Covid-19: „Tarcza finansowa” dla przedsiębiorców

W dniu 27 kwietnia 2020 roku Komisja Europejska zaakceptowała zapowiadany przez rząd projekt Tarczy Finansowej dla mikro, małych i średnich przedsiębiorców, stanowiącej realną, finansową formę wsparcia dla przedsiębiorców uzyskiwaną przelewem bankowym na rachunek bankowy przedsiębiorcy.

W ramach tego programu, mikro, mali i średni przedsiębiorcy, za pośrednictwem bankowości elektronicznej, będą mogli uzyskać subwencję, która może być bezzwrotna do 75% jej wysokości, o ile przedsiębiorca spełni w czasie jej otrzymywania określone warunki. Co istotne, wnioski mogą być składane do 31 lipca 2020 roku, przy czym o kolejności wypłat decyduje kolejność wpływu wniosku, a subwencje będą wypłacane do wyczerpania środków w programie.

WSPARCIE NIE DLA WSZYSTKICH

Ze wsparcia skorzystać będą mogli przedsiębiorcy niezależnie od formy organizacyjno-prawnej, w jakiej prowadzą biznes.

Podobnie, jak w przypadku innych form wsparcia związanych z COVID – 19, do ubiegania się o pomoc koniecznym jest zanotowanie spadku obrotów gospodarczych (przychodów ze sprzedaży) o co najmniej 25% w dowolnym miesiącu po 1 lutego 2020 r. w porównaniu do poprzedniego miesiąca lub analogicznego miesiąca ubiegłego roku w związku zakłóceniami w funkcjonowaniu gospodarki na skutek COVID-19.

Co istotne, koniecznym wymogiem do uzyskania wsparcia jest zatrudnianie pracowników, co wyklucza osoby samozatrudnione z ubiegania się o subwencję.

Z uproszczonej drogi ubiegania się o wsparcie tj. za pośrednictwem bankowości elektronicznej skorzystać będą mogli przedsiębiorcy zatrudniający od 1 do 249 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty wg stanu zatrudnienia na dzień 31 grudnia 2019 roku. Oznacza to, że nawet jeśli z powodu panującej pandemii COVID – 19 przedsiębiorca zwolnił pracowników pracujących na pełen etat po 1 stycznia 2020 roku, to ten przedsiębiorca będzie mógł ubiegać się o wsparcie z tej samej kategorii (co nie oznacza, że w tej samej wysokości jako np. mały przedsiębiorca zatrudniający 20 pracowników pod koniec 2019 roku, a zatrudniający obecnie 8 pracowników), co przedsiębiorca który na dzień 31 grudnia 2019 roku zatrudniał tyle samo pracowników na pełen etat, co obecnie (niezmiennie 20 pracowników, co także kwalifikuje go jako małego przedsiębiorcę).

Warto przy tym pamiętać, że stan zatrudnienia liczy się w przeliczeniu na pełne etaty, co oznacza, że dopiero dwóch pracowników zatrudnianych na pół etatu daje jeden pełen etat. W istocie zatem faktyczna liczba pracowników zatrudnionych może być wyższa aniżeli progi zatrudnienia wskazujące, do jakiej kategorii przedsiębiorca zalicza się (mikro, mały, średni przedsiębiorca).

Co istotne, do liczby pracowników nie wlicza się samego przedsiębiorcy, jak również osób, które pozostawały na dzień 31 grudnia 2019 roku na urlopach macierzyńskich, urlopach na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopach ojcowskich, urlopach rodzicielskich i urlopach wychowawczych, a także zatrudnionych w celu przygotowania zawodowego. Co ważne, do pracowników nie są zaliczane osoby pozostające w zatrudnieniu w oparciu o umowy cywilnoprawne. Jeżeli więc przedsiębiorca nie zatrudnia ani jednej osoby w oparciu o umowę o pracę w wymiarze pełnego etatu lub kilku osób, których suma wymiaru czasu pracy wynosi pełen etat, to nie może być beneficjentem programu Tarczy Finansowej.

Należy przy tym pamiętać, że te zasady nie odnoszą się do ustalania stanu zatrudnienia w zakresie ustalania wysokości wsparcia w związku z przynależnością do kategorii mikro, małego albo średniego przedsiębiorcy – tam pod uwagę brani są wszyscy zgłoszeni do ubezpieczenia, a więc także osoby wykonujące pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej oraz emeryci, których wiąże z przedsiębiorcą stosunek pracy oraz zostali zgłoszeni przez niego do ubezpieczeń społecznych. Uwzględnia się także osoby na urlopach bezpłatnych, macierzyńskich, wychowawczych.

Przypominamy przy tym definicje:
a) „mikrofirma” – oznacza przedsiębiorcę, który, nie licząc właściciela, zatrudnia od 1 do 9 pracowników włącznie, a jego roczny obrót lub suma bilansowa nie przekracza kwoty 2 mln EUR;
b) „mała i średnia firma” lub „MŚP” – oznacza przedsiębiorcę, który nie jest mikrofirmą, a jednocześnie, nie licząc właściciela, zatrudnia do 249 pracowników włącznie, a przy tym jego roczny obrót nie przekracza 50 mln EUR lub suma bilansowa nie przekracza 43 mln EUR,
stąd pod uwagę będzie także brany obrót z 2019 roku.

Wsparcia nie uzyskają także przedsiębiorcy, których działalność gospodarcza była zawieszona na dzień 31 grudnia 2019 roku, nawet jeśli po tym terminie wznowili jej prowadzenie. Podobnie w przypadku przedsiębiorców, którzy prowadzili działalność gospodarczą na dzień 31 grudnia 2019 roku, ale na dzień składania wniosku jest ona zawieszona. Oznacza to, że w dwóch datach tj. na dzień 31 grudnia 2019 roku oraz na dzień składania wniosku o wsparcie działalność musi być aktywna.

Co istotne, w jednej z ww. dat przedsiębiorca nie może zalegać z płatnościami składek na ubezpieczenie społeczne i podatku – zaleganie w obu tych datach wyklucza możliwość uzyskania wsparcia, przy czym za zaległość nie uznaje się sytuacji, w której ta została rozłożona na raty bądź odroczono termin jej płatności. Należy pamiętać, że zwolnienie ze składek na ZUS w ramach Tarczy Antykryzysowej uznawane jest za płatność składki w terminie, wobec czego wówczas zaległość nie istnieje.

Dodatkowo, wsparcie nie przysługuje przedsiębiorcy wobec którego na dzień składania wniosku wobec przedsiębiorcy jest otwarte postępowanie likwidacyjne, postępowanie upadłościowe bądź postępowanie restrukturyzacyjne – oznacza to, że wspólnicy spółki podjęli uchwałę o rozwiązaniu spółki i otwarciu likwidacji bądź też wobec przedsiębiorcy wydano postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego, postanowienia o zatwierdzeniu układu lub postanowienie o ogłoszeniu upadłości. Co istotne, wsparcie takie będzie przysługiwać, jeżeli na dzień złożenia wniosku zakończono postępowanie restrukturyzacyjne bądź postępowanie upadłościowe zostało zakończone zawarciem i zatwierdzeniem układu.

Wsparcia nie otrzymają także przedsiębiorcy, którzy w ostatnich dwóch latach nie mieli polskiej rezydencji podatkowej, nie rozliczali się w Polsce za 2 ostatnie lata obrotowe (bądź krótszym okresie, jeżeli przedsiębiorca prowadzi działalność przez krótszy czas) oraz których beneficjent rzeczywisty posiada rezydencję podatkową w tzw. „rajach podatkowych” tj. Samoa Amerykańskie, Kajmany, Fidżi, Guam, Oman, Palau, Panama, Samoa, Seszele, Trynidad i Tobago, Wyspy Dziewicze Stanów Zjednoczonych oraz Vanuatu. Odejście od powyższej zasady możliwie pod warunkiem:
a) zobowiązania się Beneficjenta i/lub jego beneficjenta rzeczywistego do przeniesienia swojej rezydencji podatkowej na terytorium RP w terminie do 9 miesięcy od dnia udzielenia wsparcia w ramach Programu lub
b) w przypadku podmiotu zagranicznego - wydania indywidualnej zgody przez PFR i złożenia przez taki podmiot dodatkowych zobowiązań określonych w zgodzie PFR, w szczególności zobowiązań inwestycyjnych.

Co istotne, dotyczy to polskich przedsiębiorców, którzy nie rozliczają się w Polsce bądź podmiot, którego beneficjent rzeczywisty tj. jedna lub wiele osób fizycznych sprawujących bezpośrednio lub pośrednio kontrolę nad spółką na mocy uprawnień wynikających z okoliczności prawnych lub faktycznych, umożliwiających wywieranie decydującego wpływu na czynności lub działania podejmowane przez spółkę rozlicza się w „raju podatkowym”. Należy przy tym pamiętać, że w przypadku spółek osobowych i spółek cywilnych beneficjentami rzeczywistymi są wszyscy wspólnicy, natomiast w przypadku przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną jest to ta osoba fizyczna.

Wskazać przy tym należy, że Tarcza Antykryzysowa odroczyła w czasie obowiązek zgłoszenia przez przedsiębiorców ich beneficjentów rzeczywistych do Centralnego Rejestru, stąd konieczność deklaracji już na tym etapie, zwłaszcza przez spółki o rozbudowanej strukturze organizacyjnej, stanowi w pewnym sensie przymuszenie przedsiębiorców do wyjawienia informacji, których póki co nie muszą ujawniać.

W przypadku przedsiębiorców zagranicznych, a więc przedsiębiorców będących osobą fizyczną nieposiadającą obywatelstwa polskiego, osoba prawną z siedzibą zagraniczną bądź jednostką organizacyjną niebędąca osobą prawną posiadająca zdolność prawną, z siedzibą za granicą również możliwe jest odejście od ogólnej zasady co do rozliczeń podatkowych w przypadku spełnienia jednego z ww. warunków, jednakże nielogicznym pozostaje wyjaśnienie PFR S.A., dlaczego samo zobowiązanie beneficjenta będącego podmiotem zagranicznym miałoby być wystarczającym do uzyskania wsparcia, skoro wprost wskazuje, że w takim przypadku wymagana jest zgoda indywidualna.

Wsparcia nie uzyskają także przedsiębiorcy prowadzący działalność w zakresie:
a) produktów lub usług, które mogą skutkować ograniczaniem bądź naruszaniem wolności indywidualnych lub/oraz praw człowieka;
b) działalności prowadzonej przez instytucje kredytowe, spółdzielcze kasy oszczędno- ściowo-kredytowe, firmy inwestycyjne, instytucje pożyczkowe, zakłady ubezpieczeń, zakłady reasekuracji, fundusze emerytalne, fundusze inwestycyjne i inne przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania oraz podmioty zarządzające aktywami, dostawców usług płatniczych oraz inne instytucje finansowe, a także agencje ratingowe;
c) obszarów wątpliwych z powodów etyczno-moralnych.

Niestety, powyższe wyłączenie jest na tyle nieprecyzyjne i ocenne, że w istocie możliwość odmowy udzielenia wsparcia z jednej z wymienionych przyczyn jest niezwykle szeroka.

CEL I WYSOKOŚĆ WSPARCIA, CZYLI CO PRZYSŁUGUJE PRZEDSIĘBIORCY?

Subwencja udzielana w ramach Tarczy Finansowej jest pomocą o charakterze bezzwrotnym do 75% jej wysokości, co oznacza, że 25% uzyskanej kwoty będzie podlegała zwrotowi.

Wsparcie będzie mogło zostać przeznaczone na:
a) pokrycie kosztów działalności gospodarczej np. wynagrodzenie pracowników, należności publicznoprawne, czynsz najmu czy wykonywanie zobowiązań z zawartych z kontrahentami umów, koszt zakupów towaru i urządzeń;
b) spłatę zaciągniętych kredytów (przez przedsiębiorcę, nie zaś umów kredytów zawartych poza prowadzoną działalnością gospodarczą) - z zastrzeżeniem jednak, że na przedterminową spłatę kredytów Beneficjent będzie mógł wykorzystać maksymalnie do 25% wysokości otrzymanej subwencji.

Co ważne, wsparcie nie może zostać przeznaczone na finansowanie właściciela oraz podmiotów powiązanych, a także wykup innego przedsiębiorstwa.

Wysokość udzielonego wsparcia w przypadku mikroprzedsiębiorców zależna będzie od wysokości spadku obrotów tzw. kwota bazową oraz stan zatrudnienia liczony dla potrzeb wysokości wsparcia (odmiennie niż wyliczenia w zakresie przydziału do określonej grupy przedsiębiorców, a więc uwzględniające osoby współpracujące zgłoszone do ubezpieczenia społecznego liczona jako jeden pełen etat, osoby na urlopach związanych z urodzeniem dziecka, emerytów przy jednoczesnym nieuwzględnianiu właściciela).

Liczbę zatrudnionych (w tym osób współpracujących), która ma znaczenie dla maksymalnej kwoty subwencji, ustala się na koniec miesiąca poprzedzającego miesiąc złożenia wniosku o udzielenie subwencji finansowej, lecz tak określona liczba zatrudnionych nie może być wyższa niż zatrudnienie:
a) na dzień 31 grudnia 2019 roku albo
b) na koniec miesiąca odpowiadającego nazwie miesiąca złożenia wniosku w roku poprzednim
przy czym są to warunki alternatywne. Oznacza to, że możliwym jest ustalenie liczby zatrudnienia na koniec kwietnia 2020 roku wyższej niż na dzień 31 grudnia 2019 roku (zwiększenie zatrudnienia w 2020 roku), ale niższej niż w maju 2019 roku (jeśli wniosek będzie wówczas składany). I odwrotnie, może być to liczba zatrudnienia niższa niż na koniec 31 grudnia 2019 roku (wobec redukcji zatrudnienia), lecz wyższa niż w maju 2019 roku.

Maksymalna kwota subwencji finansowej obliczana jest poprzez pomnożenie odpowiedniej kwoty bazowej przez odpowiednią liczbę zatrudnionych. Nie wyjaśniano jednakże, co w sytuacji, w której przedsiębiorca zaliczony do grupy mikroprzedsiębiorców z uwagi na stosunkową niewielką liczbę osób zatrudnionych w ramach umowę o pracę, zatrudnia szereg osób w oparciu o umowy cywilnoprawne, co powoduje przekroczenie liczby osób zatrudnionych powyżej 9 osób. Wydaje się jednak, że wówczas subwencja powinna przysługiwać w maksymalnej wysokości.

W przypadku mikroprzedsiębiorców, program przewiduje trzy progi spadku przychodów:
a) spadek o co najmniej 25% i jednocześnie mniej niż 50% - wówczas kwota bazowa wynosi 12.000,00 złotych na zatrudnionego;
b) spadek o co najmniej 50% i jednocześnie mniej niż 75% - wówczas kwota bazowa wynosi 24.000,00 złotych na zatrudnionego;
c) spadek o co najmniej 75% aż do 100% - wówczas kwota bazowa wynosi 36.000,00 złotych na zatrudnionego.

Maksymalnie więc mikroprzedsiębiorca może uzyskać 324.000,00 złotych.

Bardziej skomplikowane wyliczenie dotyczyć będzie małych i średnich przedsiębiorców – w tym przypadku bowiem zależy ona od od skali spadku jego przychodów ze sprzedaży na skutek COVID-19 oraz poziomu przychodów osiągniętych przez niego w 2019 roku, nie zaś od liczby zatrudnionych pracowników.

Program dla MŚP przewiduje trzy kwalifikujące do uzyskania subwencji progi spadku obrotów:
a) spadek o co najmniej 25% i jednocześnie mniej niż 50% - wówczas maksymalna kwota subwencji to 4% przychodów osiągniętych w 2019 roku;
b) spadek o co najmniej 50% i jednocześnie mniej niż 75% - wówczas maksymalna kwota subwencji to 6% przychodów osiągniętych w 2019 roku;
c) spadek o co najmniej 75% aż do 100% - wówczas maksymalna kwota subwencji to 8 % przychodów osiągniętych w 2019 roku.

Progiem maksymalnym jest kwota 3.500.000,00 złotych.

Przychód ze sprzedaży osiągnięty przez danego przedsiębiorcę w 2019 r. należy ustalić w oparciu o przychód wskazany w sprawozdaniu finansowym sporządzonym za rok 2019. W przypadku braku obowiązku sporządzania sprawozdania finansowego przez przedsiębiorcę albo niesporządzenia sprawozdania finansowego za 2019 r. na chwilę składania wniosku przychód należy określić na podstawie innych dostępnych dokumentów, np. na podstawie właściwych deklaracji podatkowych, ksiąg rachunkowych.

JAK ZŁOŻYĆ WNIOSEK?

Wnioski małych i średnich przedsiębiorców mogą być składane za pośrednictwem Banku, którego przedsiębiorca jest klientem. Do banków obsługujących program należą:
a) Alior Bank S.A.;
b) Grupa BPS Banki Spółdzielcze i Bank BPS;
c) Bank Millenium S.A.;
d) Bank PEKAO S.A.;
e) Bank Pocztowy S.A.;
f) BNP Paribas S.A.;
g) Bank Ochrony Środowiska S.A.;
h) Citi Handlowy (Bank Handlowy S.A.);
i) Credit Agricole S.A.;
j) Getin Noble Bank S.A.;
k) Idea Bank S.A.;
l) ING Bank Śląski S.A.;
m) mBank S.A.;
n) Nest Bank S.A.;
o) PKO BP;
p) Santander Bank Polska S.A.
q) SGB Banki Spółdzielcze.

Co istotne, wniosek należy składać w zakresie bankowości, która obsługuje bieżący rachunek bankowy przedsiębiorcy, nie zaś rachunek osobisty czy rachunek oszczędnościowy. Należy przy tym zweryfikować, czy Bank posiada aktualne dane przedsiębiorcy (NIP, REGON, nazwa itp.). Wniosek można złożyć tylko w jednym Banku, nawet jeśli przedsiębiorca ma więcej niż jeden rachunek firmowy.

Wniosek musi zostać złożony do osoby mającej uprawnienie do działania w imieniu przedsiębiorcy oraz mająca możliwość wykonywania przelewów bankowych w imieniu przedsiębiorcy, w oparciu o jej oświadczenie w tym zakresie, jednakże w przypadku np. spółek kapitałowych z wieloosobową reprezentacją, koniecznym jest udzielenie pełnomocnictwa jednemu z nich bądź osobie trzeciej przez zarząd zgodnie z reprezentacją.

Wniosek zawiera wszelkie dane pozwalające na spełnienie warunków przez potencjalnego beneficjenta oraz kwotę wsparcia, o jaką przedsiębiorca ubiega się. Co istotne, subwencja może zostać przyznana w niższej niż wnioskowana wysokości. Wniosek jest podpisany przy wykorzystaniu bankowych narzędzi autoryzacyjnych, a więc takich jak przy dokonywaniu przelewów jednorazowych np. kod SMS.

Co ważne, Banki obsługujące program informują, że podstawą przyznania świadczenia będą też rejestry publiczne, stąd rekomendują złożenie deklaracji VAT-7 za marzec i kwiecień oraz deklarację VAT-7K za I kwartał 2020 roku.

Po poprawnym złożeniu wniosku zostanie wygenerowana umowa o udzielenie subwencji, którą elektronicznie podpisuje wnioskodawca. Istotnym jest zapoznanie się z jej treścią, bowiem może ona wprowadzać dodatkowe warunki w zakresie zwolnienia z obowiązku zwrotu z subwencji.

Samo udzielenie wsparcia wymaga wydania decyzji PFR S.A. o udzieleniu wsparcia (we wnioskowanej bądź niższej wysokości) bądź odmowie udzielenia subwencji, wydawanej w oparciu o przekazany przez Bank wniosek i umowę.

Odwołanie przysługiwać będzie jedynie co do decyzji w przedmiocie przyznania dofinansowania w niższej wysokości, odmowa udzielenia subwencji będzie wymagać złożenia kolejnego wniosku. Odwołanie składa się za pośrednictwem banku w terminie 2 miesięcy od dnia otrzymania decyzji.

Beneficjent ma możliwość złożenia nie więcej niż dwóch odwołań od pierwotnej decyzji, przy czym pierwsze odwołanie może zostać złożone nie wcześniej niż 11 maja 2020 roku. W konsekwencji zatem na wysoce niekorzystnej pozycji znajduje się przedsiębiorca, któremu przyznano niższe niż wnioskowane wsparcie, bowiem nie ma on uprawnienia do złożenia ponownego wniosku i w przypadku nieuwzględnienia odwołania, musi niejako zadowolić się kwotą udzieloną arbitralnie, bez możliwości negocjacji jej wysokości.

Jednocześnie, przedsiębiorca któremu odmówiono udzielania subwencji w jakiejkolwiek części pozostanie zmuszony do złożenia kolejnego wniosku, wracając przy tym niejako „na koniec kolejki” rozpoznawania wniosków.

Co ważne, po złożeniu wniosku, a przed jego rozpatrzeniem nie ma możliwosci podniesienia wysokości kwoty wnioskowanego wsparcia, stąd istotnym jest dokładne rozważenie, o jaką kwotę ubiegać się i z przezorności, w przypadku ewentualnych wątpliwości co do przysługującej kwoty subwencji, zawnioskować o wyższą kwotę.

JAKIE FORMY WSPARCIA MOGĘ POŁĄCZYĆ Z TARCZĄ FINANSOWĄ?

Obok subwencji udzielonej w ramach Tarczy Finansowej, przedsiębiorca może korzystać z innych form wsparcia ze środków publicznych do kwoty 800.000,00 euro. Należy pamiętać, że szereg rozwiązań z Tarczy Antykryzysowej, takich jak zwolnienie z ZUS, świadczenie postojowe czy ulgi podatkowe nie pochodzi ze środków publicznych, stąd ww. limit kwotowy nie dotyczy ich.

Co istotne, wsparcie z Tarczy Finansowej nie należy do kategorii pomocy de minimis, stąd nie obejmują go wynikające z tego rodzaju pomocy ograniczenia kwotowe.

Dodatkowo, maksymalna wysokość wsparcia dla beneficjentów prowadzących działalność w sektorze rolnictwa i rybołówstwa w:
a) sektorze rybołówstwa i akwakultury nie może przekroczyć 120 tys. EUR,
b) sektorze produkcji podstawowej produktów rolnych nie może przekroczyć 100 tys. EUR.

Bezwzględnie należy pamiętać, że różne formy wsparcia nie mogą być wydatkowane na ten sam cel np. wypłata wynagrodzeń pracowników z subwencji w części, w której przedsiębiorca uzyskał dofinansowanie do wynagrodzenia z FGŚP czy powiatowego urzędu pracy.

JAKIE WARUNKI NALEŻY SPEŁNIĆ, ABY ZWRÓCIĆ JEDYNIE 25% UDZIELONEJ SUBWENCJI?

Subwencja podlega bezwarunkowo zwrotowi w zakresie 25% kwoty udzielonego wsparcia, jednakże przedsiębiorca może podjąć działania, aby ta kwota była jedyną podlegającą zwrotowi.

Niezależnie od formy prowadzonej działalności, w zamierzeniach kolejne 25% udzielonej subwencji jest bezzwrotne pod warunkiem dalszego kontynuowania prowadzenia działalności gospodarczej.

W przypadku mikroprzedsiębiorców, warunkiem uzyskania zwolnienia z obowiązku zwrotu w pozostałej części jest utrzymanie średniej liczby pracowników, z wyłączeniem właściciela w okresie 12 pełnych miesięcy kalendarzowych w stosunku do stanu zatrudnienia (zgodnie z definicją pracownika z wyłączeniem właściciela) na koniec miesiąca kalendarzowego poprzedzającego datę złożenia wniosku o udzielenie subwencji finansowej, na poziomie:
a) wyższym niż 100% – w wysokości dodatkowo 0% kwoty subwencji;
b) od 50% do 100% – w wysokości dodatkowo od 0% do 50% kwoty subwencji – proporcjonalnie do skali redukcji zatrudnienia;
c) niższym niż 50% – w wysokości dodatkowo 50% wartości subwencji.

Jeżeli więc, w przypadku złożenia wniosku w maju 2020 roku, stan zatrudnienia na koniec kwietnia 2020 roku wynosił 9 osób, natomiast średnia liczba pracowników w okresie kolejnych 12 miesięcy wynosi 3 osoby, wówczas przedsiębiorca zobowiązany jest do zwrotu subwencji w całości.

Co istotne, spadek liczby pracowników nie jest zależny od przyczyn ustania stosunku zatrudnienia – jeżeli więc wszyscy dotychczasowi pracownicy złożą wypowiedzenie umowy o pracę i przedsiębiorcy nie zatrudni w ich miejsce nowych bądź zatrudni w wysokości mniejszej niż 50% osób, które z pracy zrezygnowały (np. z powodu braku chętnych), wówczas subwencja ulega zwrotowi w całości.

W przypadku sektora MŚP, warunkiem zwolnienia z obowiązku zwrotu 75% udzielonej subwencji jest:
a) wykazanie straty gotówkowej przekraczającej wysokość 25% udzielonej subwencji – w przypadku mniejszej straty zwolnienie będzie obejmowało różnicę pomiędzy 25% udzielonej subwencji a wykazaną stratą, przy czym strata jest liczona od pierwszego miesiąca, w którym przedsiębiorca odnotował stratę po 1 lutego 2020 r. lub od miesiąca w którym udzielona została subwencja finansowa
b) utrzymanie średniej liczby pracowników, z wyłączeniem właściciela (średnie zatrudnienie) w okresie 12 pełnych miesięcy kalendarzowych od końca miesiąca kalendarzowego poprzedzającego datę złożenia wniosku o udzielenie subwencji finansowej, w stosunku do średniego stanu zatrudnienia (zgodnie z definicją pracownika z wyłączeniem właściciela) w 2019 r., obliczanego jako średnia z liczby pracowników na dzień 31 grudnia 2019 r. oraz 30 czerwca 2019 r. na poziomie:
• wyższym niż 100% – w wysokości dodatkowo 0% kwoty subwencji,
• od 50% do 100% – w wysokości dodatkowo od 0% do 25% kwoty subwencji – proporcjonalnie do skali redukcji zatrudnienia
• niższym niż 50% – w wysokości dodatkowo 25% kwoty subwencji.

Należy przy tym wskazać, że stan zatrudnienia na potrzeby zwrotu subwencji wylicza się tak, jak w przypadku stanu zatrudnienia dla wysokości subwencji u mikroprzedsiębiorców tj. wliczając również osoby, które pozostają na urlopach macierzyńskich, urlopach na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopach ojcowskich, urlopach rodzicielskich i urlopach wychowawczych, a także zatrudnionych w celu przygotowania zawodowego oraz osoby na umowach cywilnoprawnych.

Niejasnym przy tym pozostaje, dlaczego w przypadku mikroprzedsiębiorcy koniecznym jest utrzymanie stanu zatrudnienia w stosunku do zatrudnienia na koniec miesiąca poprzedzającego miesiąc złożenia wniosku, natomiast w przypadku MŚP dotyczy to porównania ze średnią liczbą pracowników w dwóch konkretnie wskazanych datach w 2019 roku.

Warunkiem nieegzekwowania zwrotu subwencji finansowej (w części przekraczającej 25%) jest:
a) spełnienie przez Beneficjenta ewentualnych innych zobowiązań, określonych w umowie dotyczącej przyznania subwencji finansowej; oraz
b) złożenia oświadczenia przez Beneficjenta wraz z załączonym dokumentem potwierdzającym stan zatrudnienia.

Należy pamiętać, że w okresie kolejnych 12 miesięcy kalendarzowych po uzyskaniu wsparcia należy prowadzić działalność gospodarczą i nie można jej zawiesić – w przeciwnym razie subwencja będzie podlegała zwrotowi w wysokości 100% udzielonego wsparcia. Podobny skutek przynosi otwarcie likwidacji przedsiębiorcy lub otwarcie postępowania upadłościowego/restrukturyzacyjnego w tym samym okresie – należy przy tym pamiętać, że wniosek o ogłoszenie upadłości może złożyć także wierzyciel przedsiębiorcy, co w przypadku jego uwzględnienia i ogłoszenia upadłości przez sąd skutkować będzie obowiązkiem zwrotu 100% subwencji, mimo braku realnego wpływu przedsiębiorcy na tę okoliczność.

Kwota subwencji finansowej, która podlega zwrotowi (a więc 25% kwoty bezwzględnie zwrotnej oraz pozostała część podlegającą zwrotowi) jest spłacana w nie więcej niż 24 równych miesięcznych ratach, rozpoczynając od 13 miesiąca kalendarzowego, licząc od pierwszego pełnego miesiąca kalendarzowego po dniu udzielenia subwencji finansowej. Oznacza to, że w przypadku uzyskania subwencji w maksymalnej wysokości tj. 324.000,00 złotych, minimalna miesięczna rata w przypadku konieczności zwrotu całej subwencji wyniesie: 13.500,00 złotych miesięcznie, co należy mieć na uwadze w przypadku ubiegania się o najwyższą możliwą kwotę subwencji.

PODSUMOWANIE

Zgodnie z zapowiedziami, procedura przyjmowania wniosków dla mikro, małych i średnich przedsiębiorstw ma ruszyć od 29 kwietnia 2020 roku od godziny 18.00. Mimo znajdujących się w programie niejasności i niekonsekwencji, zwłaszcza w zakresie dwóch sposobów wyliczenia stanu zatrudnienia w przedsiębiorstwie, program ten daje pierwszy duży, a przy tym szybki zastrzyk finansowy dla biznesu.

Przy składaniu wniosku warto jednak wykazać się wysoką skrupulatnością, bowiem jedynie wnioski poprawne i kompletne będą skutkować stosunkowo szybkim, a przede wszystkim pozytywnym jego rozpatrzeniem.

W konsekwencji, aby uniknąć odmowy udzielenia subwencj bądź udzielenia jej w niższej niż wnioskowana wysokości oraz ewentualnej odpowiedzialności karnej za składanie nieprawdziwych oświadczeń, przed złożeniem wniosku warto:
a) zweryfikować stan zadłużenia w ZUS i US na dzień 31 grudnia 2019 roku – jeśli bowiem wówczas istniało zadłużenie, ważne, aby zadłużenia nie było na dzień złożenia wniosku – zadłuzenie w obu datach skutkuje odmową przyznania wsparcia;
b) obliczyć stan zatrudnienia na dzień 31 grudnia 2019 roku w przeliczeniu na pełne etaty celem oceny, do jakiej kategorii przedsiębiorców zalicza się przedsiębiorca (nie wliczając osób na umowach cywilnoprawnych, właściciela, osób na urlopach macierzyńskich, urlopach na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopach ojcowskich, urlopach rodzicielskich i urlopach wychowawczych, a także zatrudnionych w celu przygotowania zawodowego);
c) obliczyć stan zatrudnienia na koniec miesiąca poprzedzającego miesiąc złożenia wniosku;
d) obliczyć spadek obrotów gospodarczych w dowolnym miesiącu po 1 lutego 2020 r. w porównaniu do poprzedniego miesiąca lub analogicznego miesiąca ubiegłego roku w związku zakłóceniami w funkcjonowaniu gospodarki na skutek COVID-19
e) w przypadku mikroprzedsiębiorców – obliczyć stan zatrudnienia na dzień 31 grudnia 2019 roku albo na koniec miesiąca odpowiadającego nazwie miesiąca złożenia wniosku w roku poprzednim (z uwzględnieniem osób wyłączonych w lit. b niniejszego paragrafu);
f) w przypadku MŚP – obliczyć przychód za rok 2019 i skompletować dokumenty w tym zakresie;
g) w przypadku MŚP – obliczyć stan zatrudnienia na dzień 31 grudnia 2019 roku oraz na dzień 30 czerwca 2019 roku (z uwzględnieniem osób wyłączonych w lit. b niniejszego paragrafu);
h) ustalić, kto będzie składał wniosek i czy jest do tego upoważniony oraz czy w przypadku osób prawnych i jednostek organizacyjnych posiadajacych zdolność prawną czy umowa bądź statut nie wymaga do złożenia wniosku podjęcia uchwały bądź wyrażenia zgody w inny sposób;
i) upewnić się, że Bank posiada aktualne dane przedsiębiorcy.

W przypadku problemów z interpretacją stawianych w programie wymogów, jak i wątpliwości co do procedury uzyskania wsparcia i jej zwrotu, zasadnym jawi się konsultacja z działem prawnym oraz księgowością.

Tarcza Finansowa dla dużych przedsiębiorstw w dalszym ciągu oczekuje na akceptację Komisji Europejskiej.