Ekologiczne rozmowy wokół Bałtyckiego Okrągłego Stołu

Już po raz czwarty zebrał się Bałtycki Okrągły Stół na którym dyskutowano na temat szukania rozwiązań problemów środowiskowych Bałtyku. Tym razem tematem wiodącym było powstrzymanie eutrofizacji i zanieczyszczenia Bałtyku związkami azotu i fosforu przez polskich rolników.

Przy bałtyckim okrągłym stole zasiedli przedstawiciele organizacji ekologicznej WWF Polska, resortu środowiska oraz rolnictwa, Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej i innych instytucji, zainteresowanych problemem eutrofizacji Bałtyku. Polska jako kraj o największej powierzchni zlewiska oraz o największej liczbie ludności w rejonie Bałtyku musi odpowiednio zaangażować się w działania ograniczające to zjawisko. Obecnie głównym źródłem zanieczyszczeń azotanami i fosforanami jest rolnictwo. Dlatego najpilniejsze są działania na rzecz zmniejszania zanieczyszczenia morza substancjami biogennymi pochodzenia rolniczego - temat ten poruszany był już na drugim spotkaniu Bałtyckiego Okrągłego Stołu w 2014 roku, jest jednak wciąż równie istotny. Tym razem został przedstawiony w perspektywie ostatnio prowadzonych działań. Rozmowy  w czasie IV Bałtyckiego Okrągłego Stołu koncentrowały się na wdrażaniu w Polsce Dyrektywy Azotanowej. Komisja Europejska zarzuciła Polsce niewystarczające działania w celu realizacji tej dyrektywy – Polska przegrała sprawę przed Trybunałem Sprawiedliwości (20.11.2014). W związku z tym wyrokiem strona polska (resorty środowiska i rolnictwa) podjęły pracę nad jednym Programem działań dla kraju w zakresie realizacji Dyrektywy Azotanowej (obecnie obowiązują jeszcze programy działań dla wyznaczonych Obszarów Szczególnie Narażonych, które zajmują jedynie 4,46% powierzchni kraju). Obecne na spotkaniu organizacje pozarządowe podkreśliły brak konsekwencji we wdrażaniu odpowiednich rozwiązań przez administrację państwową. Zwróciły też uwagę na inne problemy związane z odpływem biogenów, w tym przydomowe oczyszczalnie, które w zależności od zastosowanych rozwiązań mają różną efektywność. Wnioski, jakimi zakończyło się spotkanie dotyczyły potrzeby uwzględniania postulatów strony naukowej i organizacji pozarządowych w sprawie zmniejszania presji ze strony rolnictwa na środowisko Bałtyku. Już teraz należy sprawdzać dostępne technologie oraz rozwiązania i wdrażać najlepsze z możliwych. W przekazach do rolników należy zadbać o adekwatny, skuteczny kanał przepływu informacji, a raczej wiedzy, oraz o przekazywane treści, tak aby osiągnąć postawione cele. Tu sugeruje się kampanie informacyjne wspierane szkoleniami dla rolników. Wyzwaniem jest pozyskiwanie środków na szkolenia oraz przygotowanie merytoryczne ich treści – współpraca organizacji rządowych i pozarządowych jest możliwa i zadeklarowana. Istnieje też potrzeba zachowania istniejących oczek wodnych, które stanowią naturalną pułapkę na biogeny. Troska o nie pozwoli uniknąć potrzeby wdrażania programów naprawczych i tworzenia systemów zastępczych (przykład Szwecji, gdzie zlikwidowano oczka wodne, a po latach zaczęto tworzyć sztuczne).

fot. H. Bierndgarski