Uchwalono ustawę wspierającą firmy w związku z epidemią koronawirusa - przegląd rozwiązań

Sejm przyjął w sobotę nad ranem ustawę wspierającą firmy w związku z epidemią koronawirusa. Zwalnia ona mikrofirmy i samozatrudnionych z płacenia ZUS przez 3 miesiące, przewiduje także wypłacanie świadczenia postojowego.  

Chodzi o przygotowaną przez rząd ustawę o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw.

Za ustawą głosowało 343 posłów, przeciw było 73, od głosu wstrzymało się 19. Wcześniej spośród zgłoszonych do projektu poprawek Sejm przyjął te zgłoszone przez PiS oraz jedną z propozycji Lewicy.

W ustawie zawarto m.in. zwolnienie ze składek na ZUS przez 3 miesiące dla pracujących w mikrofirmach a także osób samozatrudnionych. Przewiduje się także wypłacanie świadczenia postojowego dla zleceniobiorców (umowa zlecenia, agencyjna, o dzieło) i samozatrudnionych, a także dofinansowanie wynagrodzeń pracowników i uelastycznienie czasu pracy - dla firm w kłopotach.

Zwolnienie mikrofirm do 9 osób ze składek do ZUS przez 3 miesiące

W ramach przyjętych w sobotę rozwiązań państwo ma przejąć na 3 miesiące (za marzec, kwiecień i maj br.) pokrycie składek do ZUS od mikrofirm zatrudniających do 9 osób, założonych przed 1 lutego br.

Zwolnienie dotyczy składek za przedsiębiorcę i pracujące dla niego osoby. Ze zwolnienia będą mogli skorzystać też samozatrudnieni z przychodem do 15 tys. 681 zł (300 proc. przeciętnego wynagrodzenia), którzy opłacają składki tylko za siebie.

Zwolnienie dotyczy składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, FGŚP (Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych), FEP (Fundusz Emerytur Pomostowych).
Zarówno przedsiębiorca, jak i pracujące dla niego osoby mają zachować prawo do świadczeń zdrowotnych i z ubezpieczeń społecznych za okres zwolnienia ze składek.

Dofinansowanie zatrudnienia

Pomoc ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP) przysługuje przedsiębiorcy w okresie wprowadzonego przez niego "przestoju ekonomicznego lub obniżonego wymiaru czasu", w przypadku spadku obrotów gospodarczych:

• nie mniej niż o 15 proc. - liczony jako "stosunek łącznych obrotów w ciągu 2 kolejnych miesięcy w okresie po 1 stycznia 2020 r., do łącznych obrotów z analogicznych 2 miesięcy z roku ubiegłego w następstwie wystąpienia COVID 19".
• lub nie mniej niż o 25 proc. - obliczony jako stosunek łącznych obrotów w ciągu dowolnie wskazanego miesiąca w okresie po w stycznia 2020 r. w porównaniu do obrotów z miesiąca poprzedniego.

W związku ze spadkiem obrotów gospodarczych na skutek koronawirusa pracownikowi objętemu przestojem ekonomicznym pracodawca ma wypłacić wynagrodzenie w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Dzięki środkom z FGŚP pracodawca ma otrzymać dofinansowanie do wynagrodzenia w okresie przestoju w wysokości 50 proc. minimalnego wynagrodzenia plus składki na ubezpieczenia społeczne należne od pracodawcy od przyznanych świadczeń (czyli 1 533,09 zł) z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy.
Przedsiębiorca, który skrócił wymiar czasu pracy na skutek spadku obrotów spowodowanych koronawirusem może obniżyć wymiar czasu pracy pracownika o 20 proc. - ale nie więcej niż do 0,5 etatu, z zastrzeżeniem, że wynagrodzenie nie może być niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę, z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy. Przy tym "Fundusz dofinansuje maksymalnie do wysokości 40 proc., przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego plus składki na ubezpieczenia społeczne należne od pracodawcy od przyznanych świadczeń, tj. 2 452,27 zł".

Oba świadczenia mają przysługiwać przez łączny okres 3 miesięcy przypadających od dnia złożenia wniosku o wypłatę świadczeń.
"Rada Ministrów może, w celu przeciwdziałania skutkom gospodarczym COVID-19, w drodze rozporządzenia, przedłużyć ten okres, mając na względzie okres obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii oraz skutki nimi wywołane" - wskazano.

Wnioski mogą być składane elektronicznie, do dyrektorów Wojewódzkich Urzędów Pracy.
Przyjęte rozwiązania przewidują też uelastycznienie czasu pracy. Pracodawca dotknięty skutkami epidemii koronawirusa będzie mógł skrócić "dobowy czas nieprzerwanego odpoczynku dla pracownika z obecnych 11 godzin do 8 (z gwarancją oddania pracownikowi równoważnego odpoczynku w okresie 8 tygodni), a tygodniowy czas takiego odpoczynku – z 35 do 32 godzin".

W porozumieniu m.in. ze związkami zawodowymi będzie mógł też wydłużyć "dobowy wymiar czas pracy do 12 godzin (równoważny system czasu pracy) oraz okres rozliczeniowy do maksymalnie 12 miesięcy".

Świadczenie postojowe dla zleceniobiorców i samozatrudnionych

Uchwalony przez Sejm pakiet antykryzysowy przewiduje w ramach pomocy przedsiębiorcom m.in wypłatę przez ZUS świadczenia postojowego w związku z przestojem spowodowanym epidemią - podał resort rozwoju w sobotę.
Świadczenie co do zasady wynosi 2 tys. 80 zł (80 proc. minimalnego wynagrodzenia) i jest nieoskładkowane oraz nieopodatkowane.

W przypadku zleceniobiorców, których przychód z umów cywilnoprawnych nie przekracza 1,3 tys. zł miesięcznie (50 proc. minimalnego wynagrodzenia), świadczenie postojowe ma być sumą wynagrodzeń z tytułu umów cywilnoprawnych.
Z kolei samozatrudnieni rozliczający się w formie karty podatkowej mają otrzymać świadczenie postojowe w wysokości 1,3 tys. zł.

Warunkiem uzyskania postojowego jest, by przychód w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku nie przekraczał 15 tys. 681 zł, czyli 3-krotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia na 2020 r. Ponadto rozpoczęcie działalności lub zawarcie umowy musi nastąpić przed 1 lutego br.
W przypadku osób samozatrudnionych przychód w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku musi spaść o co najmniej 15 proc. w stosunku do miesiąca poprzedniego. Nie trzeba zawieszać działalności, ale świadczenie przysługuje także samozatrudnionym, którzy zawiesili ją po 31 stycznia br.

Bez kar za opóźnienia w przetargach publicznych

Pakiet, który ma przeciwdziałać gospodarczym skutkom pandemii koronawirusa, zawiera rozwiązania, które wprowadzają mechanizmu wydłużania terminów realizacji zamówień publicznych. Ma temu służyć zwolnienie z naliczania kar umownych za - związane z epidemią - opóźnienia w realizacji przetargów.

Jednocześnie "nienaliczenie kar umownych w tej procedurze nie będzie stanowić naruszenia dyscypliny finansów publicznych".
Dodatkowo ma być wprowadzony tzw. przyspieszony tryb lub niestosowanie przepisów Prawa zamówień publicznych w przypadku zamówień niezbędnych do walki z koronawirusem.

Przedłużenie kredytów obrotowych i korzystniejsze rozliczenia podatków

Jedno z rozwiązań, mających ułatwić przedsiębiorcom uporanie się ze skutkami epidemii koronawirusa, przewiduje możliwość obliczenia zdolności kredytowej firmy w oparciu o dane finansowe z końca ubiegłego roku. W ten sposób gorsze wyniki przedsiębiorstwa, spowodowane tegoroczną recesją, nie będą miały wpływu na proces przyznawania pożyczki.

Dodatkowo banki zadeklarowały gotowość przesunięcia terminów spłaty kredytów obrotowych.
Rozwiązanie to umożliwia wydłużenie kredytów obrotowych - o wartości ok. 150 mld zł - dla sektora przedsiębiorstw.Przyjęte przez Sejm rozwiązania umożliwiają także płatnikom PIT i CIT odliczenie tegorocznej straty, będącej skutkiem epidemii, od dochodu uzyskanego w roku 2019.Warunkiem zastosowania tego ułatwienia będzie udokumentowanie, że tegoroczne przychody firmy są przynajmniej o połowę niższe niż ubiegłoroczne.

Polityka nowej szansy dla firm

Pomoc dla małych i średnich firm, które przechodzą restrukturyzację oraz ułatwienie im ponownego rozpoczęcia działalności gospodarczej zakłada tzw. polityka nowej szansy - jedno z rozwiązań z pakietu antykryzysowego, który w sobotę uchwalił Sejm.
Możliwa będzie pomoc dla małych i średnich przedsiębiorstw, które przechodzą proces restrukturyzacji. Celem jest ułatwienie im ponownego startu działalności gospodarczej.

Odroczenie niektórych obowiązków, m.in.:

• przesunięcie terminu płatności zaliczek na podatek dochodowy od wypłacanych wynagrodzeń w marcu i kwietniu 2020 r. (do 1 czerwca 2020 r.).
• przesunięcie obowiązku składania nowego pliku JPK_VAT dla dużych firm (deklaracja wraz z ewidencją) z 1 kwietnia na 1 lipca 2020 r.
• przesunięcie matrycy VAT z 1 kwietnia na 1 lipca 2020.
• przesunięcie obowiązku utworzenia Pracowniczych Planów Kapitałowych w średnich przedsiębiorstwach na 1 października 2020 r.
• odroczenie do 13 lipca 2020 r. obowiązku zgłoszenia informacji do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych (ustawa o przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy).
• zwolnienie z podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC) umowy pożyczki zawieranej do dnia 31 sierpnia 2020 r.
• wydłużenie terminu na złożenie informacji o cenach transferowych do 30 września 2020 r.
• wydłużenie terminu na złożenie zawiadomienia o dokonaniu zapłaty na rachunek niezamieszczony w wykazie podatników VAT, o którym mowa w art. 96b ust. 1 ustawy o VAT (z 3-dniowego do 14-dniowego).
• przesunięcie terminu wejścia w życie rozwiązań prawnych dot. zrównania pozycji prawnej drobnych przedsiębiorców i konsumentów z 1 czerwca 2020 r. na 1 stycznia 2021 r.
• odroczenie podatku od sprzedaży detalicznej do 1 stycznia 2021 r.
• możliwość odroczenia terminu wykonania badań urządzeń technicznych, z zachowaniem możliwości eksploatacji przez maksymalny okres kolejnych sześć miesięcy.
• wydłużenie okresu sporządzania dokumentów ewidencji odpadów w formie papierowej do 31 grudnia 2020 r.

Aneta Oksiuta, Magdalena Jarco