Konkurencyjność i rozwój portów morskich były tematem przewodnim piątej już Ogólnopolskiej Konferencji Prawa Morskiego, organizowanej przez Katedrę Prawa Międzynarodowego Publicznego, Katedrę Prawa Morskiego WPiA UG oraz Europejskie Stowarzyszenie Studentów Prawa ELSA Gdańsk.
Wydarzenie, które odbyło się na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego w piątek, 26 lutego po raz kolejny spotkało się z dużym zainteresowaniem studentów Wydziału Prawa. Obecni byli także przedstawiciele władz, biznesu, prawa oraz naukowcy i wykładowcy akademiccy.
Konferencję, którą inaugurowała m.in. prof. UG dr hab. Dorota Pyć - kierownik Katedry Prawa Morskiego WPiA UG, podzielono na trzy części. W pierwszej z nich, w debacie udział wzięli: Wiesław Byczkowski - Wicemarszałek Województwa Pomorskiego, Andrzej Bojanowski - Zastępca Prezydenta Miasta Gdańska, Dorota Raben - prezes Zarządu Morskiego Portu Gdańsk SA, Janusz Jarosiński - prezes Zarządu Morskiego Portu Gdynia SA, Zbigniew Miklewicz - ekspert ds. ekonomiki portów morskich oraz Alan Aleksandrowicz – prezes Zarządu InvestGDA. Na konferencję zaproszeni zostali również Marek Gróbarczyk - minister Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej oraz dr Wojciech Szczurek – Prezydent Miasta Gdyni, jednak z nieznanych nam przyczyn nie wzięli udziału w wydarzeniu.
Obecni prelegenci skupili się na przedstawieniu dość licznie zgromadzonej publiczności głównych realizacji infrastrukturalnych w portach morskich w Gdańsku, Gdyni i Świnoujściu. O sporej ilości zrealizowanych działań, m.in. pogłębieniu i poszerzeniu portu wewnętrznego Gdańsk mówiła prezes Dorota Raben. Wspomniała także o niebagatelnej kwocie 100 mln złotych, która w zeszłym roku została przeznaczona na poprawę zaplecza najważniejszego portu w Polsce.
O tym, że Port Gdańsk jest najważniejszym portem wspominał prezes Zarządu Morskiego Portu Gdynia SA – Janusz Jarosiński. – Port Gdański będzie najważniejszym portem, głównie ze względu na paliwo, ale swoją niszę odnalazł także gdyński port, którego działania skierowane są na przeładunki zbóż – powiedział prezes Jarosiński. Informował on także o inwestycjach przeprowadzonych w ubiegłym roku, jak m.in. całkowicie zmodernizowanym nabrzeżu Szwedzkim. Dodał także, iż na same działania inwestycyjne i remontowo-modernizacyjne Port Gdynia SA przeznaczył około 370 mln zł. Do składu debatujących osób dołączył też zastępca Prezydenta Miasta Gdańska - Andrzej Bojanowski, który zaznaczył, że miasto kieruje się na port głównie ze względu na dodatkowe miejsca pracy.
Wiesław Byczkowski, wicemarszałek Województwa Pomorskiego, zwrócił uwagę na to, że w chwili, gdy brakuje środków na pewne ważne projekty infrastrukturalne, np. dostęp drogowy i kolejowy do portów, przeznacza się jednocześnie znaczące środki, także z puli dofinansowania z funduszy europejskich, na projekty służące wprost inwestycjom podmiotów prywatnych (np. operatorów terminali). Marszałek zachęcał do poddania tego faktu pod dyskusję.
Dr Zbigniew Miklewicz, specjalista ds. ekonomiki portów morskich, wyraził przypuszczenie, że zwłaszcza w nieodległej już przyszłości, gdy skończą się płynące dość szerokim strumieniem środki na inwestycje infrastrukturalne, trzeba będzie przejść do modelu, w którym operatorzy suprastruktury sami będą przyjmować ryzyka związane z inwestycjami w nią, jak i w towarzyszącą, niezbędną infrastrukturę. Jak stwierdził - w minionej perspektywie finansowej zdarzały się przypadki, w których infrastrukturalne publiczne środki inwestycyjne trafiały, przynajmniej w części, na budowę suprastruktury, zamiast jedynie infrastruktury (np. dostępowej), co mogło też zaburzać uczciwą, wolną konkurencję.
Druga część konferencji została poświęcona sposobom skutecznego zarządzania portów morskich. Piętnastominutowe przemówienia, a przynajmniej tak zakładano, wygłosili: prof. UG dr hab. Joanna Kruczalak-Jankowska – kierownik Katedry Prawa Handlowego i Międzynarodowego Prawa Prywatnego na Wydziale Prawa i Administracji UG, dr Magdalena Adamowicz z Katedry Prawa Morskiego na Wydziale Prawa i Administracji UG, dr Tomasz Nowosielski z Instytutu Transportu i Handlu Morskiego na Wydziale Ekonomicznym UG, dr Monika Grottel z Instytutu Handlu Zagranicznego na Wydziale Ekonomicznym UG oraz Jakub Puszkarski z Katedry Prawa Międzynarodowego Publicznego na Wydziale Prawa i Administracji UG.
Prof. UG dr hab. Joanna Kruczalak-Jankowska zwróciła uwagę na fakt, iż, obecna "konstytucja" zarządów portów, będących specyficznym rodzajem przedsiębiorstw państwowych, sprzyja temu, albo stwarza warunki do tego, by interes państwa, interes publiczny mógł być w praktyce utożsamiany z interesem rządowym, czy wręcz partyjnym czy "zastępowany" nim.
Profesor Kruczalak-Jankowska wskazuje, że istnieją uregulowania mające temu zapobiegać, ale prawo bywa, w praktyce państwowego nadzoru korporacyjnego, omijane, co widać m.in. na przykładzie powoływania i odwoływania członków rad nadzorczych i zarządów przedsiębiorstw takich, jak zarządy portów.
Na koniec swojego wystąpienia prof. Kruczalak-Jankowska wskazała na nieobecność na konferencji przedstawicieli właściciela portów (skarbu państwa), mimo skierowanych do nich zaproszeń, w kontekście znaczących dochodów, jakie państwo czerpie ze spółek zajmujących się zarządem portów.
O praktycznym aspekcie świadczącym o innowacyjności portów, a tym samym konkurencyjności mówiła Dr Monika Grottel. W swoim przemówieniu przedstawiła bliżej uczestnikom realizację pakietu „Porty 24h”, dzięki któremu nie więcej niż 24 godziny będą trwać niezbędne formalności związane z odprawą towarów sprowadzanych drogą morską do Polski. To niezwykle istotna kwestia usprawniająca działania portu, która wpływa na skrócenie obsługi portowej towarów na obszar UE przez porty morskie.
Czytaj także: Konferencja Izby Celnej w Gdyni "Porty 24h"
W ostatniej, trzeciej części konferencji udział wzięli dr Piotr Lewandowski – dziekan Wydziału Prawa i Administracji na Wyższej Szkole Administracji i Biznesu w Gdyni, r.pr. Rafał Czyżyk – Marek Czernis Kancelaria Radcy Prawnego, Adam Żołnowski – wiceprezes Zarządu ds. Finansowych DCT SA, kpt ż.w. dr Cezary Łuczywek – prof. Akademii Morskiej w Gdyni i Przewodniczący PKBWM (Państwowa Komisja Badania Wypadków Morskich) oraz Jerzy Czuczman – dyrektor biura Związku Pracodawców Forum Okrętowe.
Dr Piotr Lewandowski poddał krytycznej analizie obowiązującą ustawę o portach morskich. Określił ją jednoznacznie, jako ustawę z minionego okresu, nienowoczesną, nieprzystającą do obecnych realiów gospodarczych.
Choć nie tak jednoznacznie krytyczny wobec ustawy dotyczącej portów i przystani morskich, częściowo podzielił negatywną opinię przedmówcy na temat tych uregulowań prawnych r. pr. Rafał Czyżyk, podkreślając, że przy ich tworzeniu złym doradcą był pośpiech, a wyniki konsultacji ze środowiskiem biznesu portowego, z praktykami, nie były traktowane poważnie i wdrażane przy ustanawianiu prawa.
Rafał Czyżyk omawiał też konkretne, aktualne problemy prawne podmiotów eksploatujących terminale portowe, w tym m.in. problem istniejących umów dzierżawy na (zbyt krótki) czas określony; problem pomocy publicznej (np. spory co do tego, co jest, a co nie jest pomocą publiczną i napięcia, jakie to może rodzić m.in. w zakresie konkurencji między operatorami portowymi) czy przygotowywane właśnie unijne, antyrynkowe plany zmian regulacji prawnych dotyczących portów.
Adam Żołnowski natomiast, na przykładach DCT Gdańsk (Deepwater Container Terminal) Gdańsk zaprezentował wybrane zagadnienia finansowania inwestycji portowych. Wśród metod znalazły się takie jak: giełda papierów wartościowych, środki własne i tzw. finansowanie hybrydowe, czyli łączące w sobie kapitały własne i obce. Adam Żołnowski poinformował też o aktualnych działaniach DCT - w tym roku zakończy się budowa m.in. terminalu kontenerowego T2, którego całkowity koszt inwestycji oszacowano na około 200 mln euro. Budowa rozpoczęła się w styczniu 2015 roku.
Czytaj też: Zakończyło się palowanie nowo budowanej ściany nabrzeża terminalu T2
Jerzy Czuczman, na początku swojego wystąpienia, przybliżył uczestnikom konferencji, wśród których przeważali studenci prawa, oraz naukowcy i wykładowcy, ale byli m.in. także przedstawiciele władz regionalnych i biznesu, aktualną sytuację polskiego przemysłu okrętowego, a także przedstawił branżowe stowarzyszenie i związek pracodawców skupiający większość przedsiębiorstw odnoszących sukcesy w tej branży - Forum Okrętowe.
Następnie, w interesujący sposób, omówił wzajemną pozycję i interakcję portów i stoczni. Dla przykładu, co dla ludzi z branży okrętowej jest znane i oczywiste, ale już dla (głównie humanistycznej i prawniczej) publiczności konferencji było raczej zaskoczeniem, okazuje się, że stocznie nie muszą być osadzone w infrastrukturze typowo portowej, bywają takie, które położone są w przysłowiowym "szczerym polu", np. pośród terenów rolniczych.
Poprzednie edycje Ogólnopolskiej Konferencji Prawa Morskiego cieszyły się dużym uznaniem wśród licznie zgromadzonego audytorium. W tym roku organizatorzy również dołożyli wszelkich starań, nie bez efektów, aby konferencja przeprowadzona została na wysokim poziomie merytorycznym.
AL, PBS
Fot.: Piotr B. Stareńczak
USD
EUR
CHF
GBP