U.S. Coast Guard (USCG) - Morskie Organy Ścigania (cz.1)

Niniejszy artykuł jest pierwszym z serii publikacji poświęconym instytucjom na świecie znanym jako ang. maritime law enforcement, co możemy przetłumaczyć jako morskie organy ścigania. Jak zostanie to opisane w niniejszej serii, funkcjonariusze tych instytucji zajmują się szeroko rozumianym bezpieczeństwem morskim.

Ważnym elementem, który należy zaznaczyć, jest fakt, iż chodzi tu zarówno o jak i .

W nomenklaturze polskiej przyjęło się określać zagadnienia związane zarówno z maritime safety jak i security jednym określeniem "bezpieczeństwo morskie", a przecież źródła i charakter zagrożeń w obu przypadkach są bardzo różne.

W kolejnych publikacjach dotyczących morskich organów ścigania na świecie, opisane zostaną po krótce służby odpowiedzialne za maritime safety i security na ważniejszych akwenach naszego globu.

Najstarszy obrońca wybrzeży Stanów Zjednoczonych

Straż Wybrzeża (zwana także czasami Przybrzeżną - red.) Stanów Zjednoczonych jest jedną z najstarszych organizacji rządu federalnego. Założona została 4 sierpnia 1790, gdy prezydent George Washington podpisał Tariff Act, który zezwalał na budowę 10 statków, zwanych "cutters", w celu egzekwowania federalnych przepisów taryfowych i handlowych oraz zapobiegania przemytowi.

Od tego dnia Straż Przybrzeżna służyła jako jedyna narodowa siła zbrojna na morzu, aż do dnia 27 marca 1794 roku, w którym to Kongres Stanów Zjednoczonych przyjął Ustawę o Marynarce Wojennej, znaną jako Naval Act 1794.

Kolejną znamienną datą dla amerykańskiej Straży Wybrzeża jest 28 stycznia 1915 r., czyli dzień, w którym prezydent Woodrow Wilson podpisuje ustawę łączącą Life-Saving Service i Revenue Cutter Service w celu utworzenia U.S. Coast Guard, co uczyniło ją jedyną służbą morską zajmującą się ratowaniem życia na morzu i egzekwowaniem krajowych przepisów morskich.

W kolejnych latach nadawano Straży Przybrzeżnej coraz to nowe zadania, m.in. odpowiedzialność za nawigację morską czy też zadania związane z wydawaniem licencji dla przewoźników handlowych, jak również świadectw bezpieczeństwa statków handlowych.

Rok 1967 przynosi przeniesienie U.S. Coast Guard z Departamentu Skarbu Państwa (USDT) do Departamentu Transportu (USDOT). Wiąże się to, ze zwiększeniem odpowiedzialności Straży Przybrzeżnej za ruch gospodarczy, dodaniem zadań związane z nielegalną migracją oraz przewozem ładunków niebezpiecznych przez przewoźników w transporcie morskim.

Lata 2002 i 2003 przynoszą kolejną zmianę zwierzchnictwa nad Strażą Przybrzeżną Stanów Zjednoczonych. 25 listopada 2002 r. wchodzi w życie Homeland Security Act of 2002, czyli akt erekcyjny Departamentu Bezpieczeństwa Wewnętrznego (DHS). Była to największa reorganizacja rządu federalnego od czasu utworzenia Departamentu Obrony w 1947 roku. Na mocy tej ustawy, w lutym 2003 r., Sekretarz Transportu, Norman Mineta, przekazuje przywództwo Straży Przybrzeżnej USA Sekretarzowi Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Tomowi Ridge'owi. Od tego momentu zaczyna się historia współczesna U.S. Coast Guard, jako oddziału Sił Zbrojnych USA, organu ścigania, agencji regulacyjnej, komórki wywiadowczej USA oraz instytucji udzielającej jako pierwsza, pomocy na morzu wszystkim w potrzebie.

Semper Paratus - Zawsze gotowi

U.S. Coast Guard jest obecnie główną agencją federalną odpowiedzialną za bezpieczeństwo na morzu i ochronę środowiska w portach i drogach wodnych w USA. W tym charakterze Straż Przybrzeżna chroni i broni ponad 170 000 kilometrów amerykańskiego wybrzeża i śródlądowych dróg wodnych, a także chroni wyłączną strefę ekonomiczną (WSE) obejmującą blisko 12 milionów kilometrów kwadratowych rozciągniętych równoleżnikowo od koła podbiegunowego do równika i południkowo od Puerto Rico do Guam, obejmującą 9 stref czasowych, co czyni ją największą WSE na świecie.

W związku z tak rozległym obszarem jurysdykcji Straż Wybrzeża USA obecnie zatrudnia ponad 50 000 osób w służbie czynnej i pracowników cywilnych. Na swoim wyposażeniu posiada flotę składającą się z 259 "kutrów" (tłumaczenie to nie oddaje w pełni znaczenia angielskiej nazwy "cutter". Kuter to każdy statek Straży Wybrzeża Stanów Zjednoczonych o długości 20 metrów lub większej), oraz ponad 1600 łodzi (łódź to każdy statek U.S. Coast Guard o długości mniejszej niż 20 metrów).

Flotę tą wspomaga dodatkowo 200 statków powietrznych zarówno samolotów np. HC-130 Hercules jak i helikopterów takich jak przykładowo Eurocopter MH-65 Dolphin. Organizacyjnie U.S. Coast Guard podzielona została na 2 obszary geograficzne: Pacyfik i Atlantyk, 9 Dystryktów Straży Przybrzeżnej oraz 37 Sektorów zlokalizowanych w strategicznych portach na terenie całego kraju. Pięć Centrów Logistycznych i Usługowych Wsparcia Misji zapewnia prawidłowe i bezawaryjne funkcjonowanie zarówno sprzętu będącego na wyposażeniu Straży Przybrzeżnej USA, jak i całej infrastruktury znajdującej się na lądzie. Nadzór nad wykonywaniem zadań powierzonych oraz administracja kadrowa są prowadzone w Kwaterze Głównej Straży Przybrzeżnej znajdującej się w Waszyngtonie.

Podstawy prawne działania US Coast Guard

Głównymi aktami prawnymi, regulującymi zakres działań U.S. Coast Guard są:

1. Kodeks Stanów Zjednoczonych, a dokładnie tytuł 14 tegoż aktu prawnego - Straż Przybrzeżna (ang. U.S. Code);
2. Ustawa o bezpieczeństwie wewnętrznym z 2002 r. (ang. Homeland Security Act of 2002);
3. Ustawa o bezpieczeństwie transportu morskiego z 2002 r (ang. Maritime Transportation Security Act of 2002);
4. Ustawa z 2006 r. o straży przybrzeżnej i transporcie morskim (ang. Coast Guard and Maritime Transportation Act of 2006);
5. Ustawa o bezpieczeństwie i odpowiedzialności w każdym porcie z 2006 r. (ang. Security and Accountability For Every Port Act of 2006) (SAFE Port Act);
6. Ustawa o uprawnieniach straży przybrzeżnej z 2010 r. (ang. Coast Guard Authorization Act of 2010).

Główne zadania i obowiązki US Coast Guard

Warto zaznaczyć, iż to właśnie Kodeks Stanów Zjednoczonych w § 102 Tytułu 14 określa główne obowiązki Straży Przybrzeżnej do których należą:

1. Egzekwowanie lub pomoc w egzekwowaniu wszelkich obowiązujących praw federalnych na morzu pełnym i wodach podlegających jurysdykcji Stanów Zjednoczonych, jak również pod i nad nimi;
2. Prowadzenie nadzoru morskiego lub zakazu lotów w celu egzekwowania lub pomocy w egzekwowaniu praw Stanów Zjednoczonych;
3. Zarządzanie prawami oraz ogłaszanie i egzekwowanie przepisy mające na celu zapewnienia bezpieczeństwa życia i mienia na morzu pełnym i wodach podlegających jurysdykcji Stanów Zjednoczonych, obejmujące wszystkie sprawy, które nie zostały wyraźnie przekazane na mocy prawa innym organom władzy wykonawczej;
4. Rozwijanie, ustanawianie, utrzymywanie i obsługiwanie, z należytym uwzględnieniem wymogów obrony narodowej, infrastruktury wspomagającej nawigację morską, lodołamaczy i urządzeń ratowniczych w celu utrzymania bezpieczeństwa na morzu pełnym i wodach znajdujących się pod jurysdykcją Stanów Zjednoczonych;
5. Zgodnie z umowami międzynarodowymi, rozwijanie, utrzymywanie i eksploatacja lodołamaczy na wodach innych niż pełne morze i wody podlegające jurysdykcji Stanów Zjednoczonych, pod nimi i nad nimi;
6. Prowadzenie badań oceanograficznych na pełnym morzu i na wodach podlegających jurysdykcji Stanów Zjednoczonych; oraz
7. Utrzymywanie stanu gotowości do pomocy w obronie Stanów Zjednoczonych, w tym podczas funkcjonowania jako wyspecjalizowana służba w Marynarce Wojennej zgodnie z sekcją 103.

Wymienione powyżej zadania mają charakter pierwotny, zostały one bowiem wprowadzone do Kodeksu Stanów Zjednoczonych, już w roku 1915 (z późniejszymi zmianami rozszerzającymi zakres działania USCG) i są kodyfikacją funkcji Straży Przybrzeżnej.  Przepis ten określa w ogólnym zarysie podstawowe obowiązki Straży Przybrzeżnej: egzekwowanie wszystkich praw federalnych na wodach, do których mają one zastosowanie, bezpieczeństwo życia i mienia na morzu, pomoc w nawigacji, oraz gotowość do funkcjonowania z Marynarką Wojenną.

Kolejnym aktem prawnym określającym zadania jakie należą do U.S. Coast Guard, jest Ustawa o bezpieczeństwie wewnętrznym z 2002 r., a dokładniej sekcja 888 tego aktu prawnego która nosi nazwę „Utrzymanie skuteczności misji straży przybrzeżnej” (ang. Preserving Coast Guard mission performance).

W sekcji tej znajdziemy zadania Straży Przybrzeżnej, podzielone na zadania o charakterze nie związanym z bezpieczeństwem wewnętrznym (ang. non – homeland security missions) oraz te o charakterze związanym bezpośrednio z bezpieczeństwem wewnętrznym (ang. homeland security missions).

Do zadań niezwiązanych bezpośrednio z bezpieczeństwem wewnętrznym USA, powyższa ustawa zalicza: bezpieczeństwo morskie, poszukiwania i ratownictwo (SAR), pomoc w nawigacji, żywe zasoby morskie (egzekwowanie prawa dotyczącego rybołówstwa), ochrona środowiska morskiego, działania związane z lodem. Z kolei jako zadania związane bezpośrednio z bezpieczeństwem wewnętrznym USA, przytoczona ustawa wymienia: bezpieczeństwo portów, dróg wodnych i wybrzeża, walka z przemytem narkotyków, walka z nielegalną migracją, gotowość obronna, inne sytuacje służące do egzekwowania obowiązującego prawa.

Jeżeli dodamy do tego uprawnienia USCG wynikające z Ustawy o uprawnieniach straży przybrzeżnej z 2010 r., które mówią, iż członkowie Straży Przybrzeżnej, wykonując obowiązki służbowe, mogą nosić broń palną; oraz dokonywać aresztowania bez nakazu za jakiekolwiek przestępstwo przeciwko Stanom Zjednoczonym popełnione w ich obecności; oraz zajmować mienie w inny sposób przewidziany przez prawo, zobaczymy, iż zadania oraz uprawnienia USCG mają bardzo szerokie spektrum.

US Coast Guard, a areszt statku

Skupmy się przez moment na zadaniach określonych jako "Egzekwowanie lub pomoc w egzekwowaniu wszelkich obowiązujących praw federalnych na morzu pełnym i wodach podlegających jurysdykcji Stanów Zjednoczonych, jak również pod i nad nimi" przez pryzmat instytucji prawnej jaką jest areszt statku.

Przystępując do analizy case study obejmującego areszt statku na terenie USA, należy pamiętać, iż Stany Zjednoczone nie są stroną Międzynarodowej Konwencji w sprawie zajęcia (aresztu) statków morskich podpisanej w Brukseli 10 maja 1952 r.
Procedury dotyczące zajęcia i aresztu statku na terenie jurysdykcyjnie podlegającym USA regulują zatem przepisy federalne zawarte w Federal Rules of Civil Procedure (F.R.C.P.), czyli Federalnych Przepisach Postępowania Cywilnego. Prawo amerykańskie przewiduje dwa tryby aresztu i zajęcia statku morskiego.
Pierwszy opisany w F.R.C.P., jako Zasada C (ang. Rule C), jest mechanizmem proceduralnym stosowanym do zatrzymania mienia (tj. statku), które podlega zastawowi morskiemu lub innej ustawie Stanów Zjednoczonych, tworzącej podstawę powództwa in rem (o charakterze rzeczowym).

Po uzyskaniu przez stronę aresztującą nakazu aresztowania od Sądu, U.S. Marshal Service doręcza nakaz Sądu na statek w celu dokonania aresztowania.

Przepisy F.R.C.P. stanowią, iż tylko U.S. Marshal jest organem upoważnionym ex lege do doręczenia nakazu zajęcia statku. Drugi opisany w F.R.C.P. jako Zasada B (ang. Rule B ), przewiduje zajęcie mienia pozwanego (w tym statku) przed wydaniem wyroku ( w Polsce znane jako postępowanie zabezpieczające ), jeśli powód ma roszczenie morskie in personam wobec właściciela statku, pod warunkiem, że pozwany/właściciel nie może być "odnaleziony" w okręgu, w którym wnosi się o zajęcie.
W odróżnieniu od Zasady C nie ma tutaj potrzeby angażowania U.S. Marshal Service, zamiast tego zostaje ustanowiony, postanowieniem Sądu, specjalny sędzia procesowy, nadzorujący zajęcie.

Pojawia się zasadnicze pytanie, gdzie w tym wszystkim jest U.S. Coast Guard? Otóż właśnie na mocy pierwotnych obowiązków, nadanych USCG przez Kodeks Stanów Zjednoczonych w § 102 Tytułu 14, a mówiących o "egzekwowaniu lub pomocy w egzekwowaniu wszelkich obowiązujących praw federalnych" USCG podejmuje działania przeciwko statkom i osobom, które pomimo nałożonego przez sąd aresztu lub zajęcia statku, próbują opuścić akweny będące pod jurysdykcją Stanów Zjednoczonych, tak więc w tym kontekście US Coast Guard pełni rolę gwaranta skuteczności aresztu lub zajęcia statku na wodach amerykańskich.

Podsumowanie

Reasumując analizę przepisów, które normują zasady funkcjonowania Straży Przybrzeżnej Stanów Zjednoczonych (US Coast Guard-USCG), esencjonalnie przedstawionych w niniejszym artykule, nasuwają się następujące spostrzeżenia.

Po pierwsze, zakres działań USCG charakteryzuje bardzo szerokie spectrum zadań, od instytucji o charakterze militarnym, bądź też quasi policyjnym, poprzez służbę SAR, aż do służby utrzymującej we właściwym stanie eksploatacyjnym m.in. latarnie morskie, znajdujące się wzdłuż amerykańskiego wybrzeża.

Po drugie uprawnienia nadane przez amerykańskich law makers, dają tej służbie potężne narzędzie do egzekwowania maritime safety i security.

Radca prawny dr Mateusz Romowicz 

mgr Przemysław Niewiński-prawnik, konsultant Kancelarii

Ilustracje: mapa - Wyłączna Strefa Ekonomiczna USA.; źródło: U.S. Geological Survey [www.usgs.gov]; fot. - Kuter Straży Wybrzeża Przybrzeżnej USA USCGC Bertholf (WMSL-750); źródło: Homeland Security Budget-in-Brief Fiscal Year 2009 [www.dhs.gov/xlibrary/assets/budget_bib-fy2009.pdf]