną przekazane do zagranicznej administracji podatkowej właściwej dla miejsca zamieszkania/rezydencji podatkowej posiadacza rachunku.
Oznacza to, że polska administracja podatkowa będzie gromadziła informacje o rachunkach nierezydentów, które to następnie przekaże do zagranicznej administracji podatkowej i na zasadzie wzajemności otrzyma tożsame informacje o rachunkach finansowych polskich rezydentów za granicą.
Informacje te stanowić będą podstawę do wszczęcia czynności sprawdzających albo postepowań podatkowych w sprawie opodatkowania przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych.
Przenosząc powyższe na grunt polskich regulacji uchwalona została:
1. ustawa z dnia 9 października 2015 r. o wykonywaniu Umowy między rządem Rzeczpospolitej Polskiej a Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki w sprawie poprawy wypełniania międzynarodowych obowiązków podatkowych oraz wdrożenia ustawodawstwa FATCA wraz z rozporządzeniami wykonawczymi; oraz
2. ustawa z dnia 9 marca 2017 r. o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami (dalej ustawa CRS).
Kwestie FATCA zostały poruszone w publikacji Kancelarii, dla przypomnienia: http://www.portalmorski.pl/prawo-polityka/31435-fatca-a-sytuacja-podatkowa-polskich-marynarzy
Ustawa CRS weszła w życie 04.04.2017 r natomiast przepisy art. 92, art. 93 pkt 1, art. 95 pkt 1 i 2, art. 106 oraz art. 107 wchodzą w życie z dniem 30 kwietnia 2017 r. a dział III oraz art. 89, art. 94 pkt 5 i 7, art. 95 pkt 3, art. 96, art. 98-100 oraz art. 109 wchodzą w życie z dniem 1 maja 2017 r.
Ustawa CRS w celu uporządkowania procedur wymiany informacji podatkowej w jednym akcie prawnym implementuje do polskiego porządku prawnego przepisy unijne tj.:
a) dyrektywę Rady 2014/107/UE z dnia 9 grudnia 2014 r. zmieniającej dyrektywę 2011/16/UE w zakresie obowiązkowej automatycznej wymiany informacji w dziedzinie opodatkowania (Dz. Urz. UE L 359 z 16.12.2014, str. 1),
b) dyrektywę Rady (UE) 2015/2060 z dnia 10 listopada 2015 r. uchylającą dyrektywę 2003/48/WE w sprawie opodatkowania dochodów z oszczędności w formie wypłacanych odsetek (Dz. Urz. UE L 301 z 18.11.2015, str. 1),
c) dyrektywę Rady (UE) 2015/2376 z dnia 8 grudnia 2015 r. zmieniającą dyrektywę 2011/16/UE w zakresie obowiązkowej automatycznej wymiany informacji w dziedzinie opodatkowania (Dz. Urz. UE L 332 z 18.12.2015, str. 1) oraz
d) dyrektywę Rady (UE) 2016/881 z dnia 25 maja 2016 r. zmieniającą dyrektywę 2011/16/UE w zakresie obowiązkowej automatycznej wymiany informacji w dziedzinie opodatkowania (Dz. Urz. UE L 146 z 03.06.2016, str. 8).
Projekt ustawy o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami obejmował nie tylko implementację dyrektywy 2014/107/UE, ale również wprowadzenie regulacji umożliwiających automatyczną wymianę informacji w dziedzinie opodatkowania z innymi niż unijne państwami. Podstawę dla tej wymiany stanowi podpisane w dniu 29 października 2014 r. przez Ministra Finansów wielostronne porozumienie Competent Authority Agreement (CAA). W porozumieniu tym 51 państw i terytoriów, w tym Polska, złożyły deklarację o wprowadzeniu skutecznych narzędzi przeciwdziałających transgranicznym oszustwom podatkowym i unikaniu opodatkowania, w szczególności poprzez przeprowadzenie w krajowych systemach prawnych zmian, wdrażających procedury CRS. Polska zobowiązała się do wdrożenia przedmiotowych rozwiązań w ramach tzw. szybkiego przyjęcia (ang. early adoption). Oznacza to, że pierwsze zaraportowanie powinno zostać przeprowadzone w terminie do końca września 2017 r.
Zasadniczym celem ww. ustawy jest wprowadzenie regulacji prawnych oraz procedur, które umożliwią wymianę informacji z państwami w dziedzinie opodatkowania dochodów.
Na wstępie należy wskazać, iż przepisy ustawy CRS nie będą miały zastosowania do wymiany informacji dla celów podatkowych na podstawie Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki w sprawie poprawy wypełniania międzynarodowych obowiązków podatkowych oraz wdrożenia ustawodawstwa FATCA, oraz towarzyszących Uzgodnień Końcowych, podpisanych w Warszawie dnia 7 października 2014 r.
Ustawa określa:
1. zasady i tryb dokonywania wymiany informacji podatkowych z innymi państwami;
2. właściwość organów w zakresie wymiany informacji podatkowych z innymi państwami;
3. obowiązki instytucji finansowych w zakresie wymiany informacji podatkowych na wniosek właściwego organu;
4. obowiązki instytucji finansowych w zakresie automatycznej wymiany informacji podatkowych o rachunkach raportowanych, o których mowa w dziale III, oraz zasady kontroli ich wykonywania;
5. obowiązki jednostek wchodzących w skład grupy podmiotów, o której mowa w dziale V, w zakresie automatycznej wymiany informacji podatkowych o tych jednostkach.
Istotnym zagadnieniem dla osób pracujących za granicą jest fakt, iż w zakresie i na zasadach wynikających z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, innych ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, oraz innych umów międzynarodowych, których stroną jest Unia Europejska, informacje podatkowe mogą być udostępniane właściwemu organowi, pod warunkiem że wykorzystywanie udostępnionych informacji podatkowych nastąpi zgodnie z zasadami określonymi w tych umowach.
Wymiana informacji podatkowych z państwami członkowskimi następuje na wniosek właściwego organu państwa członkowskiego lub z urzędu.
We wspomnianym powyżej zakresie wymiana informacji podatkowych z państwami członkowskimi nie obejmuje informacji podatkowych:
1. objętych przepisami Unii Europejskiej dotyczącymi współpracy administracyjnej między państwami członkowskimi w zakresie podatku od towarów i usług, ceł oraz podatku akcyzowego;
2. dotyczących składek na ubezpieczenie społeczne;
3. dotyczących opłaty skarbowej;
4. dotyczących należności o charakterze umownym, w szczególności wynagrodzeń za usługi użyteczności publicznej.
We wniosku o udostepnienie informacji należy wskazać:
1. dane identyfikujące podmiot, którego informacje podatkowe mają dotyczyć: imię i nazwisko lub nazwę (firmę), adres i inne posiadane dane niezbędne do identyfikacji podmiotu, którego wniosek dotyczy;
2. zakres żądanych informacji podatkowych i cel ich wykorzystania;
3. stwierdzenie, że wyczerpano możliwości uzyskania informacji podatkowych na podstawie przepisów prawa krajowego wnioskującego państwa członkowskiego;
4. oraz zobowiązanie do objęcia tajemnicą udzielonych informacji podatkowych zgodnie z przepisami prawa krajowego.
Natomiast, z urzędu Szef Krajowej Administracji Skarbowej udziela właściwemu organowi państwa członkowskiego dostępnych informacji podatkowych o osiągniętych w roku podatkowym przez podatników podatku dochodowego od osób fizycznych mających miejsce zamieszkania na terytorium danego państwa członkowskiego dochodach z tytułu:
1. stosunku pracy,
2. stosunku służbowego,
3. spółdzielczego stosunku pracy,
4. pracy nakładczej,
5. zasiłków pieniężnych wypłaconych przez zakład pracy, o którym mowa w art. 31 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, oraz przez płatników, o których mowa w art. 42e ust. 1 tej ustawy,
6. działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 13 pkt 7 i 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,
7. emerytur lub rent oraz innych świadczeń krajowych, o których mowa w art. 34 ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych
– które zostały wykazane w deklaracjach składanych przez płatników podatku dochodowego od osób fizycznych.
Informacji podatkowych, o których mowa powyżej udziela się co najmniej raz w roku, w terminie 6 miesięcy od zakończenia roku podatkowego, w którym te informacje stały się dostępne dla organów podatkowych.
Szef Krajowej Administracji Skarbowej udziela z urzędu informacji podatkowych właściwemu organowi państwa członkowskiego, gdy:
1. uprawdopodobnione jest uszczuplenie należności podatkowych lub obejście przepisów prawa podatkowego państwa członkowskiego;
2. korzystanie przez podatnika z ulg podatkowych może być podstawą powstania obowiązku podatkowego lub zwiększenia zobowiązania podatkowego w państwie członkowskim;
3. ustalenia postępowania podatkowego lub kontrolnego dokonane na podstawie informacji podatkowych uzyskanych od właściwego organu państwa członkowskiego mogą być użyteczne do prawidłowego określania podstaw opodatkowania i wysokości zobowiązania podatkowego.
Obowiązki raportujących instytucji finansowych
Raportująca instytucja finansowa jest obowiązana do:
1. stosowania procedur należytej staranności oraz procedur sprawozdawczych;
2. rejestrowania czynności podejmowanych w ramach procedur należytej staranności;
3. gromadzenia dokumentacji wymaganej w ramach stosowania procedur należytej staranności, w szczególności oświadczeń o rezydencji podatkowej posiadaczy rachunków oraz osób kontrolujących i dowodów w postaci dokumentów.
Obowiązkiem raportowania są objęte rachunki raportowane oraz rachunki nieudokumentowane.
Z obowiązku raportowania, pod pewnymi warunkami ściśle określonymi w art. 31 ust 2 ustawy, wyłączone są:
1. rachunek emerytalny lub rentowy;
2. rachunek finansowy;
3. umowa ubezpieczenia na życie, w przypadku której okres ważności ubezpieczenia upłynie, zanim osoba ubezpieczona osiągnie wiek 90 lat;
4. rachunek finansowy wchodzący wyłącznie w skład masy spadkowej, jeżeli dokumentacja dla tego rachunku zawiera kopie: testamentu zmarłego, aktu zgonu, prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku lub zarejestrowanego aktu poświadczenia dziedziczenia;
5. rachunek depozytowy;
6. rachunek zgłoszony przez Rzeczpospolitą Polską Komisji Europejskiej oraz ujęty w publikowanej w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej liście rachunków, które należy traktować jako rachunki wyłączone do celów załącznika I sekcja VIII część C pkt 17 lit. g dyrektywy 2011/16/UE.
W celu zachowania procedur należytej staranności na żądanie raportującej instytucji finansowej posiadacz rachunku oraz osoba kontrolująca są obowiązani składać oświadczenia o rezydencji podatkowej oraz przedstawiać dokumenty wymagane na podstawie procedur należytej staranności.
Raportująca instytucja przedstawia informacje o rachunkach raportowanych Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej za okres roku kalendarzowego.
Istniejący rachunek indywidualny, który został zidentyfikowany jako rachunek raportowany jest traktowany jako rachunek raportowany w kolejnych latach, chyba że posiadacz rachunku przestanie być osobą raportowaną.
Raportująca instytucja finansowa jest obowiązana do zakończenia identyfikacji rachunków raportowanych wśród istniejących rachunków indywidualnych do dnia:
31 grudnia 2017 r. – w przypadku istniejących rachunków indywidualnych o wysokiej wartości;
31 grudnia 2018 r. – w przypadku istniejących rachunków indywidualnych o niższej wartości.
W celu identyfikacji rachunków raportowanych wśród nowych rachunków indywidualnych raportująca instytucja finansowa jest obowiązana:
1. uzyskać w trakcie procedur związanych z otwarciem rachunku oświadczenie posiadacza rachunku o rezydencji podatkowej;
2. potwierdzić poprawność i rzetelność danych zawartych w złożonym oświadczeniu na podstawie informacji otrzymanych przez raportującą instytucję finansową w związku z otwarciem rachunku, w tym dokumentacji zgromadzonej na podstawie procedur z zakresu przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.
Ww. oświadczenie stanowi część dokumentacji niezbędnej do założenia rachunku.
Podsumowanie
W oparciu o powyższe, instytucje finansowe będą zwracać się do Klientów z wnioskiem o podpisanie stosownych oświadczeń (rachunki otwarte) bądź będą przedstawiać Klientom nowo otwieranych rachunków oświadczenia, których podpisanie będzie niezbędne do założenia rachunku bankowego.
W związku ze ścisłą wymianą informacji podatkowych w przypadku klientów indywidualnych w tym otrzymujących wynagrodzenie z zagranicy, mogą pojawić się wezwania z Urzędu Skarbowego w zakresie wykazania legalności pochodzenia środków znajdujących się na ich rachunkach bankowych.
W przypadku otrzymania przez podatnika wezwania ze strony Urzędu Skarbowego rekomenduje się skorzystanie z profesjonalnej pomocy prawnej, która pozwoli zabezpieczyć jego interes prawno-podatkowy w trakcie kontroli Urzędu.
www.facebook.com/Legal.Marine.Mateusz.Romowicz
Autorzy pracują w Kancelarii Radcy Prawnego Legal Consulting - Mateusz Romowicz.
USD
EUR
CHF
GBP