Konwencja MLI: Wielka Brytania-pierwsza decyzja i jednak nowe obowiązki dla marynarzy od 01.01.2019 roku

Z uwagi na fakt, iż dla licznego grona marynarzy pozostało zaledwie kilka dni do złożenia wniosku o ograniczenie poboru zaliczek w przypadku dochodów uzyskiwanych od armatorów z faktycznymi zarządami w Wielkiej Brytanii, informujemy, iż Kancelaria dnia 11.02.2019 roku otrzymała pierwszą pozytywną decyzję o ograniczenie poboru zaliczek w roku 2019 dla marynarza pracującego u brytyjskiego armatora.

Decyzja ta została wydana w ciągu 14 dni od złożenia wniosku. Na dzień publikacji niniejszego artykuł nie otrzymaliśmy żadnej decyzji umarzającej postępowanie o ograniczenie poboru zaliczek z uwagi na przedwczesne złożenie wniosku w ww. zakresie. Nadmienić należy, iż ww. wnioski zostały złożone w całej Polsce i obecnie toczą się postępowania, które na ten moment przebiegają bardzo podobnie jak w przypadku wniosków o ograniczenie poboru zaliczek w przypadku np. Norwegii lub Singapuru. 

W poniższej publikacji, na prośbę wielu naszych Klientów, szczegółowo wyjaśniamy, dlaczego przepisy dotyczące marynarzy obowiązują jednak od 01.01.2019 roku. 

Wiele błędnych interpretacji prawa w tym względzie wynika z tego, iż pominięto całkowicie przepisy Modelowej Konwencji OECD oraz Konwencji, którą zawarła Polska z Wielką Brytanią skupiając się wyłącznie na Konwencji MLI. Co zadziwiające, w większości analizy, całkowicie pominięto kluczową kwestię tj. fakt, iż dochody marynarzy są dochodami traktowanymi przez przepisy podatkowe jako powstające/opodatkowane u źródła, a ma to kluczowe znaczenie dla określenia momentu obowiązywania nowych przepisów dotyczących polskich marynarzy pracujących u armatorów brytyjskich w roku 2019. 

Modelowa Konwencja OECD, a dochody marynarzy

Zgodnie z punktem 21 Modelowej Konwencji w sprawie podatku od dochodu i majątku wskazuję, iż następujące kategorie dochodu lub majątku mogą być opodatkowane bez ograniczeń w państwie, w którym znajduje się źródło dochodu lub w którym położony jest majątek:

(…)

– wynagrodzenie za pracę w sektorze prywatnym wykonywaną w tym państwie, chyba że osoba zatrudniona przebywała w tym państwie przez okres nieprzekraczający 183 dni w dwunastomiesięcznym okresie rozpoczynającym się lub kończącym się wdanym roku podatkowym i z zachowaniem pewnych warunków; wynagrodzenie z tytułu zatrudnienia na pokładzie statku morskiego lub statku powietrznego eksploatowanego w transporcie międzynarodowym lub na pokładzie barki, jeżeli miejsce faktycznego zarządu przedsiębiorstwa znajduje się w tym państwie (artykuł 15) (…)

Dodać należy, iż zgodnie z ww. Konwencją, aktami prawnymi, praktyką organów podatkowych i orzecznictwem sądów administracyjnych, marynarze stanowią bezdyskusyjnie szczególną grupę zawodową, która opodatkowana jest na zupełnie innych zasadach niż inni podatnicy pracujący zagranicą. Co ciekawe, w żadnym komunikacie/ informacji MF dot. Konwencji MLI (również tym z listopada 2018 roku, do którego odnosi się wiele osób) nie wskazuje się wprost jak należy traktować dochody uzyskiwane przez marynarzy w kontekście nowych przepisów. 

Z uwagi na powyższe, w naszej ocenie błędem jest kategoryczne powoływanie na ten komunikat w przypadku marynarzy. Pomijając oczywisty fakt, iż komunikat ten ma znaczenie tylko informacyjne. 

Dochody marynarzy jako powstające/opodatkowane u źródła, a moment obowiązywania zmian wprowadzonych Konwencją MLI

Jak wielokrotnie wskazywaliśmy Wielka Brytania ratyfikowała Konwencję MLI w dniu 29.06.2018 roku i ten akt prawny wszedł w życie w dniu 01.10.2018 r. a zmieniona umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania zawarta pomiędzy Polską a Wielką Brytanią zaczęła w pewnych zakresach obowiązywać z dniem 01.01.2019 roku. 

Zgodnie z art. 35 ust 1 a) Konwencji MLI (Stosowanie Konwencji) „Przepisy niniejszej Konwencji będą stosowane przez każdą Umawiającą się Jurysdykcję do odniesieniu do Umowy Podatkowej, do której ma zastosowanie niniejsza Konwencja:  w odniesieniu do podatków pobieranych u źródła od kwot wypłacanych lub zaliczanych na rzecz osób niemających miejsca zamieszkania lub siedziby na terytorium Umawiającej się Jurysdykcji, gdy zdarzenie dające prawo do pobrania takiego podatku wystąpi w pierwszym dniu lub po pierwszym dniu kolejnego roku kalendarzowego, który rozpoczyna się w dniu lub po dniu późniejszej z dat, z którą niniejsza Konwencja wchodzi w życie w każdej z Umawiających się Jurysdykcji, która jest stroną Umowy Podatkowej, do której ma zastosowanie niniejsza Konwencja”. 

Z uwagi na powyższe stwierdzić należy jednoznacznie, iż zgodnie z Konwencją MLI, wynagrodzenie wypłacane marynarzowi posiadającemu polską rezydencję podatkową w związku z pracą dla brytyjskiego armatora jest traktowane jak dochód powstający ze źródeł położonych na terytorium Wielkiej Brytanii (tam powstaje obowiązek podatkowy). 

Co więcej, fakt zakwalifikowania dochodów marynarskich jako dochodów pochodzących ze źródeł położonych w Wielkiej Brytanii wynika z literalnego brzmienia Konwencji między Rzeczpospolitą Polską a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od zysków majątkowych podpisanej dnia 20 lipca 2006 r. w Londynie (Dz.U. z 2006 r. Nr 250, poz. 1840), a konkretnie z art. 22 ust 3, który jasno wskazuje, że: „Dla potrzeb ustępów 1 i 2 niniejszego artykułu, przychody, dochody i zyski majątkowe osiągane przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie, które zgodnie z postanowieniami niniejszej Konwencji mogą być opodatkowane w drugim Umawiającym się Państwie, będą traktowane jako powstające ze źródeł położonych w tym drugim Państwie.”

Z kolei w oparciu art. 14 ust.3 Konwencji między Rzeczpospolitą Polską a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od zysków majątkowych podpisanej dnia 20 lipca 2006 r. w Londynie (Dz.U. z 2006 r. Nr 250, poz. 1840) wynagrodzenie otrzymywane za pracę najemną, wykonywaną na pokładzie statku morskiego eksploatowanego w transporcie międzynarodowym przez przedsiębiorstwo Umawiającego się Państwa może być opodatkowane w tym Państwie.

Zgodnie z tekstem syntetycznym Konwencji opublikowanym przez MF, art. 5 ust. 6 Konwencji MLI zastępuje art. 22 ust. 2 lit. a) tej Konwencji i stanowi: „W przypadku, gdy osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w [Polsce] uzyskuje dochód lub zyski majątkowe, które zgodnie z postanowieniami [Konwencji], mogą być opodatkowane w [Zjednoczonym Królestwie] (z wyłączeniem sytuacji, gdy te postanowienia zezwalają na opodatkowanie przez [Zjednoczone Królestwo] wyłącznie z powodu, że dany dochód lub zyski majątkowe są także dochodem lub zyskami majątkowymi uzyskiwanym przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium [Zjednoczonego Królestwa]), [Polska] zezwoli na odliczenie od podatku od dochodu lub zysków majątkowych takiej osoby, kwoty równej podatkowi od dochodu lub zysków majątkowych zapłaconemu w [Zjednoczonym Królestwie]. Jednakże odliczenie takie nie może przekroczyć tej części podatku od dochodu lub od zysków majątkowych, obliczonego przed dokonaniem odliczenia, która przypada na taki dochód lub zyski majątkowe, które mogą być opodatkowane w [Zjednoczonym Królestwie].”

Wielka Brytanii: zmiany dla marynarzy jednak od 01.01.2019 r.

Zgodnie z wstępem do tekstu syntetycznego Konwencji między Rzeczpospolitą Polską a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od zysków majątkowych podpisanej dnia 20 lipca 2006 r. w Londynie (Dz.U. z 2006 r. Nr 250, poz. 1840) art. 5 ust. 6 Konwencji MLI zastępuje art. 22 ust. 2 lit. a) tej Konwencji i stanowi, że: „W konsekwencji, jeśli w niniejszym dokumencie nie wskazano inaczej, zgodnie z art. 35 ust. 1 Konwencji MLI, postanowienia art. 3 ust. 1, art. 4 ust. 1, art. 5 ust. 6, art. 6 ust. 1, art. 7 ust. 1 i art. 11 ust. 1 Konwencji MLI będą̨ miały zastosowanie w zakresie stosowania Konwencji przez Polskę̨: 

  w odniesieniu do podatków pobieranych u źródła od kwot wypłacanych lub zaliczanych na rzecz osób niemających miejsca zamieszkania lub siedziby w Polsce, gdy zdarzenie dające prawo do pobrania takiego podatku wystąpi w dniu lub po dniu 1 stycznia 2019 r.”

Tekst syntetyczny Konwencji pomiędzy Polska, a Wielką Brytanią od dłuższego czasu znajduje się na stronach MF: https://www.podatki.gov.pl/media/3114/upo-pl-uk-mli-tekst-syntetyczny-pl.pdf

Z uwagi na powyższe, w oparciu literalną treść ww. przepisów oraz informacje opublikowane przez MF, które konkretnie odnoszą się do zmienianego Konwencją MLI aktu prawnego uznać należy, iż przepisy w zakresie ww. zmian obowiązują w odniesieniu do polskich marynarzy od 01.01.2019 roku.

Ewentualne kontrargumentacja w tym zakresie może sprowadzić się jedynie do negowania literalnego brzmienia obu omawianych Konwencji lub do powoływania się na nieprecyzyjną informację MF z listopada 2018, o której już pisaliśmy wcześniej. 

Praktyka organów podatkowych w zakresie stosowania nowych przepisów

W dalszym ciągu trudno określić, jak zachowają się organy podatkowe w odniesieniu do złożonych przez Kancelarię wniosków o ograniczenie poboru zaliczek w odniesieniu do Wielkiej Brytanii. 

Na ten moment, jak wskazaliśmy na wstępie, dysponujemy tylko jedną pozytywną decyzją, która w pełnej rozciągłości podziela naszą argumentację. Marynarz otrzymał ograniczenie poboru zaliczek na rok 2019 z tytułu pracy na rzecz brytyjskiego armatora. O dalszych poczynaniach organów podatkowych w tych sprawach będziemy informowali na bieżąco.

Z otrzymanej decyzji wprost wynika obowiązek rozliczenia dochodów marynarza uzyskanych w 2019 z pracy na statku u armatora brytyjskiego. Rozliczenie to ma następować, jak wskazuje organ, w Polsce z zastosowaniem ulgi abolicyjnej do dnia 30.04.2020 roku.

Niestety w całej tej sytuacji jawi się zupełnie inny problem. Nawet jeżeli znaczna część organów z jakichś względów błędnie uzna, że przepisy w omawianym zakresie będą obowiązywały od 01.01.2020 roku, trzeba pamiętać o kilku kluczowych kwestiach:

1) Organy podatkowe mogą zmienić swoją interpretację przepisów w najbliższych latach lub nawet w trakcie trwania tego roku, co nie zwolni podatnika/marynarza z odpowiedzialności za niedopełnienie obowiązków wynikających z nowych przepisów;

2) Organy będą miały możliwość kontroli podatników, którzy nie dopełnili obowiązków wynikających z pracy na rzecz brytyjskich armatorów w roku 2019, do dnia 31.12.2025 roku;

3) Organ podatkowy może wezwać marynarza, w roku 2019, do zapłaty zaliczek na poczet PIT w wysokości 18%. Zwrot następuje z reguły po okresie ok. 3 lat;

4) Na jakie podstawy prawne będzie mógł powołać się marynarz, który nie dopełni ww. obowiązków? Ogólne odwołanie się do art. 35 Konwencji MLI, nieprecyzyjnej informacji z listopada 2018 ze strony MF czy też publikacji prasowych nie będzie wystarczającą „linią obrony” na wypadek wezwań ze strony organów podatkowych.

Podsumowanie

Reasumując, powyższe rozważania  dochody uzyskiwane przez polskich marynarzy  w związku z wykonywaniem pracy na statkach eksploatowanych przez armatorów z faktycznymi zarządami w Wielkiej Brytanii może być opodatkowany w Wielkiej Brytanii, a taki dochód kwalifikowany jest przez samą Konwencję między Rzeczpospolitą Polską a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od zysków majątkowych podpisanej dnia 20 lipca 2006 r. w Londynie (Dz.U. z 2006 r. Nr 250, poz. 1840) w art. 22 ust 3 jako dochód powstający ze źródeł położonych w Wielkiej Brytanii;

Z uwagi na fakt, iż są to dochody podlegające opodatkowaniu u źródła zgodnie z brzmieniem, zgodnie z art. 35 ust. 1 Konwencji MLI, postanowienia art. 3 ust. 1, art. 4 ust. 1, art. 5 ust. 6, art. 6 ust. 1, art. 7 ust. 1 i art. 11 ust. 1 Konwencji MLI będą̨ miały zastosowanie w zakresie stosowania Konwencji przez Polskę̨, w odniesieniu do podatków pobieranych u źródła od kwot wypłacanych lub zaliczanych na rzecz osób niemających miejsca zamieszkania lub siedziby w Polsce, gdy zdarzenie dające prawo do pobrania takiego podatku wystąpi w dniu lub po dniu 1 stycznia 2019 r. Na takiej samej zasadzie przepisy te powinny być stosowane w 2019 roku w odniesieniu do polskiego podatnika nieposiadającego miejsca zamieszkania na terytorium Wielkiej Brytanii – polski rezydent podatkowy, gdy uzyskuje on dochód z Wielkiej Brytanii, który jest opodatkowany u źródła. Powyższe uzasadnione jest literalnym brzmieniem  art.35 ust.1 zd.1. Konwencji  "Przepisy niniejszej Konwencji będą stosowane przez każdą Umawiającą się Jurysdykcję w odniesieniu do Umowy Podatkowej, do której ma zastosowanie niniejsza Konwencja(..)" zgodnie z regułą przyjętą w tym przepisie każda jurysdykcja powinna stosować nowe przepisy od 01.01.2019 w odniesieniu do podatków pobieranych u źródła. 

Marynarze zatrudnieni u brytyjskich armatorów, którzy dotychczas nie złożyli wniosków o ograniczenie poboru zaliczek mają jeszcze możliwość dopełnienia tego obowiązku (w wielu przypadkach do dnia 20.02.2019, a w innych termin te są znacznie odleglejsze). Marynarze, którzy zastanawiają się nad zasadnością takich działań powinni dogłębnie przeanalizować jakim dysponują ewentualnym uzasadnieniem prawnym braku dopełnienia ww. obowiązków, na wypadek wezwania ze strony US do wpłaty zaliczek na poczet PIT w roku 2019.

Oczywiście trudno określić, jak finalnie rozwinie się w tym roku praktyka rozpatrywania wniosków o ograniczenie poboru zaliczek w przypadku polskich marynarzy pracujących u brytyjskich marynarzy w 2019 przez Urzędy Skarbowe, ale należy pamiętać, iż organ ma możliwość zmiany interpretacji lub ewentualnego wzywania podatnika przez okres prawie 6 lat, w tym przypadku do 31.12.2025 roku

Zespół Kancelarii obsługuje marynarzy na terenie całej Polski w zakresie reprezentacji marynarzy przed organami podatkowymi, w zakresie rozliczeń podatkowych oraz wielu innych sprawach.