Konwencja MLI a marynarze: Portugalia od 2021 roku nowe obowiązki

Dnia 28.02.2019 roku Portugalia ratyfikowała Konwencję MLI, co znacząco wpłynie na sytuację podatkową polskich marynarzy pracujących u portugalskich armatorów. Obecnie status proponowanych zmian to Definitive po obu Państwach-Stronach Konwencji. Zmiany wprowadzone Konwencją znajdą zastosowanie do dochodów osiągniętych od dnia 01.01.2021 roku.

Portugalia – proporcjonalne zaliczenie od 01.01.2021 roku

W przypadku Portugalii od 01.01.2021 roku zostanie wprowadzona metoda proporcjonalnego zaliczenia. Wprowadzenie tej metody nastąpi w oparciu o „milczące przyjęcie” Portugalii, gdyż Portugalia w dokumencie ratyfikacyjnym nie zgłosiła żadnych zastrzeżeń do propozycji Polski w ww. zakresie (opcja C tj. wprowadzenie metody proporcjonalnego zaliczenia).

W oparciu o art. 15 ust 3 Konwencji między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Portugalską w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu, sporządzonej w Lizbonie dnia 9.05.1995 r. (tekst pierwotny Dz. U. z 1998 r. nr 48, poz. 304) wynagrodzenia uzyskiwane przez osobę z tytułu pracy najemnej wykonywanej na pokładzie statku morskiego lub powietrznego albo przez osobę obsługującą pojazd transportu drogowego, eksploatowany w transporcie międzynarodowym, mogą podlegać opodatkowaniu tylko w tym Umawiającym się Państwie, w którym znajduje się siedziba przedsiębiorstwa.

Zgodnie z obowiązującym jeszcze brzmieniem art. 23 a (I) jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce osiąga dochód lub posiada majątek, który zgodnie z postanowieniami niniejszej konwencji może być opodatkowany w Portugalii, to Polska zwolni, z uwzględnieniem postanowień pkt (II), taki dochód lub majątek od opodatkowania. Polska przy obliczaniu podatku od pozostałego dochodu lub majątku tej osoby może zastosować stawkę podatkową, która byłaby zastosowana, gdyby dochód lub majątek zwolniony od opodatkowania w powyższy sposób nie był tak właśnie zwolniony od opodatkowania;

(III) jeżeli zgodnie z jakimkolwiek postanowieniem konwencji dochód osiągany przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce jest zwolniony od podatku w tym Państwie, to Polska może, mimo to, przy obliczaniu kwoty podatku od pozostałego dochodu takiej osoby, wziąć pod uwagę taki dochód zwolniony od podatku.

Z uwagi na powyższe jeszcze rok 2020 będzie korzystny podatkowo dla polskich marynarzy wykonujących pracę na rzecz portugalskich armatorów.

Powstanie obowiązku podatkowego w Polsce

Obowiązek podatkowy w Polsce powstaje w przypadku uzyskania przez polskiego rezydenta podatkowego dochodów z pracy na statku eksploatowanym w transporcie międzynarodowym przez przedsiębiorstwo z faktycznym zarządem między innymi w Norwegii, Wielkiej Brytanii, Nowej Zelandii, Irlandii, Japonii, na Jersey, na Wyspie Guernsey, w Singapurze, w Arabii Saudyjskiej, w Katarze, w Egipcie, w Australii, w Indiach oraz innych państwach, gdzie zastosowanie znajduje metoda proporcjonalnego odliczenia – obowiązek ten w przypadku Portugalii powstanie od 01.01.2021 roku.

Fakt zastosowania metody proporcjonalnego odliczenia i jednocześnie brak umieszczenia danego państwa na liście rajów podatkowych uprawnia każdego marynarza do zastosowania tzw. ulgi abolicyjnej przewidzianej w art. 27g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wykonywanie pracy ww. modelu zatrudnienia w 2021 roku przez polskiego marynarza wiązać się będzie z koniecznością comiesięcznego uiszczenia zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz z koniecznością rozliczenia danego roku w zeznaniu rocznym. Jeżeli podatnik nie będzie chciał opłacać zaliczek z na poczet PIT, z uwagi na fakt zastosowania tzw. ulgi abolicyjnej, będzie miał możliwość złożenia wniosku o ograniczenie poboru zaliczek na podatek na podstawie art. 2 § 2a ustawy Ordynacja podatkowa.

Podkreślenia wymaga fakt, iż powyższe zasady mogą ulec modyfikacji w razie zmiany przepisów ustawy o PIT w roku 2020 lub 2021.

Wniosek o ograniczenie poboru zaliczek w przypadku Portugalii w roku 2021

Od 01.01.2021 roku jedną z najważniejszych kwestii dla marynarza z polską rezydencją podatkową, który pracować będzie u armatora portugalskiego będzie ustalenie terminu złożenia ww. wniosku o ograniczenie poboru zaliczek. Wniosek należy złożyć przed terminem płatności pierwszej zaliczki na podatek, a mianowicie:

1. albo do 20 kolejnego miesiąca po uzyskaniu przychodu (przelewu);
2. albo do 20 kolejnego miesiąca po powrocie do kraju.

Opcje pierwszą znajdzie zastosowanie, gdy w momencie wpływu pensji na rachunek bankowy marynarz będzie pozostawał w domu. Natomiast jeżeli w trakcie wypłaty pierwszej pensji marynarz będzie zamustrowany na statku termin płatności pierwszej zaliczki minie w terminie wskazanym w punkcie drugim.

Nadmienić należy, iż jeśli przepisy w tym względzie nie ulegną zmianie to najwcześniejszym terminem do złożenia wniosku o ograniczenie poboru zaliczek w 2021 roku w przypadku dochodów z Portugalii będzie 20 lutego 2021 roku.

Warto również podkreślić, iż podatnicy opłacający podatki w Portugalii w 2021 roku będą również zobligowani do złożenia takiego wniosku w 2021 roku lub do zapłaty zaliczek na poczet PIT w Polsce w 2021 roku.

Zeznanie podatkowe za rok 2021 w Polsce – praca na rzecz portugalskiego armatora

W przypadku Portugalii, jeśli przepisy nie ulegną zmianie w Polsce, zeznanie podatkowe za rok 2021 w związku z dochodami z pracy na morzu, polski marynarz będzie musiał złożyć do 30 kwietnia 2022 roku.

Warto podkreślić, iż również w sytuacji, gdy marynarz nie będzie uzyskiwał przychodów z innych źródeł.

Marynarze, zatrudnieni na statkach zarządzanych przez przedsiębiorstwa z zarządem usytuowanym w Portugalii będą musieli pamiętać, o kilku kwestiach przy rozliczeniu rocznym:

1) Jeżeli marynarze uzyskają jedynie dochód związany z pracą dla ww. przedsiębiorstwa to kwota ulgi abolicyjnej przysługującej do odliczenia będzie równa kwocie wyliczonego podatku do zapłaty, co doprowadzi do „wyzerowania” zobowiązania podatkowego w Polsce,
2) Natomiast w sytuacji, w której marynarz oprócz ww. dochodów uzyska dochód z pracy na statku eksploatowanym w transporcie międzynarodowym przez przedsiębiorstwo z faktycznym zarządem w Państwie gdzie zastosowanie znajduje metoda wyłączenia z progresją – dochód ten nie będzie podlegał opodatkowaniu w Polsce, ale będzie miał wpływ na wysokość stopy procentowej mającej zastosowanie do dochodu z Portugalii, co finalnie, po odliczeniu ulgi abolicyjnej, skutkuje zapłatą różnicy wyliczonego podatku w Polsce.

Ulga abolicyjna

W dniu 31 października 2016 roku Minister Rozwoju i Finansów wydał interpretację ogólną nr DD10.8201.1.2016.GOJ w sprawie stosowania ulgi, o której mowa w art. 27 g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w stosunku do marynarzy mających miejsce zamieszkania w Polsce, uzyskujących dochody z tytułu pracy najemnej na pokładach statków morskich eksploatowanych w transporcie międzynarodowym w rozumieniu umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, w której to wskazał wprost, iż „marynarz mający miejsce zamieszkania w Polsce, uzyskujący dochód z tytułu pracy najemnej na pokładzie statku morskiego eksploatowanego w transporcie międzynarodowym, którego dochód, zgodnie z umową o unikaniu podwójnego opodatkowania może być opodatkowany w drugim państwie – lecz faktycznie nie jest z uwagi na szczególne rozwiązania prawa wewnętrznego – i do dochodu tego, zgodnie z właściwą umową ma zastosowanie metoda proporcjonalnego zaliczenia, jest uprawniony do rozliczenia się w Polsce na zasadach określonych w art. 27 ust. 9 i 9a ustawy, a w konsekwencji przysługuje mu prawo do skorzystania z ulgi, o której mowa w art., 27 g ustawy, na zasadach określonych w tym przepisie.

Z uwagi na powyższe, jeżeli przepisy podatkowe w Polsce nie ulegną zmianie w 2020 roku lub w 2021 roku, polscy marynarze pracujący u portugalskich armatorów w 2020 roku będą mogli skorzystać z ulgi abolicyjnej w zeznaniu rocznym za rok 2021.

Wymiana informacji podatkowej z Portugalią

Z uwagi na wprowadzenie w 2017 roku automatycznej wymiany informacji podatkowej w ramach Państw Unii istnieje duże prawdopodobieństwo wymiany informacji podatkowej pomiędzy Polską, a Portugalią odnośnie polskich podatników pracujących na statkach zarządzanych przez portugalskie przedsiębiorstwa. Tytułem przykładu brytyjska administracja skarbowa w roku 2017 i 2018 przesłała do polskich urzędów skarbowych informacje m.in. o polskich marynarzach uzyskujących dochody z Wielkiej Brytanii. W efekcie powyższego doszło do fali wezwań marynarzy ze strony organów podatkowych w Polsce.

Trudno przewidzieć jak w tym przypadku zachowają się organy podatkowe obu państw, niemniej jednak należy liczyć się z potencjalnymi wezwaniami z uwagi na ww. automatyczną wymianę informacji podatkowej pomiędzy Polską a Portugalią.

Podsumowanie

Od 01.01.2021 roku marynarze posiadający polską rezydencję podatkową, którzy wykonywać będą pracę najemną na statkach eksploatowanych przez przedsiębiorstwa z faktycznym zarządem w Portugalii, muszą przygotować się do niekorzystnej dla nich zmiany metody unikania podwójnego opodatkowania na metodę proporcjonalnego zaliczenia. Jeżeli przepisy ustawy o PIT nie ulegną w międzyczasie zmianie ww. marynarzom pracującym u portugalskich armatorów będzie przysługiwało w roku 2021 prawo do ulgi abolicyjnej.

Z uwagi na powyższe, wszystkim marynarzom zatrudnionym w ww. modelu rekomendujemy w roku 2020 analizę sytuacji podatkowej lat 2014-2020 oraz skorzystanie z pomocy Zespołu Kancelarii w 2021 roku, gdy organy podatkowe zaczną weryfikować składane przez marynarzy dokumenty w kontekście postępowania w zakresie ograniczenia poboru zaliczek. Niestety w roku 2020 organy podatkowe zaczęły stosować coraz bardziej profiskalne praktyki względem marynarzy m.in. w zakresie definicji transportu morskiego, co niestety, w wielu przypadkach, komplikuje uzyskanie ograniczenia poboru zaliczek przez marynarzy.

Zespół Kancelarii reprezentuje marynarzy w zakresie rozliczeń podatkowych i wniosków ograniczenie poboru zaliczek w całej w Polsce.