Specustawa narzędziem do przejęcia Westerplatte

Specustawa służy temu, żeby Polska mogła wreszcie godnie upamiętnić Westerplatte, żeby powstało tam wreszcie godne muzeum plenerowe, muzeum pola bitwy Westerplatte – mówił w niedzielę w Katowicach wicepremier, minister kultury Piotr Gliński.

Wiceminister z PiS został zapytany przez dziennikarzy, kto zorganizuje obchody 80. rocznicy wybuchu II wojny światowej na Westerplatte.

"Nie wiem dokładnie, ale o ile pamiętam od czasu prezydenta (Gdańska Pawła) Adamowicza, który rozpoczął kiedyś te obchody, to organizuje je miasto Gdańsk we współpracy z państwem, bo to są obchody dotyczące całej Polski i wszystkich Polaków" – odpowiedział wicepremier.

Dopytywany, czy przyjęta niedawno specustawa dotycząca Westerplatte nie spowoduje, że to rząd będzie organizatorem uroczystości, Gliński odparł, że "specustawa służy temu, żeby Polska mogła upamiętnić Westerplatte". "Żeby powstało tam wreszcie godne muzeum plenerowe, muzeum pola bitwy Westerplatte" – dodał Gliński. Przyjęty w czwartek przez Sejm projekt ustawy "o inwestycjach w zakresie budowy Muzeum Westerplatte i Wojny 1939 – Oddziału Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku" wpłynął do Sejmu w maju.

Według jego autorów, posłów PiS, ustawa ma usprawnić budowę Muzeum Westerplatte i Wojny 1939 w Gdańsku. Posłowie PiS chcą m.in., by Westerplatte - lepiej niż dotychczas - ukazywało heroizm polskich żołnierzy, którzy w 1939 r. stawili opór w tym miejscu po agresji III Rzeszy Niemieckiej na Polskę. Ich zdaniem teren ten nie jest należycie wykorzystany dla polskiej pamięci.

Specustawa zakłada budowę na terenie Westerplatte placówki muzealnej, która ma być oddziałem Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Choć od 2010 r. na Westerplatte czynna jest całoroczna wystawa plenerowa zorganziowana przez poprzednią dyrekcję Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, a sam temat Westerplatte obecny jest również m.in. w Muzeum Miasta Gdańska oraz Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, to rząd zabiega o budowę obiektu także na Półwyspie Westerplatte. Placówka miałyby działać na terenach dziś będącym w gestii m.in. wojska i Straży Granicznej, ale też tych należących do miasta Gdańsk. Wśród tych ostatnich terenów są m.in. działki, na których zlokalizowana jest Wartownia nr 1, relikty budowli obronnych stanowiących niegdyś elementy wojskowej składnicy, a także wzgórze z Pomnikiem Obrońców Wybrzeża.

Władze Gdańska, a także część środowiska muzealników i historyków, krytykowało specustawę od momentu złożenia jej projektu. Prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz oceniała, że ustawa ta jest próbą przejęcia Westerplatte przez władzę centralną. Prezydent Gdańska prezentowała swoje stanowisko m.in. pod koniec czerwca na spotkaniu z wiceministrem kultury Jarosławem Sellinem. Wiceszef MKiDN zaproponował po rozmowie, by przedstawiciele miasta Gdańsk weszli do komitetu honorowego budowy Muzeum Westerplatte i mieli wpływ na jego kształt. Prezydent Gdańska poinformowała z kolei po spotkaniu, że złożyła Sellinowi ofertę, aby tereny miasta nadal pozostały jego własnością i zostały wniesione do powstającego Muzeum Westerplatte, a sama instytucja była współtworzona i współprowadzona przez samorząd i stronę rządową. 

Obchody rocznicy wybuchu II wojny światowej organizowane są od 21 lat przez Miasto Gdańsk. Pomysłodawcą tych uroczystości był zamordowany w styczniu br. prezydent Miasta Gdańska Paweł Adamowicz. Zawsze o 4.45, władze samorządowe, najwyższe władze państwowe, kombatanci, harcerze, mieszkańcy Gdańska oraz turyści oddają hołd Obrońcom Westerplatte.
Uchwalona przez sejm specustawa ma odebrać Miastu Gdańsk sześć działek, które ustawą w 1993 roku Gdańsk przejął od Skarbu Państwa na mocy decyzji ówczesnego wojewody gdańskiego Macieja Płażyńskiego. Miasto nie jest jedynym właścicielem terenów na półwyspie Westerplatte. Część gruntów należy także do Skarbu Państwa, na którym działa między innymi straż graniczna czy jednostka wojskowa.