GUS: w 2020 r. o 14,7 proc. mniej ładunków w żegludze śródlądowej niż rok wcześniej

W 2020 r. nastąpił 14,7 proc. spadek przewozów ładunków w porównaniu z 2019 r., a udział transportu śródlądowego w przewozach ładunków ogółem zmniejszył się w skali roku z 0,21 proc. do 0,15 proc. - podał GUS w środę w informacji sygnalnej o transporcie wodnym śródlądowym w 2020 r.

Jak wskazano w informacji sygnalnej Głównego Urzędu Statystycznego "Transport wodny śródlądowy w Polsce w 2020 r.", czynnikiem, który ma bezpośredni wpływ na wielkość przewozów ładunków i pracę przewozową w żegludze śródlądowej jest między innymi stan dróg wodnych.

Według danych GUS w 2020 r. długość sieci śródlądowych dróg wodnych w Polsce wyniosła 3768 km (o 46 km więcej niż przed rokiem), z czego 2524 km stanowiły uregulowane rzeki żeglowne, 655 km – skanalizowane odcinki rzek, 335 km – kanały, a 255 km – jeziora żeglowne.

Eksploatowanych przez żeglugę było 3549 km (94,2 proc.) dróg żeglownych. Wymagania stawiane drogom o znaczeniu międzynarodowym (klasy IV i V) w 2020 r. spełniało w Polsce 5,5 proc. długości dróg wodnych (206 km). Pozostałą sieć dróg wodnych tworzą drogi o znaczeniu regionalnym (klasy I, II i III), których łączna długość w 2020 r. wyniosła 3562 km.

Jak podał GUS, w 2020 r. liczba pchaczy oraz holowników stanowiących tabor holowniczy żeglugi śródlądowej wyniosła 118 sztuk, tj. o 61 mniej niż w roku poprzednim. Tabor pasażerski liczył 127 jednostek, tj. o 3 mniej niż rok wcześniej. Zmniejszyła się liczba barek z własnym napędem – o 11 jednostek (do 69) oraz liczba barek bez własnego napędu (barki do pchania) – o 220 jednostek (do 182).

Według danych Urzędu, w strukturze rodzajowej taboru barkowego dominują jednostki wykorzystywane w systemie pchanym (72,5 proc. ogółu taboru barkowego), którymi w 2020 r. przewieziono 2445,6 tys. ton ładunków (61,3 proc. ogółu towarów przetransportowanych żeglugą śródlądową). W grupie taboru barkowego przeważały jednostki pływające o słabszych parametrach konstrukcyjnych, wymagające niższych norm technicznych infrastruktury wodnej.

W ocenie autorów opracowania, większa część taboru żeglugi śródlądowej jest zdekapitalizowana i wymaga odtworzenia. "Jego wiek znacznie przekracza normatywny okres użytkowania, a dalsza eksploatacja możliwa jest jedynie dzięki stałej modernizacji. Według danych za 2020 r. większość wykorzystywanych pchaczy (71,1 proc.), ponad połowa barek do pchania (56,0 proc.) oraz wszystkie barki z własnym napędem zostały wyprodukowane w latach 1949–1979" - podkreślono.

W informacji GUS zwrócono uwagę, że niedostateczne zagospodarowanie dróg żeglownych w Polsce, zarówno pod względem charakteru (rzeki skanalizowane, swobodnie płynące, kanały), jak i parametrów żeglugowych (wymiary śluz, głębokość i szerokość szlaku, wysokości mostów) wpływa na specyfikę żeglugi śródlądowej i powoduje, że nie odgrywa ona istotnej roli w polskim systemie transportowym. Jak podano, udział transportu śródlądowego w przewozach ładunków ogółem w 2020 r. zmniejszył się w skali roku z 0,21 proc. do 0,15 proc.

Z danych Urzędu wynika, że w 2020 r. żeglugą śródlądową przetransportowano 3990,9 tys. ton ładunków, a w ujęciu pracy przewozowej wykonano 516,3 mln t•km. Wartości te były mniejsze niż przed rokiem odpowiednio o 14,7 proc. i 21,3 proc. Największy spadek przewozów ładunków oraz wykonanej pracy przewozowej w skali roku odnotowano w III kwartale (odpowiednio o 25,6 proc. i 31,7 proc.).

Jak podał Urząd, w 2020 r. średnia odległość przewozu 1 tony w transporcie międzynarodowym wyniosła 241,3 km (przed rokiem – 252,8 km), a w transporcie krajowym – 28,8 km (odpowiednio 28,2 km). W porównaniu z 2019 r. w transporcie krajowym odnotowano zmniejszenie przewozów ładunków o 10,5 proc. (do 2102,7 tys. ton) oraz pracy przewozowej o 8,6 proc. (do 60,5 mln t•km).

Jak podano, blisko połowa przewozów towarów zrealizowanych żeglugą śródlądową przez polskich armatorów odbyła się w ramach transportu międzynarodowego (47,3 proc.). W skali roku odnotowano spadek wielkości przewozów między portami zagranicznymi (o 22,5 proc.), mimo to ich udział w transporcie międzynarodowym ogółem był dominujący i w 2020 r. wyniósł 78,0 proc. (spadek o 3,5 punkta proc.). Zmniejszyły się przewozy ładunków eksportowanych (o 6,5 proc.), wzrosły natomiast przewozy ładunków importowanych (o 5,5 proc.). Eksport stanowił 14,8 proc. ogółu przewozów międzynarodowych, a głównym jego kierunkiem były Niemcy. Udział przewozów w tej relacji wyniósł 90,7 proc. całego eksportu towarów drogami śródlądowymi.

Według danych GUS, w 2020 r. w ruchu turystycznym 127 statków pasażerskich żeglugi śródlądowej przewiozło łącznie 681,9 tys. osób, a wykonana praca przewozowa wyniosła 9686,4 tys. pasażerokilometrów, tj. mniej w skali roku o 44,8 proc..

Autorzy opracowania podkreślili, że transport śródlądowy pozostaje jedną z najbezpieczniejszych gałęzi transportu, głównie poprzez niemal całkowite oddzielenie przewozów towarowych od pasażerskich.

Małgorzata Werner-Woś 

Transport wodny śródlądowy w Polsce w 2020 roku. Informacja sygnalna - dokument PDF do pobrania (0,12 MB)