MFW a ocena bezpieczeństwa morskich obszarów RP (nowe regulacje od 06.01.2022 roku)

W swoich dotychczasowych publikacjach, tematycznie związanych z inwestycjami w morską energetykę wiatrową na polskich obszarach morskich, autorzy zwrócili uwagę czytelników na pewne pułapki prawne, które mogą czyhać na podmioty gospodarcze upatrujące w polskich MFW potencjał biznesowy.

Te różne przeszkody i trudności wynikają z licznych luk prawnych, które są bolączką polskiego systemu prawa morskiego. W poniższej publikacji autorzy opiszą, w sposób jak najbardziej esencjonalny i przystępny, kwestie prawne dotyczące morskich farm wiatrowych w odniesieniu do regulacji z zakresu bezpieczeństwa morskiego w polskim systemie prawnym z uwzględnieniem nowych regulacji obowiązujących od dnia 06.01.2022 roku.

Bezpieczeństwo morskie a ochrona morza

Zanim zaczniemy analizę, dotyczącą właśnie regulacji podmiotowo związanych z morskimi farmami wiatrowymi w systemie bezpieczeństwa morskiego Polski, należy się kilka słów wyjaśnienia różnicy pomiędzy dwoma pojęciami, z którymi można się spotkać w międzynarodowych aktach prawa morskiego.

Otóż tymi pojęciami są „maritimie safety” oraz „maritime security”, przy analizie tychże pojęć, szczególnie posiłkując się źródłami anglojęzycznymi, można natknąć się na pewnego rodzaju barierę językową w tłumaczeniu tych sformułowań. Kluczowym tutaj jest rozróżnienie przede wszystkim źródeł zagrożenia na morzu, charakteryzujących obie kategorie związane z bezpieczeństwem. Początkowo, wśród przedstawicieli środowiska związanego z prawem morskim i prawem morza, nie zwracano szczególnej uwagi na różnice pomiędzy tymi pojęciami, jednakże wraz ze wzrostem aktywności ludzkiej na morzach i coraz dalej idącej kodyfikacji tejże działalności w prawie międzynarodowym, konieczne stało się również na gruncie naszego rodzimego systemu prawa morskiego szczegółowe określenie różnic pomiędzy tymi dwoma pojęciami.

W przypadku maritime security obecnie coraz bardziej rozpowszechnionym poglądem jest rozumienie pojęcia maritime security, jako bezpieczeństwa morskiego państwa. W takim ujęciu tegoż pojęcia rozróżniamy hard security, będące źródłem siły i dominacji, jak również soft security, w ramach którego wyróżniamy:

- utrzymanie porządku prawnego i pokoju na morzu;
- szeroko rozumianą „dyplomację morską”;
- ochronę i obronę działalności ludzkiej na morzu;
- wymianę informacji.

Tak rozumiane pojęcie, anglojęzycznej wersji maritime security, jest próbą implementacji tegoż pojęcia, dość powszechnego w kulturze anglosaskiej, na grunt polskiego systemu prawnego. Jest to niewątpliwie implementacja, jak do tej pory najpełniejsza, zachowująca przede wszystkim znaczenie językowe słowa „security”, które w słownikach języka angielskiego wyjaśniane jest po pierwsze jako stan bycia wolnym od strachu i niepokoju, po wtóre jako bezpieczeństwo państwa lub organizacji przed terroryzmem i podobną destabilizującą ją działalnością.

Analizując pojęcie, w literaturze anglojęzycznej definiowane jako maritime safety, czyli właśnie stricte związane z bezpieczeństwem morskim, należy mieć na uwadze, co zresztą znajduje odzwierciedlenie w stanowisku doktrynalnym, iż jest to bezpieczeństwo działalności ludzkiej na morzu. W ostatnim okresie coraz bardziej dają się zauważyć, w unormowaniach międzynarodowych, dwa trendy związane z pojęciem bezpieczeństwa morskiego (maritime safety).

Po pierwsze zauważalne jest dążenie do rozszerzenia tegoż pojęcia o kwestie związane z ochroną środowiska morskiego, zapobieganie naruszeniom prawa na morzu oraz kwestie organizacyjne i zarządcze związane ze stanowieniem standardów dotyczących bezpiecznego zarządzania bezpieczeństwem statku, kwalifikacji marynarzy oraz personelu lądowego zajmującego się eksploatacją urządzeń morskich.

Drugim zauważalnym trendem jest mechanizm kontroli państwa portu (port state controle). Bezpieczeństwo morskie, w rozumieniu maritime safety, możemy określić jako proces, w którym możliwe jest przeciwstawienie się lub minimalizowanie wszystkich wyzwań i zagrożeń na akwenach morskich oraz maksymalizowanie szans jakie stwarzają akweny morskie i położenie nadmorskie. Podobnie jak miało to miejsce w przypadku maritime security, przedstawione powyżej stanowisko, dotyczące maritime safety, odzwierciedla znaczenie słowa „safety”, jakie znajdujemy w słownikach języka angielskiego. Otóż termin ten wyjaśniony jest, po pierwsze w formie rzeczownikowej, jako stan ochrony przed niebezpieczeństwem, szkodą lub ryzykiem, po drugie „safety”, w formie przymiotnikowej to taki, który jest zaprojektowany, aby zapobiec obrażeniom lub uszkodzeniom.

MFW w ustawie o bezpieczeństwie morskim

Biorąc pod uwagę i mając w pamięci powyższe rozważania na temat różnicy, w rozumieniu oraz umiejscowieniu w polskim systemie prawa, pojęć maritime safety oraz maritime security, przyjrzyjmy się regulacjom zawartym w ustawie z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie morskim (Dz. U. z 2020 r. poz. 680 oraz z 2021 r. poz. 234).

Przepisy dotyczące bezpośrednio MFW na polskich obszarach morskich zawarte są w rozdziale 5a, tejże ustawy, zatytułowanym „Bezpieczeństwo eksploatacji morskich farm wiatrowych”. Rozdział ten został wprowadzony do polskiego systemu prawnego ustawą z dnia 17 grudnia 2020 r. o promowaniu wytwarzania energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych (Dz.U. z 2021 r. poz. 234), która weszła w życie 18 lutego 2021 r. Ustawodawca, w art. 113a ust. 2 tejże ustawy, narzucił zarówno na podmioty budujące jak i eksploatujące morskie formy wiatrowe na polskich obszarach morskich pewne sztywne ramy. I tak w myśl tego przepisu, morską farmę wiatrową w rozumieniu art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 2020 r. o promowaniu wytwarzania energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych (Dz.U. z 2021 r. poz. 234), oraz zespół urządzeń służących do wyprowadzenia mocy w rozumieniu art. 3 pkt 13 tej ustawy, buduje się i eksploatuje z zapewnieniem:

- zgodności z uzyskanym pozwoleniem na wznoszenie lub wykorzystywanie sztucznych wysp, konstrukcji i urządzeń lub uzgodnieniem lub pozwoleniem na układanie kabli lub rurociągów w polskich obszarach morskich oraz decyzją o środowiskowych uwarunkowaniach;
- bezpieczeństwa żeglugi;
- bezpieczeństwa personelu zaangażowanego w budowę, eksploatację i likwidację morskiej farmy wiatrowej;
- funkcjonowania systemów łączności, bezpieczeństwa morskiego, ochrony granicy państwowej na morzu oraz obronności państwa;
- ochrony środowiska morskiego.

Ekspertyzy przy MFW, a bezpieczeństwo morskie

Zagadnienia te są bezpośrednio związane z kolejnymi normami prawnymi zawartymi w art. 113b i art. 113c ustawy o bezpieczeństwie morskim z dnia 18 sierpnia 2011 r. Otóż przepisy te określają rodzaje ekspertyz, które należy przedstawić do zatwierdzenia odpowiednio dyrektorowi właściwego urzędu morskiego, Ministrowi Obrony Narodowej lub ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych.

Art. 113b ww. ustawy w swojej dyspozycji wymienia rodzaje ekspertyz, zapewniających spełnienie wymogów MFW w zakresie bezpieczeństwa żeglugi, bezpieczeństwa personelu zaangażowanego w budowę, eksploatację i likwidację morskiej farmy wiatrowej oraz ochrony środowiska morskiego. Mając na uwadze ten przepis, wytwórca energii elektrycznej z energii wiatru na morzu w morskiej farmie wiatrowej jest zobligowany zapewnić:

- ekspertyzę nawigacyjną w zakresie oceny wpływu morskiej farmy wiatrowej i zespołu urządzeń na bezpieczeństwo i efektywność żeglugi statków w polskich obszarach morskich;
- ekspertyzę techniczną w zakresie oceny wpływu morskiej farmy wiatrowej i zespołu urządzeń na polskie obszary morza Al i A2 Morskiego Systemu Łączności w Niebezpieczeństwie i dla Zapewnienia Bezpieczeństwa (GMDSS) oraz na System Łączności Operacyjnej Morskiej Służby Poszukiwania i Ratownictwa;
- ekspertyzę techniczną w zakresie oceny wpływu morskiej farmy wiatrowej i zespołu urządzeń na Krajowy System Bezpieczeństwa Morskiego;
- plan ratowniczy określający rodzaje zagrożeń dla zdrowia i życia personelu zaangażowanego w budowę, eksploatację i likwidację morskiej farmy wiatrowej i zespołu urządzeń, sposoby i procedury działania w przypadku wystąpienia tych zagrożeń oraz siły i środki zapewniane przez wytwórcę do realizacji tego planu ratowniczego;
- plan zwalczania zagrożeń i zanieczyszczeń dla morskiej farmy wiatrowej i zespołu urządzeń.

Powyższe ekspertyzy i plany, są zatwierdzane przez dyrektora urzędu morskiego właściwego dla lokalizacji morskiej farmy wiatrowej przed złożeniem wniosku o pozwolenie na budowę morskiej farmy wiatrowej.

Natomiast art. 113c ww. ustawy określa ekspertyzy, zapewniające spełnienie wymogów MFW w zakresie funkcjonowania systemów łączności, bezpieczeństwa morskiego, ochrony granicy państwowej na morzu oraz obronności państwa. W celu spełnienia tych wymagań wytwórca energii elektrycznej z energii wiatru na morzu w morskiej farmie wiatrowej zapewnia:

- ekspertyzę techniczną w zakresie oceny wpływu morskiej farmy wiatrowej i zespołu urządzeń na systemy obronności państwa, w tym na system zobrazowania radiolokacyjnego, obserwacji technicznej, morskiej łączności radiowej oraz system kontroli służb ruchu lotniczego Sił Zbrojnych RP;
- w odniesieniu do systemu ochrony granicy państwowej na morzu, ekspertyzę techniczną w zakresie oceny wpływu morskiej farmy wiatrowej i zespołu urządzeń na system zobrazowania radiolokacyjnego, obserwacji technicznej i morskiej łączności radiowej Straży Granicznej.

Podobnie jak w przypadku opisanym powyżej, ekspertyzy te wymagają zatwierdzenia odpowiednio przez Ministra Obrony Narodowej i ministra właściwego do spraw wewnętrznych przed złożeniem wniosku o pozwolenie na budowę dla morskiej farmy wiatrowej i zespołu urządzeń.

Zarówno w art. 113b, jak i art. 113c Ustawy o bezpieczeństwie morskim, zawarto delegację ustawową odpowiednio dla ministra właściwego do spraw gospodarki morskiej, a więc w obecnym stanie prawnym Ministra Infrastruktury, jak również dla Ministra Obrony Narodowej, działającego w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych, upoważniającą te naczelne organy władzy państwowej do wydania stosownych rozporządzeń.

Rozporządzenia te mają określić szczegółowy zakres ekspertyz oraz planów, jak również szczegółowe wymagania dotyczące kwalifikacji i doświadczenia osób uprawnionych do ich sporządzania.

Jak z powyższego wynika mamy tutaj do czynienia, z pewnego rodzaju ujęciem zarówno zagadnień związanych z maritime safety jak i z maritime security.

Akty wykonawcze dotyczące ekspertyz przy MFW

Na chwilę obecną, polski ustawodawca przyjął dwa akty wykonawcze, będące wypełnieniem delegacji ustawowej, zawartej w art. 113b ust. 10 i 11 ustawy z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie morskim.

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 15 grudnia 2021 r., które weszło w życie dnia 6 stycznia 2022 r., w sprawie ekspertyzy nawigacyjnej i ekspertyz technicznych dla morskiej farmy wiatrowej i zespołu urządzeń.

Pierwszym z nich jest Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 15 grudnia 2021 r., które weszło w życie dnia 6 stycznia 2022 r., w sprawie ekspertyzy nawigacyjnej i ekspertyz technicznych dla morskiej farmy wiatrowej i zespołu urządzeń.

Rozporządzenie określa, po pierwsze szczegółowy zakres ekspertyzy:

- nawigacyjnej w zakresie oceny wpływu morskiej farmy wiatrowej i zespołu urządzeń na bezpieczeństwo i efektywność żeglugi statków w polskich obszarach morskich,
- technicznej w zakresie oceny wpływu morskiej farmy wiatrowej i zespołu urządzeń na polskie obszary morza A1 i A2 Morskiego Systemu Łączności w Niebezpieczeństwie i dla Zapewnienia Bezpieczeństwa (GMDSS) oraz Systemu Łączności Operacyjnej Morskiej Służby Poszukiwania i Ratownictwa,
- technicznej w zakresie oceny wpływu morskiej farmy wiatrowej i zespołu urządzeń na Krajowy System Bezpieczeństwa Morskiego.

Po drugie, Rozporządzenie określa szczegółowe wymagania dotyczące kwalifikacji i doświadczenia osób uprawnionych do sporządzania wymienionych powyżej ekspertyz, oraz sposób dokumentowania tych kwalifikacji i tego doświadczenia. Szczegółowe zakresy ekspertyz, które zostaną pokrótce omówione w dalszej części niniejszego artykułu, stanowią załączniki do Rozporządzenia. Jeżeli zaś chodzi o wymagania dotyczące kwalifikacji i doświadczenie osób uprawnionych do sporządzania ekspertyz wskazanych w Rozporządzeniu, to powinny one posiadać:

- kwalifikacje potwierdzone:
dyplomem na poziomie zarządzania w dziale pokładowym,
dyplomem ukończenia studiów na kierunku związanym z telekomunikacją lub łącznością radiową,
ważnym świadectwem ogólnym operatora urządzeń radiowych w służbie radiokomunikacyjnej morskiej,
świadectwem operatora radaru i Radarowego Automatycznego Systemu Śledzenia i Akwizycji Ech (ARPA) na poziomie zarządzania;
- co najmniej pięcioletnie doświadczenie w pracy na stanowisku:
nauczyciela akademickiego w uczelni morskiej lub
pracownika naukowego lub badawczo-technicznego, lub inżynieryjno-technicznego w instytucie badawczym w rozumieniu ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1383 oraz z 2021 r. poz. 1192 i 2333), który prowadzi badania naukowe i prace rozwojowe w zakresie związanym z transportem morskim lub łącznością radiową, lub systemami radarowymi;
- posiadać doświadczenie w zakresie sporządzania co najmniej dwóch ekspertyz w zakresie nawigacji morskiej lub w zakresie funkcjonowania systemów łączności radiowej lub systemów radarowych, lub systemów monitorowania ruchu statków opracowanych w ramach pracy w tej uczelni lub w tym instytucie.

Jak widać z konstrukcji, przedstawionego powyżej katalogu niezbędnych kwalifikacji i doświadczeń, przedstawione wymagania mają charakter łączny, czyli osoba sporządzająca daną ekspertyzę, musi legitymować się wszystkimi wymaganymi kwalifikacjami i doświadczeniem.

Tłumacząc to bardziej zrozumiale, osoba taka musi być np.:

- wykładowcą akademickim;
- posiadać dyplom na poziomie zarządzania w dziale pokładowym;
- posiadać dyplom ukończenia studiów na kierunku związanym z łącznością radiową;
- posiadać ważne świadectwo ogólne operatora urządzeń radiowych w służbie radiokomunikacyjnej morskiej;
- posiadać świadectwo operatora radaru i Radarowego Automatycznego Systemu Śledzenia i Akwizycji Ech (ARPA) na poziomie zarządzania;
- posiadać doświadczenie w zakresie sporządzania co najmniej dwóch ekspertyz w zakresie nawigacji morskiej.

Minister Infrastruktury jednak, w rozporządzeniu w sprawie ekspertyzy nawigacyjnej i ekspertyz technicznych dla morskiej farmy wiatrowej i zespołu urządzeń, zostawił pewnego rodzaju furtkę, zapewne w celu niedoprowadzenia do sytuacji, w której okazałoby się, że spełnienie łącznie wszystkich powyższych kwalifikacji i doświadczeń, przez jedną osobę, zawęziłoby krąg upoważnionych do wydania przedmiotowej ekspertyzy, do grona zaledwie kilku osób. Otóż, w przypadku sporządzania ekspertyz wspólnie przez kilka osób wszystkie wymagania określone powyżej powinny być spełnione łącznie przez te osoby w taki sposób, aby każda z nich spełniała co najmniej jedno z tych wymagań.

Obok wymagań osób sporządzających ekspertyzy, podlegające regulacjom omawianego aktu wykonawczego, Rozporządzenie zawiera załączniki, w których określono szczegółowy zakres ekspertyz.

Formal Safety Assessment - FSA

Nie wchodząc w szczegóły zakresów opracowań, autorzy pragną zwrócić uwagę, na zapis dotyczący formalnej oceny ryzyka, przeprowadzonej w zakresie będącym przedmiotem ekspertyzy nawigacyjnej zgodnie z zaleceniami Międzynarodowej Organizacji Morskiej lub innymi powszechnie przyjętymi standardami międzynarodowymi. Formalna ocena bezpieczeństwa morskiego (Formal Safety Assessment - FSA) jest metodologią opracowaną i doskonaloną przez Międzynarodową Organizację Morską (IMO), a ściślej przez dwa główne jej komitety: Komitet Bezpieczeństwa Morskiego (MSC) oraz Komitet Ochrony Środowiska Morskiego (MEPC). Metodologia FSA jest obowiązkowa w procesie decyzyjnym IMO, ale jest ona także zalecana do stosowania w procesach decyzyjnych dotyczących zwiększenia bezpieczeństwa morskiego przez regionalne, krajowe i lokalne władze morskie.

Formalną ocenę bezpieczeństwa morskiego (FSA) stosuje się do: oceny nowych unormowań dotyczących bezpieczeństwa morskiego oraz ochrony środowiska; porównania istniejących oraz proponowanych unormowań, w celu zrównoważenia czynników technicznych i operacyjnych włącznie z uwzględnieniem czynnika ludzkiego; do porównań pomiędzy poziomem bezpieczeństwa morskiego i ochrony środowiska a przewidywanymi kosztami. Wprowadzenie tegoż standardu IMO do regulacji, związanej z morską energetyką wiatrową ma polskich obszarach morskich, jest krokiem jak najbardziej słusznym i pożądanym.

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 15 grudnia 2021 r. w sprawie planu ratowniczego oraz planu zwalczania zagrożeń i zanieczyszczeń dla morskiej farmy wiatrowej i zespołu urządzeń.

Drugim aktem wykonawczym, będącym wypełnieniem delegacji ustawowej, zawartej w art. 113b ustawy z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie morskim, jest Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 15 grudnia 2021 r. w sprawie planu ratowniczego oraz planu zwalczania zagrożeń i zanieczyszczeń dla morskiej farmy wiatrowej i zespołu urządzeń.

Ww. Rozporządzenie, które weszło w życie 6 stycznia 2022 r., określa:

- szczegółowy zakres planu:
ratowniczego dla morskiej farmy wiatrowej i zespołu urządzeń,
zwalczania zagrożeń i zanieczyszczeń dla morskiej farmy wiatrowej i zespołu urządzeń;
- szczegółowe wymagania dotyczące kwalifikacji i doświadczenia osób uprawnionych do sporządzania przedstawionych powyżej planów;
- sposób dokumentowania kwalifikacji i doświadczenia osób uprawnionych do sporządzania przedmiotowych planów.

Podobnie, jak miało to w przypadku Rozporządzenia dotyczącego ekspertyzy nawigacyjnej i ekspertyz technicznych, szczegółowe zakresy planów, będących przedmiotem regulacji niniejszego rozporządzenia, stanowią załącznik do tego aktu wykonawczego. Jeżeli zaś chodzi o wymagania, które powinny spełniać osoby uprawnione do sporządzenia np. planu ratowniczego dla morskiej farmy wiatrowej i zespołu urządzeń, to winne one są:

- posiadać kwalifikacje potwierdzone dyplomem:
na poziomie zarządzania w dziale pokładowym,
ukończenia studiów na kierunku związanym z ratownictwem morskim lub technicznym lub wysokościowym, lub zarządzaniem kryzysowym;
- posiadać co najmniej pięcioletnie doświadczenie zawodowe w zakresie dowodzenia działaniami ratowniczymi w jednostce organizacyjnej wykonującej zadania z zakresu ratownictwa:
morskiego,
technicznego lub wysokościowego, lub zarządzania kryzysowego;
- posiadać:
co najmniej pięcioletnią praktykę pływania w żegludze międzynarodowej,
doświadczenie w zakresie sporządzania planów ratowniczych dla morskiej farmy wiatrowej i zespołu urządzeń lub planów operacyjno-ratowniczych dla zakładu o zwiększonym lub dużym ryzyku powstania awarii przemysłowej, lub planów zarządzania kryzysowego.

Podobnie, jak miało to miejsce w przypadku Rozporządzenia w sprawie ekspertyzy nawigacyjnej i ekspertyz technicznych dla morskiej farmy wiatrowej i zespołu urządzeń, w sytuacji, gdy przedmiotowe plany będą sporządzane przez kilka osób wszystkie wymagania określone powyżej powinny być spełnione łącznie przez te osoby w taki sposób, aby każda z nich spełniała co najmniej jedno z tych wymagań.

Plan ratowniczy dla Morskiej Farmy Wiatrowej-istotne elementy

Istotnymi elementami, jeżeli chodzi o plan ratowniczy dla morskiej farmy wiatrowej i zespołu urządzeń, są w ocenie autorów:

- możliwe scenariusze wystąpienia najpoważniejszych zagrożeń dla zdrowia i życia ludzkiego oraz mienia na etapie budowy, eksploatacji i likwidacji MFW oraz sposób reagowania na te zagrożenia;
- zasady i procedury współdziałania z Morską Służbą Poszukiwania i Ratownictwa oraz jednostkami wymienionymi w art. 118 ust. 1 ustawy z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie morskim (jednostki organizacyjne Marynarki Wojennej, Państwowej Straży Pożarnej, Straży Granicznej, Policji, opieki zdrowotnej oraz inne jednostki będące w stanie udzielić pomocy);
- organizacja łączności w niebezpieczeństwie i bezpieczeństwa, sposób powiadamiania i współpracy z Morskim Ratowniczym Centrum Koordynacyjnym Morskiej Służby Poszukiwania i Ratownictwa, a także dane kontaktowe osób odpowiedzialnych za wykonywanie i koordynację działań ratowniczych na obszarze MFW i zespołu urządzeń.

Podsumowanie

Niewątpliwie, wejście w życie przedstawionych powyżej aktów wykonawczych, należy poczytywać jako krok we właściwym kierunku mającym za cel uregulowania wymogów stanowiących elementy procedury zamierzającej do wydania decyzji administracyjnej w postaci pozwolenia na budowę MFW.

Jednakże do tej pory brak jest aktów wykonawczych, określonych w art. 113c ustawy o bezpieczeństwie morskim, w sprawie ekspertyzy w zakresie oceny wpływu morskiej farmy wiatrowej i zespołu urządzeń na funkcjonowanie systemów łączności, bezpieczeństwa morskiego, ochronę granicy państwowej na morzu oraz na obronność państwa. Budzi to pewnego rodzaju niepokój szczególnie, iż zgodnie z art. 3 pkt 2 Ustawy o zarządzaniu kryzysowym z dnia 26 kwietnia 2007 r. MFW będą należały do infrastruktury krytycznej jako urządzenia i instalacje wchodzące w skład systemu zaopatrzenia w energię elektryczną.

Co wielokrotnie wskazywaliśmy, usługi tego rodzaju, w myśl przytoczonego powyżej aktu prawnego, są uznawane jako kluczowe dla bezpieczeństwa państwa i jego obywateli oraz służące do zapewnienia sprawnego funkcjonowania organów administracji publicznej, a także instytucji i przedsiębiorców.

W ocenie autorów należałoby w trybie możliwie jak najszybszym, dokończyć proces legislacyjny, poprzez publikację rozporządzeń mających bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo morskie, ochronę granicy państwowej na morzu oraz na obronność państwa.

Powyższe ma tym bardziej kluczowe znaczenie, jeśli przeanalizujemy powyższe braki legislacyjne oraz ambitne plany inwestycyjne dot. polskich MFW przez pryzmat coraz bardziej napiętej sytuacji na linii NATO – Rosja.