Uwaga: Nowy limit transakcji gotówkowych dla przedsiębiorców

Z dniem 01 stycznia 2017 r. wchodzą w życie nowe uregulowania zakładające obniżenie limitu płatności gotówkowych dokonywanych przez przedsiebiorców. 

W uzasadnieniu do projektu ustawy wskazano, że celem wprowadzenia ograniczenia kwotowego dla transakcji gotówkowych jest powiązanie obowiązku dokonywania przez przedsiębiorców płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego – wynikającego z art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej – z faktem, iż działanie niezgodne z tym przepisem może wywoływać negatywne skutki nie tylko dla pewności obrotu gospodarczego, ale również dla realizacji szerokiego spektrum obowiązków podatkowych. Dodatkowo w założeniach stojących u podstaw procedowanych zmian stanęło przede wszystkim bezpieczeństwo dokonywanych transakcji jak i samego obrotu gospodarczego. W uzasadnieniu do projektu ustawy podniesiono, że aktualnie przedsiębiorcy nie dokonują płatności gotówkowych zbliżonych wartością do limitu 15.000 euro, określonego obecnie we wskazanym przepisie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, własnie przez wzgląd na bezpieczeństwo transakcji. Dodatkowo ustawa o swobodzie działalności gospodarczej – poprzez de facto brak określenia w systemie prawa następstw dla przedsiębiorcy, związanych z niezastosowaniem się do dyspozycji przepisu określającego limit transakcji gotówkowych – nie stanowi samodzielnie elementu kształtowania pożądanego przez ustawodawcę zachowania przedsiębiorców. Zasadne jest zatem przyjęcie rozwiązania odnoszącego się do niezachowania warunków rozliczania się przedsiębiorców, określonego w art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Co więcej wskazano, iż wprowadzenie limitu kwotowego dla transakcji gotówkowych jest stosowane w wielu państwach członkowskich Unii Europejskiej. Polega ono bowiem bądź na wprowadzaniu ograniczeń podobnych do istniejącego na gruncie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, tj. wskazywaniu obowiązku rozliczania transakcji dokonywanych między podmiotami profesjonalnymi (przedsiębiorcami) w formie bezgotówkowej, bądź systematycznym obniżaniu progu dokonywanych transakcji gotówkowych.

Nowy limit transakcji gotówkowych- obniżenie z 15.000 euro do 15.000 zł

W art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, uchwalono nowe brzmienie przepisu traktującego o limicie kwotowym dla transakcji gotówkowych. Zgodnie z nowym brzmieniem cytowanego przepisu: „dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy, jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15 000 zł, przy czym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji.";

Podatkowe implikacje nowego limitu transakcji gotówkowych

W efekcie wprowadzonych zmian dodano do ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych przepis art. 22p w brzmieniu:

" 1. Podatnicy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą nie zaliczają do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 22 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 584, z późn. zm.) została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego.

2. W przypadku zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 22 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego, podatnicy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą:
1) zmniejszają koszty uzyskania przychodów albo
2) w przypadku braku możliwości zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów - zwiększają przychody
– w miesiącu, w którym została dokonana płatność bez pośrednictwa rachunku płatniczego.

3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio w przypadku:
1) nabycia lub wytworzenia środków trwałych albo nabycia wartości niematerialnych i prawnych;
2) dokonania płatności:
a) po likwidacji pozarolniczej działalności gospodarczej,
b) po zmianie formy opodatkowania na zryczałtowaną formę opodatkowania określoną w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym albo w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym
– z tym że zmniejszenie kosztów uzyskania przychodów lub zwiększenie przychodów następuje za rok podatkowy, w którym nastąpiła likwidacja tej działalności, albo za rok podatkowy poprzedzający rok podatkowy, w którym nastąpiła zmiana formy opodatkowania.".

CIT, a nowy limit transakcji gotówkowych

Obniżenie limitu transakcji gotówkowych dotyczy także podatników podatku dochodowego od osób prawnych. W ustawie z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych został dodany przepis art. 15d w brzmieniu:

"1. Podatnicy nie zaliczają do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 22 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 584, z późn. zm.) została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego.

2. W przypadku zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 22 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego, podatnicy:
1) zmniejszają koszty uzyskania przychodów albo
2) w przypadku braku możliwości zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów - zwiększają przychody
– w miesiącu, w którym została dokonana płatność bez pośrednictwa rachunku płatniczego.

3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio w przypadku:
1) nabycia lub wytworzenia środków trwałych albo nabycia wartości niematerialnych i prawnych;
2) dokonania płatności po zmianie formy opodatkowania na zryczałtowaną formę opodatkowania określoną w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym, z tym że zmniejszenie kosztów uzyskania przychodów lub zwiększenie przychodów następuje za rok podatkowy poprzedzający rok podatkowy, w którym nastąpiła zmiana formy opodatkowania.".

Podsumowanie

Wprowadzony mechanizm obniżenia limitu transakcji gotówkowych w obrocie gospodarczym pozwala organom podatkowym na wyłączenie z kosztów podatkowych wszelkich płatności dokonywanych z naruszeniem dyspozycji art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Zwolennicy zmian stoją na stanowisku, iż obniżenie limitu transakcji gotówkowych skutkować będzie zwiększeniem transparentności dokonywanych transakcji, wzrostem uczciwej konkurencji między przedsiębiorcami. Powyższe zmiany z pewnością doprowadzą do zwiększenia dochodów budżetu państwa.

W praktyce, nieprzestrzeganie od dnia 01 stycznia 2017 r. limitów dla transakcji gotówkowych przy jednoczesnym uniemożliwieniu zaliczenia faktur gotówkowych, opiewających na wyższe kwoty, do kosztów uzyskania przychodów w konsekwencji może znacząco utrudnić rozliczenia pomiędzy przedsiebiorcami w niektórych branżach.
 

Współautorką jest radca prawny Alicja Bożek.

http://www.kancelaria-gdynia.eu

www.facebook.com/Legal.Marine.Mateusz.Romowicz

Autorzy pracują w Kancelarii Radcy Prawnego Legal Consulting - Mateusz Romowicz.