Od 4 września 2018 roku - nowa definicja ''tajemnicy przedsiębiorstwa''

W dniu 4 września 2018 roku weszła w życie ustawa z dnia 5 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2018 poz. 1637). Celem wprowadzonej regulacji była implementacja do prawa polskiego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/943 z dnia 8 czerwca 2016 roku w sprawie ochrony niejawnego know-how i niejawnych informacji handlowych (tajemnic przedsiębiorstwa) przed ich bezprawnym pozyskaniem, wykorzystywaniem i ujawnianiem.   

Podstawowym założeniem dyrektywy było ustanowienie minimalnego standardu w zakresie zasad ochrony informacji poufnych przedsiębiorstwa jako narzędzia zarządzania konkurencyjnością oraz innowacyjnością. Poziom ochrony informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa w systemach prawnych poszczególnych państw członkowskich nie może być niższy niż określony w dyrektywie, w związku z czym przyjęte w dyrektywie cele mają zmierzać do pełnego ujednolicenia ustawodawstw państw Unii Europejskiej.

Implementacja dyrektywy doprowadziła do konieczności znowelizowania przepisów krajowych takich jak ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 roku o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

Zmiana pojęcia "tajemnicy przedsiębiorstwa" oraz czynu nieuczciwej konkurencji

Tajemnica przedsiębiorstwa ma niezwykle doniosłe znaczenie dla każdego podmiotu gospodarczego, który prowadzi działalność gospodarczą i opiera ją o know-how czy też informacje poufne.

Znowelizowania ustawa doprowadziła do zmiany dotychczasowego brzmienia art. 11 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, w zakresie zawartej w tym przepisie definicji tajemnicy przedsiębiorstwa. Zgodnie z nowym brzmieniem art. 11 ust. 2 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji:

"Przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, które jako całość lub w szczególnym zestawieniu i zbiorze ich elementów nie są powszechnie znane osobom zwykle zajmującym się tym rodzajem informacji albo nie są łatwo dostępne dla takich osób, o ile uprawniony do korzystania z informacji lub rozporządzania nimi podjął, przy zachowaniu należytej staranności, działania w celu utrzymania ich w poufności".

W myśl nowej regulacji pod pojęciem "tajemnicy przedsiębiorstwa" należy rozumieć informacje posiadające pewną wartość gospodarczą (handlową), które nie są powszechnie znane oraz nie są łatwo dostępne dla osób zajmujących się tym rodzajem informacji, o ile uprawniony przedsiębiorca, zachowując należytą staranność, podjął działania ukierunkowane na celu utrzymania ich poufności.

Na gruncie omawianej ustawy, z definicją tajemnicy przedsiębiorstwa związane jest również pojęcie "czynu nieuczciwej konkurencji" określone w art. 11 ust. 3, który także uległ nowelizacji w efekcie przyjętych zmian.

W myśl nowej definicji ustawowej: "Pozyskanie informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa stanowi czyn nieuczciwej konkurencji, w szczególności, gdy następuje bez zgody uprawnionego do korzystania z informacji lub rozporządzania nimi i wynika z nieuprawnionego dostępu, przywłaszczenia, kopiowania dokumentów, przedmiotów, materiałów, substancji, plików elektronicznych obejmujących te informacje lub umożliwiających wnioskowanie o ich treści".

Z czynem nieuczciwej konkurencji będziemy mieć do czynienia nie tylko wtedy, gdy dochodzi do ujawnienia lub wykorzystania informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa, ale również w przypadku ich pozyskania, polegającego na nieuprawnionym dostępie, przywłaszczeniu lub kopiowaniu. Wprowadzona regulacja zgodnie z implementacją dyrektywy przesądza, że pozyskanie informacji stanowiącej tajemnicę przedsiębiorstwa jest bezprawne, jeżeli nastąpiło bez zgody uprawnionego do rozporządzania informacjami i jednocześnie jest wynikiem nieuprawnionego dostępu.

Nowe sankcje

Omawiana nowelizacja modyfikuje również art. 18 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, który obejmował katalog sankcji, za czyn nieuczciwej konkurencji. Katalog sankcji został rozszerzony, poprzez dodanie do art. 18 ust. 3 – 5.

Przede wszystkim na gruncie nowych regulacji, sąd, na wniosek uprawnionego, może zobowiązać pozwanego do podania do publicznej wiadomości informacji o wyroku albo treści wyroku, w oznaczony sposób i w oznaczonym zakresie, jeżeli jest to uzasadnione ze względu na okoliczności dokonania czynu nieuczciwej konkurencji.

Co znamienne, aby możliwe było podanie wyroku do publicznej wiadomości, konieczne jest uwzględnienie sposobu dokonania czynu, wartości informacji, których dotyczył czyn, skutek czynu oraz prawdopodobieństwo dokonania czynu nieuczciwej konkurencji, w przyszłości, a w przypadku, jeżeli pozwanym jest osoba fizyczna – jeżeli dodatkowo nie sprzeciwia się temu uzasadniony interes pozwanego, w szczególności wzgląd na ochronę jego dóbr osobistych. Istotnym jest, że sposób i zakres podania do publicznej wiadomości informacji o wyroku albo treści wyroku nie może prowadzić do ujawnienia tajemnicy przedsiębiorstwa.

Co więcej, na podstawie nowych przepisów, zamiast ewentualnego orzekania nakazu zaniechania niedozwolonych działań i usunięcia ich skutków jak i odszkodowaniu, wprowadzono możliwość zobowiązania pozwanego do zapłaty na rzecz powoda stosownego wynagrodzenia, w wysokości nie wyższej niż wynagrodzenie, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z informacji, przez czas nie dłuższy niż do ustania stanu tajemnicy.

Zmiana terminu przedawnienia

Co ważne, na gruncie znowelizowanej ustawy, jest także skrócenie terminu przedawnienia roszczeń odszkodowawczych, wynikających z czynu nieuczciwej konkurencji. Zgodnie z wprowadzoną regulacją, termin przedawnienia roszczeń w przypadku wszystkich rodzajów czynu będzie wynosić 3 lat, a początek terminu przedawnienia wyznaczy dzień, w którym poszkodowany dowiedział się do szkodzie oraz osobie zobowiązanej do jej naprawienia.

Nadto, jeżeli czyn nieuczciwej konkurencji polegający na naruszeniu tajemnicy przedsiębiorstwa stanowi jednocześnie zbrodnię albo występek, to wyłączone jest stosownie art. 442¹ § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny. W takim przypadku termin przedawnienia roszczenia o naprawienie szkody nie może skończyć się później niż z upływem lat dwudziestu od dnia popełnienia przestępstwa.

Wnioski

Implementacja przepisów unijnych do polskiego porządku prawnego ma istotne znaczenie dla przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą i opierających swoją działalność o know-how bądź informacje poufne.

Różnice w przepisach krajowych państw Unii Europejskiej dotyczące tajemnicy przedsiębiorstwa mogły potencjalnie zniechęcać przedsiębiorców do podejmowania działalności o charakterze transgranicznym.  

Celem ustawodawcy za pośrednictwem nowelizacji przepisów nie było zawężenie w jakimkolwiek zakresie ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa ukształtowanej na podstawie przepisów obecnie obowiązujących. Projektowana zmiana oparta jest na założeniu szerokiej interpretacji pojęcia „ujawnienia” obejmującej także wszelkie przypadki „przekazania” informacji – nawet, jeżeli przekazanie nie prowadzi bezpośrednio do ich ujawnienia.

W naszej ocenie, zmiana definicji tajemnicy przedsiębiorstwa może prowadzić do konieczności audytu zawartych umów czy porozumień, zwłaszcza jeżeli w zawartych umowach odniesiono się wprost do dotychczasowej definicji ustawowej. Kluczowe w takim przypadku będzie miało ustalenie i zweryfikowanie, czy zawarta ochrona nadal obowiązuje, jaki jest jej zakres oraz czy też konieczna jest modyfikacja zawartych umów.