Wykreślenia podatników VAT z rejestru bezskuteczne?

W wyniku uchwalonej na początku grudnia nowelizacji ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r. poz. 1221). od 1 stycznia 2017 wprowadzono zmiany w zakresie podatku VAT. 

Po zmianie ww. przepisów ustawy o VAT zwiększono liczbę przypadków, w których możliwe jest wykreślenie z rejestru podatników VAT. Po zmianach przepisów urząd skarbowy ma także możliwość szybszego wykreślenia podatnika z rejestru VAT. Wprowadzone zmiany związane z wyrejestrowywaniem podatników znajdują z reguły zastosowanie także do zgłoszeń rejestracyjnych złożonych przed 1 stycznia 2017 r.

Regulacje prawne

Należy wskazać, iż na podstawie art. 96 pkt 9 oraz 9a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r. poz. 1221)

Naczelnik urzędu skarbowego wykreśla z urzędu podatnika z rejestru jako podatnika VAT bez konieczności zawiadamiania o tym podatnika, jeżeli:

1) podatnik nie istnieje lub

2) mimo podjętych udokumentowanych prób nie ma możliwości skontaktowania się z podatnikiem albo jego pełnomocnikiem, lub

3) dane podane w zgłoszeniu rejestracyjnym okażą się niezgodne z prawdą lub

4) podatnik albo jego pełnomocnik nie stawia się na wezwania naczelnika urzędu skarbowego, naczelnika urzędu celno-skarbowego, dyrektora izby administracji skarbowej lub Szefa Krajowej Administracji Skarbowej, lub

5)  posiadane informacje wskazują na prowadzenie przez podatnika działań z zamiarem wykorzystania działalności banków w rozumieniu art. 119zg pkt 1 Ordynacji podatkowej lub spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych do celów mających związek z wyłudzeniami skarbowymi w rozumieniu art. 119zg pkt 9 Ordynacji podatkowej.

9a.  Wykreśleniu z urzędu z rejestru jako podatnik VAT podlega także podatnik, który:

1)   zawiesił wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów dotyczących zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej na okres co najmniej 6 kolejnych miesięcy lub;

2) będąc obowiązanym do złożenia deklaracji, o której mowa w art. 99 ust. 1, 2 lub 3, nie złożył takich deklaracji za 6 kolejnych miesięcy lub 2 kolejne kwartały, lub

3) składał przez 6 kolejnych miesięcy lub 2 kolejne kwartały deklaracje, o których mowa w art. 99 ust. 1, 2 lub 3, w których nie wykazał sprzedaży lub nabycia towarów lub usług z kwotami podatku do odliczenia, lub

4) wystawiał faktury lub faktury korygujące, dokumentujące czynności, które nie zostały dokonane, lub

5) prowadząc działalność gospodarczą wiedział lub miał uzasadnione podstawy do tego, aby przypuszczać, że dostawcy lub nabywcy biorący udział pośrednio lub bezpośrednio w dostawie tego samego towaru lub usługi uczestniczą w nierzetelnym rozliczaniu podatku w celu odniesienia korzyści majątkowej

Wadliwa praktyka stosowania przepisów przez urzędy skarbowe

Od czasu wprowadzenia zmian w ustawie o VAT około 155 tys. podatników mogło zostać usuniętych z rejestru VAT niezgodnie z przepisami. Jak wskazują najnowsze wyroki sądów Urząd Skarbowy powinien informować o usunięciu w decyzjach, natomiast do podatników wysłane zostały zwykłe zawiadomienia. 

Pierwszy wyrok z dnia 4 lipca 2018 r. (sygn. akt III SA/Wa 3481/17) dotyczył firmy usuniętej z rejestru VAT UE. 

Wykreślenie spowodowane było złożeniem przez firmę trzech deklaracji VAT-7 w których nie wykazano żadnych zakupów oraz sprzedaży. Naczelnik Urzędu Skarbowego poinformował o wykreśleniu za pomocą zawiadomienia. 

Jak wskazywał pełnomocnik firmy złożenie pustych deklaracji VAT-7 spowodowane było oczekiwaniem na wynik kontroli w VAT. Firma stała na stanowisku, iż do wykreślenia konieczna była decyzja administracyjna. 

Wojewódzki Sąd Administracyjny poparł stanowisko strony skarżącej i uznał, że wykreślenie jest bezskuteczne, ze względu na brak wydanej decyzji administracyjnej. 

Drugi wyrok wydany w podobnej sprawie wydany został w dniu 13 lipca 2018 r. (sygn. akt III SA/Wa 3158/17). Sprawa dotyczyła niemieckiej spółki, która zarejestrowała się dla celów VAT w Polsce w związku z dostawą urządzeń przemysłowych. 

W tej sprawie podobnie przyczyną wykreślenia spółki z krajowego rejestru było składanie pustych deklaracji. Naczelnik Urzędu Skarbowego jak poprzednio o wykreśleniu poinformował zwykłym zawiadomieniem. 

Podatnik wskazywał, że brak sprzedaży oraz zakupów związany był z specyfiką działalności, a zawiadomienie o wykreśleniu powinno mieć formę decyzji administracyjnej. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie także uznał, że usunięcie z rejestru VAT wpływa na prawa i obowiązki podatnika, dlatego powinno zostać wydane w formie decyzji administracyjnej. Tym samym orzekł więc, że skoro nie wydano decyzji, to wykreślenie było bezskuteczne.

Podsumowanie

Oba wyroki wydane zostały przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie. Jak na razie są nieprawomocne i dotyczą wyłącznie sytuacji podatników, których usunięto z rejestru VAT za składanie pustych deklaracji.

Wykładnia sądu może mieć jednak znaczenie także dla tych podatników, którzy otrzymali zawiadomienie o usunięciu z rejestru VAT ze względu na zawieszenie działalności bądź wystawianie pustych faktur. 

Oznacza to, że ze względu na brak otrzymania decyzji ich wykreślenie mogło okazać nieskuteczne. A co za tym idzie wykreśleni podatnicy powinni dalej figurować w rejestrze VAT. 

Podatnicy, którzy zostali bezskutecznie wykreśleni z rejestru VAT i ponieśli z tego tytułu konkretne szkody, będą mogli występować z roszczeniami wobec Skarbu Państwa.