Polskie porty przygotowują się na dekarbonizację transportu morskiego

Dekarbonizacja transportu morskiego nabiera tempa. W październiku Parlament Europejski zakończył prace nad dwiema kolejnym propozycjami legislacyjnymi wchodzącymi w skład pakietu Gotowi na 55, czyli pakietu regulacji klimatycznych Unii Europejskiej zmierzających do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w Europie o co najmniej 55 procent do 2030 roku.

Mowa o dwóch aktach prawnych, które mają umożliwić całościową transformację energetyczną transportu morskiego: o rozporządzeniu FuelEU Maritime w sprawie stosowania paliw odnawialnych i niskoemisyjnych w transporcie morskim oraz o rozporządzeniu AFIR w sprawie rozmieszczania infrastruktury paliw alternatywnych.

Rozporządzenie FuelEU Maritime przewiduje, że emisja gazów cieplarnianych z transportu morskiego powinna zostać ograniczona o 2 procent do 2025 roku, o 20 procent do 2035 roku i o 80 procent do 2050 roku. Obowiązki redukcyjne dotyczą statków o tonażu brutto powyżej 5 000 ton i obejmuje 100 procent ich rejsów wewnątrzunijnych oraz 50 procent rejsów między portami UE a portami krajów trzecich.

Natomiast rozporządzenie AFIR zawiera wytyczne dotyczące infrastruktury portowej umożliwiającej operatorom statków wystarczający dostęp do energii elektrycznej z lądu w portach TEN-T, czyli wywiązanie się z obowiązków ustanowionych w rozporządzeniu FuelEU Maritime.

Polskie porty morskie o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej także przygotowują swoją infrastrukturę pod inwestycyjne prowadzące do dekarbonizacji.

Mając na uwadze podejmowanie działań, które ukierunkowane są na zmniejszenie emisji oraz osiągnięcie unijnego celu klimatycznego do 2030 roku w drodze neutralności klimatycznej Zarząd Morskiego Portu Gdańsk (ZMPG) aktualnie prowadzi pogłębioną analizę możliwości wdrożenia elektrycznego zasilania statków podczas postoju w porcie Onshore Power Supply (OPS) – mówi Anna Drozd, rzecznik prasowy gdańskiego portu.

Jak dodaje, 28 września br. pomiędzy ZMPG SA, a Uniwersytetem Morskim w Gdyni zawarta została umowa na opracowania dokumentu pn. „Analiza wdrożenia systemu zasilania statków z lądu w Porcie Gdańskim (…)”.

Przedmiotowa analiza stanowi pierwszy krok na drodze do wdrożenia w Porcie Gdańsk technologii OPS, a wnioski z niej płynące pozwolą na pozyskanie informacji m.in. w zakresie oceny stanu przystosowania statków morskich do zasilania w energię elektryczną. Realizowane przez Port działania są zgodne ze Strategią Portu Gdańsk do 2030 roku i przybliżają nas do osiągnięcia założonych w niej celów strategicznych – podkreśla Anna Drozd.

Przygotowując się do wdrożenia przyszłych rozwiązań OPS, ZMPG SA zabezpieczył w ramach niedawno zrealizowanych modernizacjach wybranych nabrzeży infrastrukturę umożliwiającą montaż systemu zasilającego OPS.

Część nabrzeży modernizowanych w ramach zadania pn. „Modernizacja toru wodnego, rozbudowa nabrzeży oraz poprawa warunków żeglugi w porcie wewnętrznym w Gdańsku” posiada tzw. status OPS-ready. Oznacza to, że posiada kanalizację elektroenergetyczną o odpowiedniej przepustowości zapewniającą gotowość do zastosowania technologii dostarczania energii elektrycznej z nabrzeża do zacumowanych statków (offshore power supply) bez konieczności ingerencji w ich konstrukcję. Takie dedykowane rozwiązanie powstanie także w kolejnych modernizowanych oraz nowo budowanych nabrzeżach – mówi Anna Drozd.

Zarząd Morskiego Portu Gdańsk S.A. stara się obecnie o dofinansowanie projektu pn. „Poprawa infrastruktury Portu Gdańsk wraz z analizą wdrożenia systemu niskoemisyjnego OPS dla zrównoważonego rozwoju sieci TEN-T”, w ramach Instrumentu „Łącząc Europę” na lata 2021-2027 (CEF 2). W ramach tego projektu planowane jest też zadanie studyjne, dotyczące przygotowania „Analizy wdrożenia systemu zasilania statków z lądu w Porcie Gdańskim (OPS - Onshore Power Supply)”. Opracowanie ma uwzględniać m. in. analizy stanu zastosowania systemów OPS dla zasilania statków w energię elektryczną o mocy 100 kW w czasie ich postoju w portach morskich; oceny stanu przystosowania statków morskich do zasilania w energię elektryczną z lądu dla jednostek pływających oraz oceny zapotrzebowania na zasilanie statków w Porcie Gdańskim i rekomendacji w zakresie wdrożenia tej technologii w Porcie Gdańsk.

Wyniki analizy pomogą w ustaleniu parametrów ilościowych i jakościowych punktów elektrycznego zasilania statków podczas postoju w porcie, co pozwoli na dalsze wykonanie prac projektowych i finalne wdrożenie rozwiązań OPS w Porcie Gdańsk. Nabór wniosków trwa do 18 stycznia 2023 roku, a wyniki konkursu będą znane w czerwcu 2023 roku. Natomiast planowany okres realizacji tej inwestycji to lata 2023-2027.

W porcie w Świnoujściu w fazie zaawansowania (85 procent) jest natomiast inwestycja, która umożliwi bunkrowanie paliwem LNG statków z lądu poprzez jednostkę do tego celu przystosowaną (tzw. bunkierkę).

Po ukończeniu inwestycji proces tankowania/bunkrowania będzie odbywał się w porcie w Świnoujściu oraz na redzie, na statki oczekujące na rozładunek/załadunek. Oczywiście mówimy o rozwiązaniu niskoemisyjnym. Paliwem przyszłości w żegludze będzie amoniak z uwagi na swoją zdecydowanie lepszą zdolność transportową oraz objętościową niż H2, jednak jeszcze przez długie lata paliwem przejściowym będzie zdecydowanie LNG. I to już się dzieje powoli na naszych oczach. TT Line wprowadza właśnie drugi prom o napędzie LNG (pierwszy prom to Niels Holgerson). PŻB natomiast niedługo wprowadzi również dwie długo wyczekiwane jednostki – mówi Monika Woźniak-Lewandowska, specjalista ds. komunikacji i PR w Zarządzie Morskich Portów Szczecin i Świnoujście S.A.

Wspomniana inwestycja planowana jest do oddania w połowie 2023 roku.

W Porcie Gdynia od kilku miesięcy działa Publiczny Terminal Promowy, z którego korzystają promy Stena Line. Zaletą zlokalizowanego przy nabrzeżu Polskim terminalu jest możliwość zasilania z lądu podczas postoju statków, co obniża emisję spalin i wpisuje się w ideę „zielonego portu”.

Tekst i fot.: Sławomir Lewandowski