Z dniem 1 lipca br. wejdzie w życie nowelizacja ustawy o VAT wprowadzająca tzw. mechanizm podzielonej płatności (ang. split payment). Rozwiązanie to ma na celu przede wszystkim uszczelnienie systemu VAT oraz zapewnienie większej stabilności wpływów z tytułu VAT do budżetu i zapobieganie unikania płacenia podatku. Pomimo tego, iż znaczna część działań związanych z implementacją nowelizacji została przeniesiona na banki, wprowadzana regulacja może w istotny sposób wpłynąć na sytuacje wielu przedsiębiorstw - w tym również z szeroko rozumianej branży morskiej.
O co chodzi?
Wprowadzany system zakłada rozdzielenie płatności dokonywanej przez nabywcę towarów lub usług na dwa odrębne rachunki: (i) rachunek rozliczeniowy dostawcy towarów lub usług, na który będzie trafiać kwota należności netto oraz (ii) specjalny rachunek VAT, na który będzie trafiać wyłącznie kwota VAT. Przy czym istotnym jest, iż sprzedawca (usługodawca) będzie miał bardzo ograniczony zakres możliwości dysponowania środkami zgromadzonymi na jego rachunku VAT – środki te bowiem, co do zasady, będą mogły służyć wyłącznie zapłacie zobowiązania podatkowego w VAT do organów podatkowych lub zapłacie VAT naliczonego z otrzymywanych faktur.
Pomimo tego, iż płatność będzie kierowana na dwa odrębne rachunki, nabywca towarów lub usług, dokonujący płatności w ramach split payment, będzie realizował tylko jeden przelew (z wykorzystaniem specjalnego komunikatu przelewu). Obowiązek odpowiedniego rozdzielenia płatności (zgodnie z dyspozycją podaną przez nabywcę towarów/ usług) będzie bowiem spoczywał na banku (spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej) realizującej przelew. Również na bankach (SKOKach) będzie ciążył także obowiązek utworzenia dodatkowego rachunku VAT, dla każdego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, który posiada rachunek rozliczeniowy w danym banku (SKOKu). Co istotne otwarcie i prowadzenie rachunku VAT nie będzie wymagało zawarcia jakiejkolwiek odrębnej umowy z bankiem (SKOKiem).
Czego to dotyczy?
Mechanizm podzielonej płatności zgodnie z brzmieniem wprowadzanej nowelizacji ma charakter dobrowolny, co oznacza, iż podmiot zlecający płatność będzie mógł samodzielnie zdecydować się, czy dokonuje płatności należności na dotychczasowych zasadach czy też decyduje się na zastosowanie wprowadzanego mechanizmu podzielonej płatności. Niemniej w Ministerstwie Finansów rozważane jest już wprowadzenie obowiązku stosowania mechanizmu podzielonej płatności w odniesieniu do płatności należności z tytułu nabycia określonych towarów lub usług.
Co istotne mechanizm podzielonej płatności będzie miał zastosowanie wyłącznie do niektórych płatności realizowanych przez nabywców towarów lub usług, w transakcjach B2B (między podatnikami VAT). Zgodnie z wprowadzaną nowelizacją, mechanizm split payment będzie mógł bowiem być stosowany wyłącznie do płatności realizowanych w polskich złotych na rzecz polskiego podatnika VAT. Tym samym mechanizm ten nie znajdzie zastosowania m.in. w odniesieniu do płatności realizowanych w całości w obcych walutach, płatności realizowanych gotówką lub z wykorzystaniem kart płatniczych. Dodatkowo mechanizm podzielonej płatności nie będzie mieć zastosowania do płatności realizowanych m.in. przez podmioty nieprowadzące działalności gospodarczej lub podmioty gospodarcze niebędące polskimi zarejestrowanymi podatnikami VAT.
Jak może to wpłynąć na działalność firm z branży morskiej?
Istotną zaletą omawianego rozwiązania jest zakładany przez ustawodawcę wpływ dokonywania płatności w ramach split payment na ograniczenie ewentualnego ryzyka VAT związanego z nieświadomym udziałem w transakcjach z nierzetelnymi podmiotami (mającymi na celu uzyskanie korzyści lub dokonanie oszustwa w VAT).
Nowelizacja wprowadza również pewne rozwiązania mające na celu zachęcenie podatników do stosowania mechanizmu podzielonej płatności. Znowelizowane brzmienie ustawy o VAT przewiduje m.in. możliwość uniknięcia dodatkowego zobowiązania podatkowego (tzw. sankcji VAT), odpowiedzialności solidarnej nabywcy za zobowiązania podatkowe dostawcy lub konieczności zapłaty podwyższonych odsetek od zaległości w VAT (pod warunkiem spełnienia wymogów określonych w ustawie o VAT).
Z punktu widzenia podmiotów z branży morskiej, które dokonują na rzecz innych podatników VAT w Polsce sprzedaży opodatkowanej stawką 0%, nabywcy nie będą mieli możliwości skorzystania z mechanizmu podzielonej płatności przy regulowaniu faktur (w tych przypadkach VAT nie wystąpi bowiem na fakturze). W konsekwencji w takich przypadkach na rachunek VAT dostawców nie będą trafiać środki od nabywców, które z kolei mogłyby zostać wykorzystane do uregulowania kwoty VAT na rzecz ich dostawców. Z perspektywy benefitów, jakie zapewnia mechanizm podzielonej płatności szczególnie wartą rozważenia może być możliwość uzyskania wcześniejszego zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad podatkiem należnym. Zgodnie ze znowelizowanym brzmieniem ustawy o VAT, w przypadku gdy zwrot ten jest realizowany na rachunek VAT danego podmiotu, organ jest zobowiązany do jego dokonania w terminie 25 dni – bez możliwości przedłużenia terminu zwrotu. Niemniej należy mieć jednak na uwadze dość istotne ograniczenia możliwości dysponowana tymi środkami zgromadzonymi na rachunku VAT.
Natomiast dla podmiotów dokonujących transakcji opodatkowanych pozytywną stawką VAT, wprowadzenie mechanizmu podzielonej płatności może mieć istotny wpływ na przepływ środków pieniężnych. Należy bowiem zauważyć, iż w przypadku gdy znaczna część lub większość nabywców zdecyduje się na płatność z zastosowaniem split payment, w trakcie okresu rozliczeniowego na rachunek bieżący wpłynie istotnie mniejsza kwota, co z kolei wpłynie na poziom środków pozostających do dyspozycji danego podmiotu (na rachunek bieżący trafi bowiem wyłącznie kwota netto, zaś kwota podatku zostanie przekazana na rachunek VAT, którym można dysponować w dość ograniczonym zakresie).
Co więcej wdrożenie split payment płatności może mieć również pewien wpływ na stosowane mechanizmy / rozwiązania finansowe, np. faktoring czy kompensaty.
Co można zrobić?
Mając na uwadze istotny wpływ wprowadzanej nowelizacji na codzienne czynności realizowane w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, warto wykorzystać te ostatnie tygodnie przed wprowadzeniem nowych regulacji na analizę ich potencjalnego wpływu na prowadzone działania oraz przepływy środków pieniężnych. Rozważenia warta jest również możliwość wykorzystania tego nowego rozwiązania jako narzędzia służącego ograniczeniu ryzyk w VAT. Warto przeprowadzić również analizę stosowanych systemów informatycznych pod kątem ewentualnej konieczności ich modyfikacji w celu dostosowania do nowy regulacji.
Monika Wachowiec i Joanna Brylowska, Deloitte Doradztwo Podatkowe Tokarski i Wspólnicy sp.k. oddział w Gdańsku
Więcej informacji na temat nowości prawnych i podatkowych – www.deloitte.com/pl/subskrypcje
USD
EUR
CHF
GBP