Naukowcy Instytutu Rybactwa Śródlądowego zakończyli weryfikację obszarów, na których można już wznowić zarybienia Odry - poinformował w środę resort klimatu i środowiska. Dodano, że na odbudowę bioróżnorodności Odry m.in. poprzez zarybianie przeznaczono 14 mln zł.
Resort w środowym komunikacie poinformował o odbyciu narady, podczas której dyskutowano na temat koordynacji działań w zakresie ograniczania skutków ewentualnych nowych zakwitów "złotej algi". W spotkaniu brali udział wiceszefowie MKiŚ Małgorzata Golińska i Jacek Ozdoba oraz przedstawiciele zarządu Polskiego Związku Wędkarskiego, Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, nadodrzańskich urzędów wojewódzkich, Ministerstwa Infrastruktury i Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie.
Cytowana Golińska wskazała, że na odbudowę bioróżnorodności Odry m.in. poprzez zarybianie, jak i inne systemowe działania dotyczące odbudowy ekosystemu przeznaczono 14 mln zł. Środki te są uruchamiane przez wojewódzkie fundusze ochrony środowiska (WFOŚiGW).
Jak poinformowano, naukowcy Instytutu Rybactwa Śródlądowego zakończyli weryfikację obszarów, na których można już wznowić zarybienia.
Program ma na celu przywrócenie populacji ryb i odbudowy ekosystemu Odry sprzed kryzysu oraz jej walorów przyrodniczych. Działanie to przyczyni się do odbudowy różnorodności biologicznej, co wpłynie na lepsze zarządzania żywymi zasobami rzeki oraz ich skuteczniejszej ochrony - podkreślono.
Wyjaśniono, że w ramach programu planowane jest zarybianie zgodnie z aktualnymi operatami rybackimi lub innymi dokumentami, potwierdzającymi konieczność zarybiania. Pozyskiwane mają być tarlaki jako genetyczna baza do produkcji materiału zarybieniowego. Odtwarzane mają być również tarliska jako naturalne miejsca odbudowy ekosystemu flory i fauny związanych z namnażaniem ryb i skorupiaków. Monitorowane mają być również ssaki żyjące w ekosystemie Odry.
Ministerstwo dodało, że działania – o ile korzystnie wpłyną na główny nurt – będą mogły być prowadzone także na dopływach Odry. Dotacje w wysokości 100 proc. będą przeznaczone dla jednostek, które są uprawnione do zarybiania wód (uczelnie i instytuty badawcze, organizacje pozarządowe i społeczne, organizacje producentów ryb, organy administracji publicznej lub parki narodowe). Program odbudowy ekosystemu i różnorodności biologicznej Odry jest zaplanowany na lata 2022-2025.
Resort poinformował ponadto, że podczas spotkania zaprezentowano też instrukcję postępowania dla służb przygotowaną w MKiŚ, która uruchamiana jest na podstawie obowiązującej procedury Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska.
Na jej podstawie wojewodowie opolski i dolnośląski podjęli działania o odcięciu siatkami możliwości wpływania ryb do starorzeczy, w których stwierdzono występowanie toksyn złotej algi. Ma to uchronić ryby wpływające obecnie na płytsze wody na tarło. Jednocześnie, by nie rozprzestrzeniać algi na inne akweny zaleca się dezynfekcję i osuszanie sprzętu pływającego i wędkarskiego zabieranego z obszarów dotkniętych występowaniem inwazyjnego glonu - wyjaśniono.
Ministerstwo podało, że siatkami utrudniającymi przemieszczanie się ryb zabezpieczono starorzecza rzeki Odry w miejscowości Januszkowice w województwie opolskim. Dodano, że w zależności od rozwoju sytuacji niewykluczone są zabezpieczenia w innych lokalizacjach.
Resort dodał, że kontrolowane są także podmioty posiadające pozwolenia wodnoprawne, które mogą zrzucać ścieki do rzeki. "W ramach cyklu kontroli żaden WIOŚ nie stwierdził, aby sytuację na Odrze spowodowała działalność konkretnego kontrolowanego zakładu. Stwierdzone natomiast zostały naruszenia, m.in.: wykonywanie badań jakości i ilości ścieków oczyszczonych z nieprawidłową częstotliwością, odprowadzanie do rowu melioracyjnego nieoczyszczonych ścieków, przekroczenie dopuszczalnych stężeń zanieczyszczeń w odprowadzanych ściekach, odprowadzanie ścieków bez wymaganego pozwolenia wodnoprawnego" - wyjaśniono.
W ramach monitoringu złotej algi przygotowano też trzystopniowy system reagowania. W przypadku wykrycia masowego zakwitu "złotej algi" i zagrożenia skażeniem toksyną, GIOŚ powiadamia służby i instytucje na szczeblu krajowym i wojewódzkim w ciągu godziny. Wystąpienie stopni alarmowych uzależnione jest od wielkości parametrów oraz wskaźników, takich jak m.in. temperatura, odczyn pH, stosunek azotu i fosforu, zasolenie oraz obecność fitoplanktonu, w tym "złotych alg".
W sierpniu 2022 r. naukowcy stwierdzili obecność w Odrze mikroglonów prymnesium parvum - tzw. złotych alg. To rzadko występujące mikroskopijne glony, które na ogół żyją w morskich wodach przybrzeżnych, ale adaptują się do warunków panujących w rzekach. Pojawiają się zwłaszcza na terenach przemysłowych, gdzie występuje zwiększone zasolenie, oraz w stawach hodowlanych i innych płytkich zbiornikach wodnych. Ich zakwit może spowodować pojawienie się toksyn zabójczych dla ryb i małży. Do takiego zakwitu oraz masowego śnięcia ryb w Odrze doszło na przełomie lipca i sierpnia ub.r.
autor: Michał Boroń
USD
EUR
CHF
GBP