W sobotę, 18 grudnia gdańszczanie tłumnie odwiedzali nowo otwarty Dom Zdrojowy w Brzeźnie. Kulminacyjnym momentem było włączenie iluminacji na budynku i widowisko teatralne. W uroczystym otwarciu wzięli udział m.in. Alan Aleksandrowicz, zastępca prezydenta ds. inwestycji, Piotr Grzelak, zastępca prezydenta ds. zrównoważonego rozwoju oraz miejscy i dzielnicowi radni.
To wielka chwila, bo jak myślę o Domu Zdrojowym, to myślę, że ten budynek łączy przeszłość, teraźniejszość i przyszłość. Przeszłość, bo jest efektem naszej dbałości o historyczne dziedzictwo architektoniczne obiektów w tym mieście. Cieszę się że budynek został tak pięknie zaadoptowany. Warto zauważyć, że to kolejny dawny gdański obiekt, który odzyskał swoje piękno. W ubiegłym roku odrestaurowana została Lastadia, w tym roku Wielki Młyn, a na początku 2022 roku otworzymy Ratusz Oruński - mówił Piotr Grzelak, zastępca prezydenta ds. zrównoważonego rozwoju. - Elementem współczesności jest to, że Dom Zdrojowy jest sercem Brzeźna. Razem ze społecznością lokalną będziemy się tu spotykać, rozmawiać i będziemy dumni z tej pięknej perełki. To będzie nowe życie dla dzielnicy i całego Gdańska. Dom Zdrojowy to także myślenie o przyszłości. W tym miejscu będzie centrum edukacji ekologicznej. Razem z młodym pokoleniem będziemy rozmawiać, jaki mamy wpływ na środowisko. Ten Dom to nie jest tylko budynek, ten Dom będzie żył i razem z jego gośćmi miał wpływ na myślenie o przyszłości naszej planety.
Łączny koszt zagospodarowania Domu Zdrojowego wyniósł ok. 27 mln zł. Środki pochodziły z budżetu miasta Gdańska oraz Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych. Dom Zdrojowy jest nadmorską filią Hevelianum, przeznaczoną na edukację ekologiczną.
Programowa działalność w Domu Zdrojowym rozpocznie się w styczniu 2022 roku i zostanie zorganizowana według miesięcy tematycznych, np. styczeń będzie miesiącem bez plastiku, marzec – miesiącem Morza Bałtyckiego, a październik – miesiącem zwierząt. Naturalną przestrzenią do prowadzenia lekcji o przyrodzie będzie pobliski park, który również przeszedł metamorfozę.
Oferta jest adresowana nie tylko do szkół. Warsztaty, spotkania, debaty, wydarzenia plenerowe – coś dla siebie znajdą tu także dorośli oraz rodziny z dziećmi. Oprócz części edukacyjnej, tworzonej przez dwie pracownie, znajdują się tu także sale konferencyjne z możliwością wynajmu oraz miejsca noclegowe.
Podczas otwarcia Domu Zdrojowego działalność rozpoczęła Restauracja Zdrojowa o ekologicznym profilu.
Ponad 100 lat historii
Historia Domu Zdrojowego sięga roku 1893. Wówczas w sąsiedztwie plaży wzniesiony został Kurhaus Brösen, czyli Dom Kuracyjny będący odpowiedzią na rosnące zainteresowanie tego rodzaju wypoczynkiem ze strony letników. Inwestorem nowego Kurhausu, wzniesionego w miejsce poprzedniego, który spłonął pod koniec 1892 r., był gdański przedsiębiorca Hermann Kulling, który był jednocześnie właścicielem kąpieliska w Brzeźnie. Budynek posadowiony na ceglanych ławach fundamentowych powstał w formie symetrycznego pawilonu złożonego z trzykondygnacyjnej (wraz z poddaszem) części środkowej oraz dwóch dwukondygnacyjnych skrzydeł bocznych z drewnianymi werandami, do którego od strony wschodniej dobudowano budynek trzykondygnacyjny. Ściany pawilonu zaprojektowano jako drewniana konstrukcja ryglowa wypełniona cegłą, a do podłużnych ścian zewnętrznych w skrzydłach bocznych przylegały na parterze i piętrze drewniane werandy.
W Domu Zdrojowym znajdowały się pokoje hotelowe, pomieszczenia zabiegowe i restauracja, a w jego ogrodach tętniło przez całe lato życie kulturalne nadmorskiego kurortu.
Kurhaus funkcjonował nieprzerwanie do 1945 roku. Po zakończeniu II wojny światowej, w jego murach działał Hotel Garnizonowy, organizowano koncerty i spotkania. Pod koniec lat 50-tych XX wieku zabytkowy obiekt zaczął pełnić funkcje mieszkalne, nieprzerwalnie do 2016 roku. Choć przez lata zabytek był „udoskonalany” na potrzeby mieszkaniowe przez jego licznych lokatorów, co w wielu przypadkach negatywnie wpłynęło na zabytkowe mury, budynek zachował się na tyle w dobrym stanie, aby mówić o nim, jako o przykładzie XIX-wiecznej architektury uzdrowiskowej na wybrzeżu Zatoki Gdańskiej.
W 1993 roku zespół Domu Zdrojowego wraz z przyległym parkiem został wpisany do rejestru zabytków województwa pomorskiego.
Od przystani rybackiej do czasów współczesnych
Brzeźno to jedna z kilku nadmorskich dzielnic Gdańska, bardzo chętnie odwiedzana przez mieszkańców i turystów. To na terenie Brzeźna znajduje się jedyne gdańskie molo spacerowe, które stanowi jedną z największych atrakcji. Niezmiennie do dawnego kurortu przyciąga szeroka plaża – latem plażowiczów, poza sezonem spacerowiczów i morsów. Zaletą Brzeźna jest przede wszystkim doskonałe skomunikowanie z pozostałą częścią miasta. Jeśli ktoś nie chce przyjechać samochodem, może wybrać tramwaj, który dojeżdża niemal pod samą plaże, a jeszcze do 1945 roku zatrzymywał się praktycznie na plaży.
Początki Brzeźna sięgają XIII wieku. Wówczas książę pomorski Świętopełk darował oliwskim cystersom jezioro Zaspa wraz z przyległymi terenami nad brzegiem Zatoki Gdańskiej. Tym sposobem w 1245 roku, na terenie dzisiejszego Brzeźna, cystersi utworzyli przystań rybacką, służącą klasztornym rybakom. Z biegiem lat przystań rozrosła się do rozmiarów osady, której część mieszkańców dalej zajmowała się rybołówstwem, a pozostali pałali się pracą głównie w okolicznych młynach i kuźniach.
W okresie pierwszego Wolnego Miasta (1807-1814), gdy protektorat nad Gdańskiem sprawowali Francuzi, zmienił się także status Brzeźna. Za sprawą generała Jeana Rappa, zaufanego przyjaciela Napoleona Bonaparte, na terenie dawnej osady rybackiej powstało pierwsze kąpielisko. Jednak prawdziwy rozkwit Brzeźna jako kąpieliska nastąpił pod koniec XIX w. Powstawały wille, pensjonaty i restauracje. Aby zaspokoić oczekiwania coraz liczniej pojawiających się letników i kuracjuszy zadbano także o budowę nadmorskich promenad. W 1900 r. pomiędzy Domem Zdrojowym a plażą wzniesiono słynną halę plażową. Był to duży charakterystyczny drewniany budynek z dwiema wieżami widokowymi, loggiami, tarasami i galeryjkami. W sąsiedztwie hali, na przedłużeniu dzisiejszej ulicy Zdrojowej powstało z kolei pierwsze w Brzeźnie drewniane stumetrowe molo, które miało konkurować ze słynnym już wówczas 150-metrowym molem w Sopocie.
Po 1945 roku, za sprawą zniszczeń wojennych i chaotycznej polityki urbanistycznej, kuracyjny charakter Brzeźna zaniknął. Dopiero budowa molo oraz promenad spacerowych w 1996 roku, a także prowadzona od kilku lat rewitalizacja tej części miasta sprawiły, że Brzeźno ponownie stało się atrakcyjnym miejscem nie tylko do zamieszkania, ale przede wszystkim do wypoczynku i różnego rodzaju aktywności.
REL / GDAŃSK.PL / LEW
FOT. Grzegorz Merhing / www.gdansk.pl
USD
EUR
CHF
GBP