Fit for 55 i czystsze paliwa okrętowe - porozumienie w sprawie nowych przepisów UE

Duże statki mają stopniowo ograniczać emisję gazów cieplarnianych (GHG). Kontenerowce i statki pasażerskie (chodzi także o promy pasażersko-samochodowe) w głównych portach UE mają korzystać z zasilania z lądu nie później, niż od 2030 r. Mieszanka paliwowa statków powinna zawierać co najmniej 2 proc. określonych paliw odnawialnych od 2034 r.

Parlament i Rada Unii Europejskiej osiągnęły porozumienie w sprawie czystszych paliw okrętowych, wzywając do zmniejszenia emisji ze statków o 2 proc. od 2025 r. i o aż 80 proc. od 2050 r., aby pomóc UE w osiągnięciu neutralności klimatycznej.

Tymczasowe porozumienie osiągnięte w czwartek rano między negocjatorami Parlamentu Europejskiego i Rady UE ustanawia normę paliwową dla statków, mając na celu kierowanie unijnego sektora morskiego w kierunku upowszechnienia paliw odnawialnych i niskoemisyjnych oraz dekarbonizacji.

Zmniejszenie emisji z transportu morskiego

Podczas rozmów europosłom udało się zapewnić, że statki będą musiały stopniowo ograniczać emisję gazów cieplarnianych (GHG) poprzez zmniejszenie ilości paliw generujących GHG w zużywanej przez nie energii (poniżej poziomu z 2020 roku 91,16 gramów CO2 na MJ) o 2 proc. od 2025 roku, 6 proc. od 2030 roku, 14,5 proc. od 2035 roku, 31 proc. od 2040 roku, 62 proc. od 2045 roku i 80 procent od 2050 roku.

Miałoby to zastosowanie do statków o tonażu pojemnościowym brutto (GT) powyżej 5000 jednostek, które są zasadniczo odpowiedzialne za 90 procent emisji CO2 (w żegludze), oraz do całej energii zużywanej na pokładzie w portach UE lub pomiędzy nimi, jak również do 50 proc. energii zużywanej podczas rejsów, w których port wyjściowy lub port docelowy znajduje się poza UE lub w najbardziej oddalonych regionach UE.

Posłowie zapewnili również, że Komisja dokona przeglądu przepisów do 2028 roku, aby zdecydować, czy rozszerzyć wymagania dotyczące ograniczenia emisji na mniejsze statki lub zwiększyć udział energii wykorzystywanej przez statki pochodzące z krajów spoza UE.

Dzięki europosłom, porozumienie daje więcej "kredytów", jako zachętę, w formie kompensacji emisji tym armatorom, którzy używają paliw odnawialnych pochodzenia niebiologicznego (RFNBO) od 2025 do 2034 roku. W porozumieniu ustalono również dwuprocentowy cel wykorzystania paliw odnawialnych od 2034 roku, jeśli Komisja stwierdzi, że w 2030 roku RFNBO wyniesie mniej niż 1 proc. w mieszance paliwowej.

Podłączanie statków do zasilania z lądu (cold ironing)

Zgodnie z umową wstępną, od 2030 r. kontenerowce i statki pasażerskie będą zobowiązane do korzystania z przybrzeżnych źródeł zasilania dla wszystkich potrzeb energetycznych podczas cumowania przy nabrzeżu w głównych portach UE. Od 2035 r. będzie to również dotyczyć pozostałych portów UE, o ile porty te będą miały zasilanie z lądu. Powinno to znacznie zmniejszyć zanieczyszczenie powietrza w portach.

Zastosowanie będą miały pewne wyłączenia, takie jak przebywanie w porcie przez mniej niż dwie godziny, stosowanie własnej technologii o zerowej emisji lub zawijanie do portu z powodu nieprzewidzianych okoliczności lub sytuacji awaryjnych.

Poseł sprawozdawca Jörgen Warborn (EPP, SE) stwierdził: "Umowa ta wyznacza zdecydowanie najambitniejszą na świecie ścieżkę dekarbonizacji gospodarki morskiej. Żadna inna światowa potęga nie przygotowała tak kompleksowych wytycznych w celu rozwiązania problemu emisji w żegludze. To jest naprawdę przełomowe. To rozporządzenie zmusi innych, aby też podjęli działania. Europa wniesie swój sprawiedliwy udział, ale Europejczycy i przedsiębiorstwa nie powinni płacić rachunku za wysiłki klimatyczne całego świata.
Gwarantujemy sektorowi długoterminowe zasady i przewidywalność, aby zachęcić do inwestycji. Przedsiębiorstwa żeglugowe i porty mogą skupić swoje zasoby na zapewnieniu największych korzyści klimatycznych i największej opłacalności. Chroni to miejsca pracy marynarzy, robotników portowych i pracowników branży eksportowej, a także stanowi przykład do naśladowania dla innych krajów."

Dalsze kroki

Nieformalne porozumienie w sprawie zasad dotyczących zrównoważonych paliw morskich musi jeszcze zostać zatwierdzone przez Komitet Stałych Przedstawicieli Rady i parlamentarną Komisję Transportu i Turystyki, a następnie przez cały Parlament i Radę.

Transport był odpowiedzialny za około jedną czwartą całkowitej emisji CO2 w UE w 2019 r., z czego 14 proc. pochodziło z transportu wodnego - podaje Europejska Agencja Środowiska. Nowe przepisy dotyczące infrastruktury paliw alternatywnych i paliwa morskiego są częścią pakietu "Fit for 55 in 2030", czyli unijnego planu zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 55 proc. do 2030 r. w porównaniu z poziomem z 1990 r. zgodnie z europejskim prawem klimatycznym.

rel (PE)

collage: PBS