Podatki marynarskie na Malcie: od 2022 roku nowe zasady rozliczania podatków?

Dnia 30 listopada 2020 r. w Warszawie został podpisany protokół między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Malty o zmianie umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Malty w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu, sporządzonej w La Valetta dnia 7 stycznia 1994 roku, zmienionej protokołem podpisanym w Warszawie dnia 6 kwietnia 2011 roku.

Dnia 14 października 2021 roku Sejm uchwalił ustawę ratyfikującą zmiany w umowie podatkowej z Maltą. Dnia 15 października 2021 roku ustawę przekazano Marszałkowi Senatu i Prezydentowi do dalszych prac legislacyjnych. Wiele wskazuje na to, iż od dnia 01 stycznia 2022 roku marynarze pracujący u maltańskich armatorów będą zmuszeni rozliczać się na nowych zasadach.

Warto zaznaczyć, iż dnia 01 października 2021 roku Sejm uchwalił nowelizację ustaw podatkowych powszechnie określaną „Nowym/Polskim Ładem”. Z kolei 28 października 2021 roku ustawy te uchwalił Senat wydłużając m.in. datę wejścia w życie tych zmian na dzień 01 stycznia 2023 r. Już w dniu 29 października 2021 roku senackimi poprawkami do „Nowego/Polskim Ładu” zajął się Sejm i je w większości odrzucił uchwalając ustawy wprowadzające ww. nowelizacje. Obecnie Nowy/Polski Ład będzie przedłożony Prezydentowi do podpisu.

Zgodnie z planem rządu, nowelizacja ta ma wejść w większości w życie od dnia 01 stycznia 2022 r. Wśród zmian, jakie uchwalił Sejm, są m.in. podwyżka kwoty wolnej od podatku do 30.000 zł, ma nastąpić również kwotowe zwiększenie pierwszego progu podatkowego objętego stawką 17% PIT, z 85.000 zł do 120.000 zł. Powyżej tej kwoty tj. 120.000 zł dalej ma obowiązywać wyższa stawka 32 % PIT.

Chciałbym również zastrzec, iż poniższe rozważania dotyczące Malty, z perspektywy regulacji polskich, mogą ulec pewnym bliżej niedookreślonym modyfikacjom z uwagi na Nowy/Polski Ład, gdyż tak naprawdę trudno określić skutki podatkowe dla podatników tak rewolucyjnej zmiany, która została uchwalona ekspresowo i bez odpowiednich konsultacji. Nowe przepisy będą stosowane od 2022 roku przez nieprzeszkolonych urzędników (zabraknie czasu na ich przeszkolenie), którym w Nowym/Polskim Ładzie znacząco rozszerzono kompetencje przy równoczesnym braku uregulowania jakiekolwiek ich realnej odpowiedzialności za ich działania lub zaniechania.

Praca u maltańskiego armatora w 2021 roku

Obecnie w stosunku do dochodów z tytułu pracy na statku morskim eksploatowanym przez przedsiębiorstwo z miejscem faktycznego zarządu na Malcie w roku 2020 znajdowała zastosowanie Umowa między Rządem Rzeczypospolitej a Rządem Malty w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu, sporządzona w La Valetta dnia 7 stycznia 1994 r. (Dz.U. z 1995 r., nr 49, poz. 256). Zgodnie z art. 15 ust 3 ww. umowy wynagrodzenia uzyskiwane przez osobę z tytułu pracy najemnej wykonywanej na pokładzie statku morskiego eksploatowanego w komunikacji międzynarodowej, mogą podlegać opodatkowaniu tylko w tym umawiającym się Państwie, w którym znajduje się miejsce rzeczywistego zarządu przedsiębiorstwa.

Z kolei w art. 23 ww. Umowy uregulowano, iż od dochodów osiąganych z pracy najemnej wykonywanej na statkach morskich, ustanowiona została metoda wyłączenia z progresją.

Zastosowanie metody wyłączenia z progresją w powyższej umowie tworzy bardzo korzystną sytuację podatkową dla podatnika mającego miejsce zamieszkania w Polsce, gdy wykonuje on pracę najemną na statkach tylko u armatora/pracodawcy z faktycznym zarządem na Malcie w roku podatkowym, gdyż jest on zwolniony z opodatkowania w Polsce i nie musi składać zeznania podatkowego za ten rok podatkowy w Polsce.

Z powyższego wynika, że dochód ze źródeł przychodów znajdujących się poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, osoby mającej miejsce zamieszkania w Polsce jest zwolniony z podatku w tym Państwie, ma on jednak wpływ na wysokość stawki podatku zastosowanej do dochodów podlegających opodatkowaniu w Polsce. Zagraniczne dochody uwzględnia się bowiem przy ustalaniu stopy procentowej, według której będzie obliczony podatek należny od dochodu uzyskanego w Polsce.

Z uwagi na powyższe do roku 2021 włącznie, w odniesieniu do Malty, obowiązuje korzystna umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania z ustanowioną metodą wyłączenia z progresją. Polscy marynarze wykonujący pracę na rzecz maltańskich armatorów dotychczas nie byli i w 2021 roku również nie będą zobowiązani do składania zeznań podatkowych w Polsce, oczywiście tylko w sytuacji, gdy poza dochodami maltańskimi nie uzyskują innych dochodów w roku podatkowym, które podlegają opodatkowaniu w Polsce na zasadach ogólnych. W tych okresach nie dotyczy ich także obowiązek wpłacania zaliczek na podatek dochodowy w Polsce w trakcie trwania roku podatkowego.

Praca u maltańskiego armatora po wejściu w życie nowych regulacji

W związku z podpisaniem wyżej wspominanego protokołu, zmianie niestety ulegnie metoda unikania podwójnego opodatkowania, zamiast metody wyłączenia z progresją, zastosowanie znajdzie metoda odliczenia proporcjonalnego, która w najbliższej przyszłości radykalnie zmieni sytuację podatkową polskich marynarzy pracujących u maltańskich armatorów.

Zastosowanie metody proporcjonalnego odliczenia i jednocześnie brak umieszczenia danego państwa na liście rajów podatkowych, a taka sytuacja ma miejsce z Maltą, gdy zaczną obowiązywać nowe przepisy, umożliwi wielu marynarzom skorzystanie z tzw. ulgi abolicyjnej przewidzianej w art. 27g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Należy pamiętać, iż od dnia 01.01.2021 roku art. 27 g ust. 5 ustawy o PIT nabrał nowego brzmienia tj.: „Przepisu ust. 2 zdanie drugie nie stosuje się do dochodów osiąganych w roku podatkowym poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ze źródeł, o których mowa w art. 12 ust. 1 oraz art. 13 pkt 8 lit. a i pkt 9, jeżeli dochody te są osiągane z tytułu pracy lub usług wykonywanych poza terytorium lądowym państw.”

Na kanwie nowych regulacji podatkowych z Maltą, jeżeli podatnik nie będzie chciał opłacać zaliczek na poczet PIT, z uwagi na fakt zastosowania tzw. ulgi abolicyjnej, będzie miał możliwość złożenia wniosku o ograniczenie poboru zaliczek na podatek na podstawie art. 2 § 2a ustawy Ordynacja podatkowa.

Wniosek o ograniczenie poboru zaliczek - Malta

Wykonywanie pracy w ww. modelu zatrudnienia przez polskiego marynarza wiązać się będzie z koniecznością comiesięcznego uiszczenia zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz z koniecznością rozliczenia danego roku w zeznaniu rocznym.

Zatem jedną z najważniejszych kwestii dla marynarza z polską rezydencją podatkową, który pracować będzie u armatora maltańskiego będzie ustalenie terminu złożenia ww. wniosku o ograniczenie poboru zaliczek. Wniosek należy złożyć przed terminem płatności pierwszej zaliczki na podatek, a mianowicie:
1. albo do 20 kolejnego miesiąca po uzyskaniu przychodu (przelewu);
2. albo do 20 kolejnego miesiąca po powrocie do kraju.

Opcje pierwszą znajdzie zastosowanie, gdy w momencie wpływu pensji na rachunek bankowy marynarz będzie pozostawał w domu.

Natomiast jeżeli w trakcie wypłaty pierwszej pensji marynarz będzie przebywał zagranicą termin płatności pierwszej zaliczki minie w terminie wskazanym w punkcie drugim.

Nadmienić należy, iż jeśli przepisy w tym zakresie zaczną obowiązywać od dnia 01.01.2022 roku, to najwcześniejszym terminem do złożenia wniosku o ograniczenie poboru zaliczek w 2022 roku, w przypadku dochodów uzyskanych z pracy na rzecz maltańskiego armatora w 2022 roku, będzie 20 luty 2022 roku.

Powyższe determinowane jest oczywiście również tym, aby dotychczas obowiązujące przepisy tj. ulga abolicyjna i ograniczenie poboru zaliczek, nie uległy dalszym modyfikacjom w 2022 roku.

Wymiana informacji podatkowej z Maltą

Przez wzgląd na wprowadzenie w 2017 roku automatycznej wymiany informacji podatkowej w ramach państw Unii, istnieje duże prawdopodobieństwo wymiany informacji podatkowej pomiędzy Polską, a Maltą odnośnie do polskich podatników pracujących na statkach zarządzanych przez maltańskie przedsiębiorstwa.

W tym miejscu należy wskazać, iż przykładowo norweska administracja podatkowa w roku 2019 i 2020 przesłała do polskich urzędów skarbowych informacje m.in. o polskich marynarzach uzyskujących dochody z Norwegii. W efekcie powyższego doszło do fali wezwań marynarzy ze strony organów podatkowych w Polsce. Podobna sytuacja w ostatnich latach miała miejsce z brytyjską, singapurską, holenderską i duńską administracją skarbową.

Trudno przewidzieć jak w tym przypadku zachowają się organy podatkowe obu państw, niemniej jednak należy liczyć się z potencjalnymi wezwaniami z uwagi na coraz częstsze korzystanie przez Krajową Administracje Skarbową z ww. automatycznej wymiany informacji podatkowej.

Podsumowanie

Reasumując, marynarze posiadający polską rezydencję podatkową, którzy wykonywać będą pracę najemną na statkach eksploatowanych przez przedsiębiorstwa z faktycznymi zarządami na Malcie, muszą przygotować się do niekorzystnej dla nich zmiany metody unikania podwójnego opodatkowania tj. na metodę proporcjonalnego zaliczenia.

Z dużym prawdopodobieństwem można przyjąć, iż przepisy te zaczną obowiązywać od dnia 01.01.2022 roku. W takiej sytuacji, jeżeli w międzyczasie przepisy ustawy o PIT nie ulegną zmianom, ww. marynarzom pracującym u maltańskich armatorów będzie przysługiwało w roku 2022 prawo do ulgi abolicyjnej przy równoczesnym dopełnieniu wielu obowiązków ustawowych tj. zapłata zaliczek lub terminowe złożenie wniosku o ich ograniczenie oraz złożenia zeznania podatkowego w Polsce.

Z uwagi na powyższe oraz przez wzgląd na coraz bardziej profiskalne działania aparatu skarbowego w Polsce, wszystkim marynarzom zatrudnionym w ww. modelu rekomendujemy analizę ich sytuacji podatkowej z lat 2015-2021 oraz skorzystanie z pomocy profesjonalnego pełnomocnika zarówno w zakresie wystąpienia z wnioskiem o ograniczenie poboru zaliczek jak i rozliczenia zeznania rocznego w Polsce.

Na sam koniec należy z całą mocą podkreślić, iż powyższe rozważania dotyczące Malty, z perspektywy regulacji polskich, mogą ulec pewnym bliżej niedookreślonym modyfikacjom z uwagi na Nowy Ład, który wejdzie w większości w życie już od 01.01.2022 roku, co z pewnością wykreuje znaczny chaos w stosowaniu tych nowych przepisów przez nieprzeszkolonych urzędników skarbowych.