Jeszcze w tym roku powinniśmy przystąpić do Porozumienia AGN

Premier Beata Szydło najprawdopodobniej w najbliższych dniach podpisze uchwałę w sprawie Konwencji AGN (Europejskiego Porozumienia w Sprawie Głównych Śródlądowych Dróg Wodnych o Międzynarodowym Znaczeniu), którą Rada Ministrów zaakceptowała 28 października. 

Następnie dokument trafi do marszałka Sejmu. Dalsze prace nad ustawą zależą od harmonogramu prac komisji sejmowych. Uchwała po rozpatrzeniu projektu przez obie izby parlamentu zostanie przekazana do podpisu Prezydentowi RP. O zatwierdzeniu umowy zostanie poinformowany Sekretarz Generalny ONZ. Ratyfikacja powinna nastąpić do końca bieżącego roku.

Konwencja AGN zobowiązuje Polskę do dostosowania naszych głównych dróg wodnych do co najmniej IV klasy żeglowności. Klasy niższe nie uprawniają do korzystania ze środków TEN-T (transeuropejskie korytarze transportowe UE). Aby skorzystać z unijnych funduszy TEN-T, nasze główne drogi wodne muszą mieć parametry właśnie IV klasy żeglowności (głębokość tranzytowa na szlaku min. 2,5 m).

Przystąpienie do Konwencji AGN jest jednym z priorytetów Ministerstwa Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej. Pierwszym, istotnym krokiem dla rozbudowy lub modernizacji śródlądowych dróg w Polsce było przyjęcie w czerwcu 2016 przez Radę Ministrów „Założeń do planów rozwoju śródlądowych dróg wodnych w Polsce do roku 2020 z perspektywa do 2030” - strategicznego dokumentu określającego perspektywę tworzenia warunków do rozwoju transportu śródlądowego w Polsce. Strategia polskiego rządu wpisuje się w europejskie regulacje wyznaczone właśnie w Porozumieniu AGN.

Sieć ujęta w Konwencji AGN podzielona jest na dziewięć głównych wodnych ciągów transportowych o długości ponad 27 tys. km. i łączących porty ponad 37 krajów europejskich.

Na terytorium Polski znajdują się trzy szlaki wodne w ramach europejskiego systemu śródlądowych dróg wodnych o znaczeniu międzynarodowym, są to:

1. Droga wodna E40 – łącząca Morze Bałtyckie od Gdańska z Morzem Czarnym w Odessie.
2. Droga wodna E30 – przebiegająca Odrzańską Drogą Wodną, łączącą Morze Bałtyckie w Świnoujściu z Dunajem w Bratysławie.
3. Droga Wodna E70 – łącząca Odrę z Zalewem Wiślanym i stanowiąca część europejskiego szlaku komunikacyjnego wschód-zachód łączącego Kłajpedę z Rotterdamem.

Porozumienie wskazuje również dziesięć lokalizacji portów śródlądowych o międzynarodowym znaczeniu: Świnoujście, Szczecin, Kostrzyn, Wrocław, Koźle, Gliwice, Gdańsk, Bydgoszcz, Warszawa, Elbląg.

Aktualnie drogi wodne na terenie Polski, z wyjątkiem krótkich odcinków na dolnej Odrze, nie spełniają minimalnych międzynarodowych warunków żeglowności określonych przez Konwencję AGN.

Polska jako członek Porozumienia zobowiąże się do zapewnienia na wskazanych drogach wodnych warunków nawigacyjnych spełniających kryteria śródlądowych dróg wodnych o znaczeniu międzynarodowym, tzw. klasy „E” odpowiadającej IV klasie żeglowności.

Wskazane śródlądowe drogi wodne, z wyjątkiem połączenia Wisła-Bug, po uzyskaniu standardu określonego przez AGN, powinny stać się docelowo elementami wspomnianej sieci bazowej transeuropejskich korytarzy transportowych TEN-T.

Polskie śródlądowe drogi wodne, z wyjątkiem niewielkiego odcinka Odry, zostały pominięte w tej sieci z powodu braku jasno określonej strategii i planu rozwoju głównych polskich śródlądowych dróg wodnych do co najmniej IV klasy żeglowności. Z tego względu przed kolejną rewizją sieci TEN-T w 2023 r. Polska powinna mieć gotowe i przyjęte programy przebudowy dróg wodnych, wskazanych do wpisania do sieci TEN-T.

Przystąpienie Polski do Konwencji AGN to krok w kierunku realizacji postanowień Białej Księgi Transportu (czyli strategii Unii Europejskiej dotyczącej rozwoju transportu), zgodnie z którą:

 - do 2030 r. 30% drogowego transportu towarów na odległość większą niż 300 km należy przenieść na inne środki transportu, np. kolej lub transport wodny, zaś do 2050 r. powinno to być ponad 50% tego typu transportu,

- do 2030 r. stworzona będzie w pełni funkcjonalna unijna multimodalna sieć bazowa TEN-T (transeuropejskiej sieci transportowej), zaś do 2050 r. nastąpi osiągnięcie wysokiej jakości i przepustowości tej sieci, jak również stworzenie odpowiednich usług informacyjnych.