FORUM OKRĘTOWE: Kształcenie akademickie – czas na głos środowiska okrętowego

8 grudnia 2020 roku rektor Politechniki Gdańskiej prof. dr hab. inż. Krzysztof Wilde wydał zarządzenie o połączeniu Wydziału Oceanotechniki i Okrętownictwa z Wydziałem Mechanicznym w jeden - Wydział Inżynierii Mechanicznej i Okrętownictwa, który w takiej strukturze zaczął działać od 1 stycznia 2021 roku.

Zgodnie z Ustawą z dnia 20 lipca 2018 r.  – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce - to właśnie rektor nadaje regulamin organizacyjny, który określa strukturę organizacyjną uczelni oraz podział zadań w ramach tej struktury.

Od początku marca br. na czele nowego wydziału stanął prof. dr hab. inż. Andrzej Seweryn, który nie miał wcześniej styczności z przemysłem okrętowym, za to posiadający bogate doświadczenie w zarządzaniu uczelnią i wydziałem: w latach 2008-2012 był prorektorem ds. nauki Politechniki Białostockiej, a w latach 2002-2008 oraz 2012-2019 pełnił funkcję dziekana Wydziału Mechanicznego tejże uczelni. Posiada również bardzo bogaty dorobek naukowy w obszarze mechaniki materiałów i konstrukcji.

Po raz pierwszy w swojej historii Wydział Oceanotechniki i Okrętownictwa, będący pod różnymi nazwami przez wiele lat ikoną Politechniki Gdańskiej od momentu jej powstania w roku 1904 i kształcący absolwentów na potrzeby kluczowej branży gospodarczej regionu, został zredukowany do jednego z czterech instytutów nowego Wydziału.

Zmiany te wzbudziły duże emocje w środowisku okrętowym Trójmiasta, pomnym tego, co wydarzyło się w ostatnich 30 latach ze szkolnictwem zawodowym, które faktycznie zostało zlikwidowane, poza nielicznymi chlubnymi wyjątkami – np. Conradinum w Gdańsku.

Brak szkół zawodowych kształcących specjalistów na potrzeby przemysłu okrętowego, spowodował zahamowanie dopływu kadry technicznej średniego szczebla i kadr produkcyjnych do przemysłu, a to stało się obecnie faktyczną barierą rozwojową dla naszej branży, ratującej się dziś pracownikami z zagranicy. Pojawiły się obawy, że ten sam scenariusz powtórzy się ze szkolnictwem wyższym.

Przemysł okrętowy w Polsce czekają ogromne wyzwania: nadchodząca rewolucja technologiczna związana z dekarbonizacją żeglugi, inwestycje w obronność kraju, w tym realizacja programu „Miecznik” i spodziewana budowa innych jednostek na potrzeby Marynarki Wojennej RP, największy w historii program budowy w polskich stoczniach serii promów dla polskiego armatora, budowa jednostek pływających na potrzeby morskiej energetyki wiatrowej, dynamiczny rozwój biur projektowych i firm serwisowych mechanizmów okrętowych i urządzeń, armatorskich firm obsługi technicznej floty, jak również wymiana pokoleniowa spowodowana przechodzeniem na emeryturę, wymaga stałego dopływu dużej liczby wysoko wykwalifikowanych fachowców.

Niestety, zjawiska zachodzące na Politechnice Gdańskiej zaczynają budzić duży niepokój środowiska okrętowego Trójmiasta.

Niestety, wyższe limity z lat ubiegłych również nie były w pełni wykorzystane, na skutek bardzo słabej akcji marketingowej wśród potencjalnych kandydatów na studia na tym atrakcyjnym kierunku. Wszystko to zrodzi ogromnie negatywne konsekwencje dla branży okrętowej w naszym regionie w nadchodzących latach.

Obawy te zostały pogłębione również tym, że decyzje powyższe podjęto bez konsultacji ze środowiskiem szeroko rozumianej branży okrętowej, dla której Politechnika Gdańska kształci absolwentów, a jedynie w oparciu o konsultacje i analizy przeprowadzone wewnątrz społeczności akademickiej. Na decyzję tę przemożny wpływ miały nowe realia, w jakich przyszło działać uczelniom: w oparciu o wdrożoną w roku 2018 reformę szkolnictwa wyższego i nauki. Reforma ta – już w momencie jej wprowadzenia - uznana przez wiele środowisk akademickich i przemysłowych za kontrowersyjną – obecnie znajduje bardzo wielu krytyków.

Od początku konsekwentnie przeciwko połączeniu wydziałów była przytłaczająca większość pracowników naukowych i dydaktycznych byłego już Wydziału Oceanotechniki i Okrętownictwa, obawiając się jego marginalizacji.

Czy obawy powyższe są uzasadnione? Od momentu utworzenia nowego Wydziału Inżynierii Mechanicznej i Okrętownictwa minął rok i dziś można już pokusić się o pierwsze wnioski. Nie ma nic lepszego niż szczera i otwarta dyskusja na argumenty, prowadzona przez tych, których dotyczą zachodzące zmiany.

Przemysł okrętowy w Polsce ma swoje szanse, których nie możemy zmarnować. Malejąca liczba absolwentów kształconych w specjalnościach okrętowych przez Politechnikę Gdańską niepokoi wielu pracodawców, którzy już odczuwają problemy kadrowe, a to powoduje niekorzystne zjawisko wzajemnego „podbierania” sobie pracowników.

Dlatego Związek Pracodawców FORUM OKRĘTOWE w porozumieniu z portalem informacyjnym PortalMorski.pl postanowił zaprosić środowisko okrętowe do publicznej dyskusji na łamach tego medium o tej bardzo ważnej dla nas sprawie. Prosimy o wyrażenie swoich opinii na temat potrzeb i szans branży okrętowej, potrzebnych zmian w kształceniu akademickim, przedstawienia swoich pomysłów na jej działanie w formie pisemnej, podpisanych imieniem i nazwiskiem autora, i przesłanie drogą elektroniczną na adres: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.. Państwa głosy w dyskusji będą sukcesywnie publikowane na PortalMorski.pl, a następnie przekazane do osób odpowiedzialnych za kształcenie akademickie.

W dniu 22 listopada 2021 roku, w trakcie odbywającego się w auli Gmachu Głównego Politechniki Gdańskiej posiedzenia XII Konwentu Morskiego, padły następujące słowa:

To bardzo ważne i pełne troski słowa osoby doświadczonej i ogromnie zasłużonej dla polskiego przemysłu okrętowego. Potraktujmy ten głos jako początek naszej debaty, do której wszystkich serdecznie zapraszamy.

Ireneusz Karaśkiewicz
Dyrektor Biura Związku Pracodawców
FORUM OKRĘTOWE

Szanowni Państwo będziemy wdzięczni za poświęcenie chwili na wypełanienie poniższej ankiety. Ankieta składa się z 5 pytań: