Podatki marynarskie: Wybrane umowy o wymianie informacji podatkowej zawarte przez Polskę

W ostatnich latach Polska stała się stroną wielu umów o wymianie informacji podatkowych, tzw. Tax information exchange agreement. Na mocy tychże porozumień umawiające się państwa deklarują chęć i zobowiązują się do wzajemnego udzielania pomocy w zakresie wymiany informacji mających znaczenie m.in. dla określenia, wymiaru i poboru podatków, dla windykacji zaległości podatkowych, dochodzeń lub ścigania w sprawach podatkowych a także ścigania w sprawach przestępstw podatkowych. Regulacje te mają ułatwić pobór należności podatkowych, zmniejszyć ryzyko oszustw i zapobiec uchylaniu się od realizacji obowiązków podatkowych przez rezydentów podatkowych Stron ww. umów (również polskich marynarzy pracujących na rzecz zagranicznych armatorów).

Na przestrzeni ostatnich lat wielu polskich marynarzy zostało wezwanych do złożenia wyjaśnień w Polsce w związku z pozyskaniem przez polską administrację podatkową informacji o ich dochodach zagranicznych od administracji podatkowych takich państw jak m.in. Norwegia, Dania, Szwecja, Holandia, Belgia itd.

Uwagi wymaga fakt, iż omawiany rodzaj umów ma głównie na celu stworzenie sprawnego i zasobnego systemu wymiany informacji pomiędzy organami podatkowymi państw członkowskich Unii Europejskiej i nie tylko. Do krajów, z którymi Polska podpisała umowy o wymianie informacji w sprawach podatkowych zaliczamy m.in: Andorę, Bermudy, Brytyjskie Wyspy Dziewicze, Gibraltar, Guernsey, Jersey, Liberię, San Marino, Wyspę Man.

Poniżej zostaną omówione wybrane umowy o wymianie informacji w sprawach podatkowych ww. państw.

Guernsey

Od dnia 1 listopada 2012 roku obowiązuje umowa między Rzeczpospolitą Polską, a Baliwatem Guernsey o wymianie informacji w sprawach podatkowych. Umowa została opublikowana w Dzienniku Umów z roku 2012 pod pozycją 1050.

W umowie przewidziano wzajemną pomoc państw poprzez wymianę informacji, które mogą mieć istotne znaczenie dla administracji i stosowania prawa wewnętrznego, w tym istotnych dla określenia wymiaru i poboru podatków, windykacji i egzekucji zaległości podatkowych oraz dochodzenia w sprawach podatkowych lub ścigania w sprawach przestępstw podatkowych. W szczególności strony uregulowały procedurę wzajemnego porozumiewania się, kontrolę podatkową za granicą oraz wymianę informacji na wniosek. Umowa w przypadku Polski dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych, podatku dochodowego od osób prawnych oraz podatku od towarów i usług, natomiast w przypadku Baliwatu Guernsey – podatku dochodowego oraz podatku od zysków ze sprzedaży nieruchomości (tj. dwellings profits tax). Należy jednak mieć na uwadze, iż od dnia 1 stycznia 2015 roku obowiązuje nowa umowa w sprawie unikania podwójnego opodatkowania niektórych kategorii dochodów osób fizycznych zawarta 8 października 2013 roku pomiędzy Rzeczpospolitą a Baliwatem Guernsey, która w odniesieniu do Polski znajdzie zastosowanie do podatku dochodowego od osób fizycznych. Zgodnie w tą umową właściwe organy obu państw będą mogły kontaktować się ze sobą bezpośrednio w celu jej stosowania. Ponadto, każdej osobie, która uzna, że działania jednego lub obu państw powodują lub spowodują jej opodatkowanie niezgodne z postanowieniami umowy – przysługiwać będzie prawo przedstawienia swojej sprawy właściwemu organowi, niezależnie od środków odwoławczych przewidzianych w przepisach krajowych.

W tym miejscu wskazać również należy, że obowiązująca od 01.01.2015r. umowa w sprawie unikania podwójnego opodatkowania niektórych kategorii dochodów osób fizycznych zawarta pomiędzy Rzeczpospolitą a Baliwatem Guernsey stanowi, że polscy marynarze uzyskujący dochody z pracy na rzecz armatora z faktycznym zarządem w Baliwacie Guernsey podlegają w Polsce rozliczeniu z zastosowaniem metody proporcjonalnego odliczenia. W praktyce oznacza to, że będą mieli prawo w roku 2015, do odliczenia od podatku dochodowego tzw. ulgi abolicyjnej, czyli kwoty stanowiącej różnicę pomiędzy podatkiem obliczonym z zastosowaniem metody proporcjonalnego odliczenia a podatkiem obliczonym według metody wyłączenia z progresją. Co ważne, dla możliwości zastosowania ulgi abolicyjnej w przypadku dochodów z ww. źródeł nie będzie miało znaczenia czy polski marynarzy opłaci jakikolwiek podatek w Baliwacie Guersney w roku podatkowym 2015.

Jersey

Również od 1 listopada 2012 roku obowiązuje umowa między Rzeczpospolitą Polską, a Jersey o wymianie informacji w sprawach podatkowych. Umowa ta została opublikowana w Dzienniku Ustaw z roku 2012 pod pozycją 1057.

W umowie przewidziano wzajemną pomoc stron poprzez wymianę informacji, które mogą mieć istotne znaczenie dla administracji i stosowania prawa wewnętrznego, w tym istotnych dla określenia wymiaru i poboru podatków, windykacji i egzekucji zaległości podatkowych oraz dochodzenia w sprawach podatkowych lub ścigania w sprawach przestępstw podatkowych. W szczególności strony uregulowały procedurę wzajemnego porozumiewania się, kontrolę podatkową za granicą oraz wymianę informacji na wniosek. Umowa w przypadku Polski dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych, podatku dochodowego od osób prawnych oraz podatku od towarów i usług, natomiast w przypadku Jersey – podatku dochodowego oraz podatku od towarów i usług. Należy pamiętać, iż od 1 stycznia 2013 roku obowiązuje również umowa między Rzecząpospolitą Polską a Jersey w sprawie unikania podwójnego opodatkowania osób fizycznych, która w odniesieniu do Polski znajdzie zastosowanie do podatku dochodowego od osób fizycznych. Zgodnie w tą umową właściwe organy obu stron będą mogły kontaktować się ze sobą bezpośrednio w celu jej stosowania. Ponadto, każdej osobie, która uzna, że działania jednej lub obu stron powodują lub spowodują jej opodatkowanie niezgodne z postanowieniami umowy – przysługiwać będzie prawo przedstawienia swojej sprawy właściwemu organowi, niezależnie od środków odwoławczych przewidzianych w przepisach krajowych.

W tym miejscu wskazać również należy, że na mocy ww. umowy zawartej pomiędzy Rzeczpospolitą Polską a Jersey, polscy marynarze, którzy uzyskali dochody z pracy na rzecz armatora z faktycznym zarządem na Wyspie Jersey podlegają w Polsce rozliczeniu z zastosowaniem metody proporcjonalnego odliczenia, i mają prawo w latach 2014 i 2015, do odliczenia od podatku dochodowego wspomnianej już ulgi abolicyjnej Co ważne, dla możliwości zastosowania ulgi abolicyjnej w przypadku dochodów z ww. źródeł nie będzie miało znaczenia czy polski marynarzy opłaci jakikolwiek podatek na Wyspie Jersey w danym roku podatkowym.

Wyspa Man

Od dnia 27 listopada 2011 roku obowiązuje umowa między Rzeczpospolitą Polską, a Wyspą Man o wymianie informacji w sprawach podatkowych. Umowa została opublikowana w Dzienniku Umów z roku 2011 o numerze 283 pod pozycją 1665, a jej tekst dostępny jest również na stronie internetowej Ministerstwa Finansów.

W umowie przewidziano wzajemną pomoc stron poprzez wymianę informacji, które mogą mieć istotne znaczenie dla administracji i stosowania prawa wewnętrznego, w tym istotnych dla określenia wymiaru i poboru podatków, windykacji i egzekucji zaległości podatkowych oraz dochodzenia w sprawach podatkowych lub ścigania w sprawach przestępstw podatkowych. W szczególności strony uregulowały procedurę wzajemnego porozumiewania się, kontrolę podatkową za granicą oraz wymianę informacji na wniosek. Uwagi wymaga fakt, iż umowa ta nie wprowadziła pełnego zakresu wymiany informacji tj. wymiany spontanicznej lub automatycznej tylko ograniczyła się do wymiany na żądanie. Regulacje dotyczące wymiany automatycznej i spontanicznej nie zostały wprowadzone w ww. umowie międzynarodowej ze względu na fakt, iż administracja Wyspy Man nie była przygotowana aby podjąć współpracę w takim zakresie z Polską. Co więcej umowa w przypadku Polski dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych i podatku dochodowego od osób prawnych, natomiast w przypadku Wyspy Man – podatku od dochodu lub zysku. Należy mieć na uwadze, iż od dnia 1 stycznia 2012 roku obowiązuje umowa między Rzeczpospolitą Polską a Wyspą Man w sprawie unikania podwójnego opodatkowania niektórych kategorii dochodów osób fizycznych z dnia 7 marca 2011 roku, która w odniesieniu do Polski ma zastosowanie do podatku dochodowego od osób fizycznych. Zgodnie w tą umową właściwe organy obu państw mogą kontaktować się ze sobą bezpośrednio w celu jej stosowania. Ponadto, każdej osobie, która uzna, że działania jednego lub obu stron umowy powodują lub spowodują jej opodatkowania niezgodne z postanowieniami Umowy – przysługiwać będzie prawo przedstawienia swojej sprawy właściwemu organowi, niezależnie od środków odwoławczych przewidzianych w przepisach krajowych.

Zwrócić należy także uwagę na fakt, iż ww. Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania stanowi, iż wynagrodzenia uzyskane w związku z wykonywaniem pracy na pokładzie statku morskiego lub powietrznego eksploatowanego w transporcie międzynarodowym, podlegają opodatkowaniu wyłącznie na terytorium Umawiającego się Państwa, jeżeli miejsce faktycznego zarządu znajduję się na tym terytorium.

Gibraltar

Od dnia 5 grudnia 2013 roku obowiązuje umowa o wymianie informacji w sprawach podatkowych zawarta pomiędzy Rzeczpospolitą Polską a Gibraltarem w dniu 31 stycznia 2013 roku wraz z dołączonym do niej Protokołem. Umowa została opublikowana w Dzienniku Ustaw z roku 2014 pod pozycją 313, a tekst umowy dostępny jest również na stronie internetowej Ministerstwa Finansów. W umowie przewidziano wzajemną pomoc państw poprzez wymianę informacji, które mogą mieć istotne znaczenie dla administracji i stosowania prawa wewnętrznego, w tym istotnych dla określenia wymiaru i poboru podatków, windykacji i egzekucji zaległości podatkowych oraz dochodzenia w sprawach podatkowych lub ścigania w sprawach przestępstw podatkowych. W szczególności strony uregulowały procedurę wzajemnego porozumiewania się, kontrolę podatkową za granicą oraz wymianę informacji na wniosek. Umowa w przypadku Polski dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku dochodowego od osób prawnych, a w przypadku Gibraltaru – wszelkich podatków bez względu na ich rodzaj i nazwę.

Należy jednak mieć na uwadze, iż Gibraltar nadal znajduje się na liście państw stosujących szkodliwą konkurencję podatkową zarówno w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych jak i od osób prawnych, co jest niekorzystne dla polskich marynarzy uzyskujących dochody z pracy najemnej na rzecz armatorów z faktycznymi zarządami w ww. państwie – brak ulgi abolicyjnej i pełne opodatkowanie dochodów w Polsce.

Brytyjskie Wyspy Dziewicze Od dnia 1 stycznia 2015 roku obowiązuje umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Brytyjskich Wysp Dziewiczych o wymianie informacji w sprawach podatkowych wraz z Protokołem do umowy i Wspólną Deklaracją podpisane w Londynie w dniu 28 listopada 2013 roku. Umowa została opublikowana w Dzienniku Ustaw z roku 2014 pod pozycją 1715.

Należy jednak mieć na uwadze, iż zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 9 kwietnia 2013 roku w sprawie krajów i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych Brytyjskie Wyspy Dziewicze pozostają terytorium uznanym za stosujące szkodliwą konkurencję, co jest niekorzystne dla polskich marynarzy uzyskujących dochody z pracy najemnej na rzecz armatorów z faktycznymi zarządami w ww. państwie – brak ulgi abolicyjnej i pełne opodatkowanie dochodów w Polsce.

Liberia

Umowę o wymianie informacji w sprawach podatkowych, podpisaną 07 sierpnia 2013r. pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a Republiką Liberii wprowadza ustawa z dnia 7 lutego 2014 r. Dziennik Ustaw z 7 kwietnia 2014 poz. 450.

Umowa pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a Liberią została przygotowana w oparciu o Modelową Umowę OECD o wymianie informacji w sprawach podatkowych. Umowa dotyczy, w przypadku Polski, podatku dochodowego od osób prawnych i fizycznych oraz podatku od towarów i usług a w przypadku Liberii wszystkich podatków, bez względu na ich rodzaj czy nazwę, nałożonych w dacie podpisania omawianej Umowy.

Wskazać należy, że umowa ogranicza się do wymiany informacji na żądanie i nie obejmuje wymiany spontanicznej lub automatycznej. Informacje z zakresu podatków będą wymieniane z pominięciem tego, czy strona, która została poproszona o pomoc potrzebuje ich dla swoich własnych celów, jak również niezależnie od tego, czy czyn podlegający dochodzeniu stanowi przestępstwo na podstawie prawa strony występującej o pomoc, która zobligowana jest do podjęcia wszelkich starań do dostarczenia informacji państwu występującemu o pomoc.

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 9 kwietnia 2013 r. w sprawie określenia krajów i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową dla celów podatku dochodowego od osób prawnych (Dz. U. poz. 494), Liberia znajduje się na liście krajów oraz terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową, co jest niekorzystne dla polskich marynarzy uzyskujących dochody z pracy najemnej na rzecz armatorów z faktycznymi zarządami w ww. państwie – brak ulgi abolicyjnej i pełne opodatkowanie dochodów w Polsce.

Podsumowanie

Podsumowując organy administracji podatkowej umawiających się państw wymieniają między sobą informacje niezbędne do stosowania postanowień umów międzynarodowych oraz informacje dotyczące ich regulacji wewnętrznych w zakresie podatków.

Pozyskane informacje objęte są tajemnicę skarbową, na zasadach takich jak informacje uzyskane zgodnie z regulacjami wewnętrznymi owych państw. Informacje te mogą zostać ujawnione jedynie osobom lub władzom w gestii, których leży wymiar lub pobór, egzekucja lub ściganie czy też rozpatrywanie odwołań w niniejszym zakresie i w takich celach mogą być jedynie wykorzystywane.

Wymiana informacji prowadzona pomiędzy różnymi państwami jest skutecznym narzędziem pozwalającym na identyfikację osób przebywających za granicą (w tym marynarzy), które uzyskały dochody zagranicą i zalegają z płaceniem podatków w państwie swojej rezydencji lub miejsca wykonywania pracy.

Mateusz Romowicz

Współautorem artykułu jest aplikant radcowski Agnieszka Budziło.

http://www.kancelaria-gdynia.eu

www.facebook.com/Legal.Marine.Mateusz.Romowicz

Autorzy pracują w Kancelarii Radcy Prawnego Legal Consulting - Mateusz Romowicz.