Przebudowa linii kolejowej nr 226 na odcinku pomiędzy Pruszczem Gdańskim a Portem Północnym w Gdańsku, w ramach której oddano do użytku w 2016 roku m.in. nowy dwutorowy most nad Martwą Wisłą, zapoczątkowała kolejne inwestycje w infrastrukturę kolejową już na terenie portu. Choć jeszcze nie wszystkie z nich zostały zakończone, to można już dzisiaj powiedzieć o wielkiej metamorfozie terenów kolejowych w gdańskim porcie i umocnieniu jego pozycji względem innych nadbałtyckich portów.
W ramach wspomnianej na wstępie inwestycji na linii nr 226, która łączy Port Gdańsk z międzynarodowymi liniami kolejowymi E65 i CE65 należącymi do sieci TEN-T i korytarza Bałtyk – Adriatyk i z tego powodu posiada status linii znaczenia państwowego będąc nominalnie linią pierwszorzędną towarową, zmodernizowano 12 km linii kolejowej, wymieniono sieci trakcyjne, systemy zasilania, zamontowano nowoczesne urządzenia sterowania ruchem, a także wybudowano i przebudowano obiekty inżynieryjne tj. mosty, wiadukty, przepusty oraz dwie nowe nastawnie (Stacja Gdańsk Olszynka i Port Gdańsk Północ).
Most nad Martwą Wisłą zaprojektowano z najwyższą klasą obciążenia kolejowego podnosząc nośność do 221 kN/oś dla toru, a dla obiektów inżynieryjnych do 250kN/oś i przewidywaną prędkość pociągów nawet do 120 km/h. Przełożyło się to na zwiększenie przepustowości ponad trzykrotnie z ok. 50 par pociągów na dobę do nawet 180 par pociągów na dobę. Już w pierwszym półroczu 2016 roku waga ładunków przewiezionych do portu koleją wzrosła, w porównaniu do pierwszego półrocza 2015 roku, o 34 procent, natomiast liczba wagonów kolejowych wzrosła o 29 procent.
Na tym jednak nie zakończyły się kolejowe inwestycje w gdańskim porcie.
W październiku 2016 roku spółka PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. podpisała umowę na projekt pn. „Poprawa dostępu kolejowego do Portu Gdańsk”. Inwestycja rozpoczęła się latem 2019 roku i zakładała przebudowę, bądź budowę ponad 70 km torów i zabudowę ponad 200 rozjazdów, a także elektryfikację w zakresie wymiany istniejącej sieci lub nowych odcinków na łącznej długości ponad 80 km. Dzięki temu przedsięwzięciu zwiększona zostanie przepustowość linii oraz umożliwiony przewóz większej niż dotychczas liczby towarów przy wykorzystaniu transportu kolejowego. Zakres zadania obejmuje przebudowę układów torowych wszystkich stacji obsługujących Port Gdańsk m.in. w celu dostosowania ich do obsługi pociągów o długości 750 m. Podniesiona zostanie prędkość na torach głównych zasadniczych do co najmniej 60 km/h, a na pozostałych torach do co najmniej 40 km/h, a dopuszczalne naciski do 221 kN/oś.
Zmianie uległ ponadto m.in. układ komunikacyjny w porcie zewnętrznym w tym ulice: Kpt. Żeglugi Wielkiej Witolda Poinca, Portowa, Kontenerowa i Budowniczych Portu Północnego. Pojawił się dodatkowy tor do terminalu DCT, nowe tory do terminali węglowych oraz nowoczesny system sterowania ruchem kolejowym. Dodatkowo powstał parking buforowy dla aut ciężarowych, pierwszy w tej części portu.
W ramach stacji Gdańsk Port Północny i Kanał Kaszubski obsługujących prawobrzeżną część Portu Gdańsk przebudowie, bądź budowie podlega ok. 50 km torów i 150 rozjazdów, ok. 60 km sieci trakcyjnej wraz z Lokalnym Centrum Sterowania. Infrastruktura została dostosowana do obsługi dłuższych i cięższych składów towarowych.
Efekty inwestycji w infrastrukturę kolejową widać również na lewym brzegu Martwej Wisły. W ramach modernizacji linii kolejowej nr 249 (stacja Gdańsk Zaspa Towarowa z rejonem Gdańsk Wiślany) przebudowano tam ponad 20 km torów i ponad 60 rozjazdów oraz 25 km sieci trakcyjnej. Nowy układ torowy to 11 torów głównych oraz 3 tory odstawcze.
W 2021 roku zakończona została strategiczna inwestycja ZMPG pn. „Rozbudowa i modernizacja sieci drogowej i kolejowej w Porcie Zewnętrznym w Gdańsku”, w ramach której przebudową lub budową objęto ok. 10 km torów z rozjazdami (łącznie 16 rozjazdów w tym 2 rozjazdy krzyżowe oraz 14 rozjazdów zwyczajnych) wraz urządzeniami zdalnego sterowania ruchem kolejowym, jak napędy zwrotnicowe, tarcze manewrowe, okablowanie sterownicze (teletechnika, elektroenergetyka), telewizja przemysłowa. W ramach tego układu powstały 2 tory komunikacyjne do terminali oraz 3 tory manewrowe na przedpolu terminali Portu Zewnętrznego. Ponadto w rejonie użytkownika bocznicy Przedsiębiorstwa Przeładunkowo-Składowego Port Północny zbudowane zostały w sumie 3 tory wraz z infrastrukturą towarzyszącą.
Nowoczesna nawierzchnia kolejowa przystosowana została do przenoszenia maksymalnych obciążeń do 22,5 tony na oś, stosowanych obecnie na modernizowanej sieci PKP PLK. Z kolei realizacja wiaduktów drogowych stworzyła bezkolizyjność przedmiotowego układu, znacząco zwiększając przepustowość, a tym samym płynność ruchu oraz bezpieczeństwo w ruchu kolejowym. Łączna wartość zrealizowanego przedsięwzięcia opiewała na kwotę ok. 166 mln zł netto i w 85 proc. współfinansowana była z Instrument CEF „Łącząc Europę”.
Zakończona w ubiegłym roku rozbudowa i modernizacja sieci drogowej i kolejowej w Porcie Zewnętrznym w Gdańsku, pozwoliła na optymalizacje procesów logistycznych oraz poprawę konkurencyjności, poprzez zwiększenie poziomu skomunikowania terenów portowych z zapleczem, umacniając tym samym pozycję Portu Gdańsk wśród nadbałtyckich portów morskich. Zrealizowane przez ZMPG przedsięwzięcie było integralną częścią największego programu inwestycyjnego w Porcie Gdańsk od czasów budowy Portu Północnego, którego wartość opiewa na ponad 750 mln zł. Bez wątpienia, również inwestycje realizowane przez PKP PLK, to zwiększenie możliwości transportowych, likwidacja wąskich gardeł oraz bodziec do dalszego rozwoju największego polskiego portu – wyjaśnia Łukasz Greinke, prezes Portu Gdańsk.
Ta inwestycja, w połączeniu z modernizacją wszystkich stacji obsługujących Port Gdańsk, projektem realizowanym przez PKP PLK oraz inwestycjami realizowanymi bądź planowanymi przez Kontrahentów zwiększy przepływ wolumenu do/z Portu Gdańsk.
Całkowita wartość prac realizowanych przez PKP PLK SA to ponad 1,1 mld zł netto – podobnie jak w przypadku zadania realizowanego przez ZMPG S.A., projekty dofinansowane są ze środków instrumentu finansowego CEF.
Celem wszystkich inwestycji realizowanych na terenie Portu Gdańsk jest rozwój infrastruktury będącej elementem sieci TEN-T i ważnym punktem na mapie korytarza transportowego Bałtyk – Adriatyk. Sieć drogowa i kolejowa objęta projektem zapewni, bądź już zapewnia dogodny dostęp do istniejących i nowych baz i terminali w Porcie Zewnętrznym, łącząc tereny portowe z lądową infrastrukturą dostępową (zewnętrzną), to jest z autostradą A1, drogą S7 oraz dwoma liniami kolejowymi: E-65 i CE-65 należącymi do głównych linii kolejowych w Polsce.
Zrealizowane w ostatnich latach inwestycje poprawiły zarówno standard, jak i rozwinęły możliwość transportu, co ma realny wpływ na zwiększenie konkurencyjności Portu Gdańsk. Widać to doskonale dzięki rosnącym, rekordowym liczbom przeładunków.
W 2021 roku w Porcie Gdańsk przeładowano 53,2 mln ton towarów, co jest najlepszym wynikiem w historii. Port Gdańsk jest tym samym najszybciej rozwijającym się portem w Europie ostatniej dekady, z dynamiką wzrostu na poziomie 110 proc.
Choć inwestycje szły pełną parą, operatorzy realizowali swoje przeładunki. Wynik, który osiągnęliśmy w roku ubiegłym, cieszy nas, ale nie satysfakcjonuje. Mamy bowiem bardzo duże aspiracje, chcemy być jednym z największych portów w Europie, interesuje nas miejsce w pierwszej dziesiątce. Na razie awansowaliśmy na 18 pozycję w Europie, nadal pozostajemy na bałtyckim podium – zajmujemy 3 miejsce w przeładunkach ogółem. Jestem przekonany, że kolejne nasze inwestycje, które będziemy realizowali już niebawem, wprowadzą port w Gdańsku na nowe wolumeny. W ciągu 2-3 lat zamiast piątki z przodu, będziemy mieli szóstkę, a w kolejnych 5 latach – siódemkę – mówił w styczniu podczas konferencji podsumowującej 2021 rok w polskich portach morskich – mówi prezes Łukasz Greinke.
Jak podkreślają władze gdańskiego portu, dotychczasowe założenia inwestycyjne w zakresie m.in. poprawy jakości infrastruktury kolejowej realizowane były przez ZMPG z myślą zarówno o obecnych, jak i przyszłych partnerach biznesowych Portu Gdańsk.
Nowoczesna infrastruktura dostępowa (kolejowa) jest kluczowa w kontekście efektywnego funkcjonowania Portu Gdańsk i pozwala na wykorzystanie jego pełnego potencjału przeładunkowego. W celu podniesienia poziomu jakości transportu intermodalnego w Porcie Gdańsk, istotna jest rozbudowa terminali intermodalnych na zapleczu portu, jak również rozbudowa siatki terminali intermodalnych wewnątrz kraju oraz podniesienie poziomu ich integracji z portami morskimi – co umożliwi zwiększanie ich dostępności od strony lądu, istotnej z punktu widzenia dalszego dynamicznego rozwoju.
Zmodernizowana infrastruktura kolejowa na odcinku ostatniej mili wraz rozbudowaną siatką terminali oraz punktów przeładunkowych decydować będzie o przewadze transportu intermodalnego nad wysokoemisyjnym transportem drogowym.
Tekst i fot.: Sławomir Lewandowski
USD
EUR
CHF
GBP