Podatki marynarskie: Grecja, a Konwencja MLI

Jak wskazywaliśmy we wcześniejszych publikacjach dnia 7 czerwca 2017 roku 68 Państw złożyło podpisy pod Konwencją MLI, której regulacje wpłyną również na status podatkowych polskich marynarzy pracujących na rzecz greckich armatorów. 

Sygnatariusze Konwencji MLI mogli wybrać, które z już obowiązujących umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których są stroną, zmodyfikować oraz w jaki sposób zostanie to dokonane. Państwa sygnatariusze, przy zmianie metody unikania podwójnego opodatkowania dokonywały wyboru opcji A, B oraz C. Opcja C zakłada wprowadzenie metody proporcjonalnego odliczenia w każdej umowie, w której dotychczas stosowano metodę wyłączenia z progresją.

Zaproponowanie przez jedno Państwo zmiany metody na opcję C nie przesądza o automatycznym wprowadzeniu tej metody. W skrócie – jeżeli drugie państwo-strona danej umowy nie zgłosi zastrzeżeń ani powiadomień z art. 5 MLI albo drugie państwo-strona zastosuje tzw. „milczące przyjęcie” to opcja wybrana przez pierwsze państwo ma zastosowanie. 

Obecnie żadne państwo nie dokonało ratyfikacji Konwencji, w związku z czym nie można określić dokładnego terminu wejścia w życie i obowiązywania poszczególnych przepisów. 

Grecja – proporcjonalne zaliczenie?

Jednym z kluczowych państw, gdzie przewiduje się zmianę metody unikania podwójnego opodatkowania jest Grecja – wprowadzenie tej metody ma nastąpić w oparciu o „milczące przyjęcie” Grecji. Państwo to nie zgłosiło zastrzeżeń do propozycji Polski w ww. zakresie.

W oparciu o treść normatywną art. 15 ust 3 Konwencji zawartej między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Republiki Greckiej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku, sporządzona w Atenach dnia 20 listopada 1987 r., „wynagrodzenie z pracy najemnej, wykonywanej na pokładzie statku lub samolotu używanego w komunikacji międzynarodowej, mogą być opodatkowane w tym Umawiającym się Państwie, w którym zyski pochodzące z eksploatacji statków i samolotów są opodatkowane zgodnie z postanowieniami art. 8 niniejszej umowy”. 

W myśl art. 8 ust. 1 cyt. umowy, postanowienia niniejszej umowy nie naruszają postanowień Umowy zawartej pomiędzy Rządem Polski a Rządem Grecji w sprawie zwolnienia od opodatkowania przychodów pochodzących z eksploatacji statków i samolotów w komunikacji międzynarodowej, podpisanej w Atenach dnia 21 stycznia 1964 r.

Natomiast ust. 2 cyt. umowy stanowi, że postanowienia umowy, o której mowa w ustępie 1 niniejszego artykułu, będą miały zastosowanie również do zysków z uczestnictwa w umowie poolowej, we wspólnym przedsiębiorstwie lub w międzynarodowym związku eksploatacyjnym.

Dotychczas zgodnie z art. 24 ust. 1 ww. umowy, jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce osiąga dochód lub posiada majątek, który zgodnie z postanowieniami niniejszej umowy może być opodatkowany w Grecji, to Polska - z uwzględnieniem postanowień punktów 2 i 3 niniejszego artykułu - zwolni taki dochód lub majątek od opodatkowania. Natomiast pkt 3 ww artykułu przewidywał korzystną dla podatnika metodę unikania podwójnego opodatkowania, a mianowicie wyłączenie z progresją. 

W przyszłości kwestię eliminacji podwójnego opodatkowania będzie najprawdopodobniej regulowała Konwencja MLI – czyli zastosowanie znajdzie metoda odliczenia proporcjonalnego, która zdecydowanie zmieni sytuację podatkową polskich marynarzy uzyskujących przychody z tytułu pracy najemnej na statkach eksploatowanych przez armatora z faktycznym zarządem w Grecji.

Powstanie obowiązku podatkowego w Polsce 

Obowiązek podatkowy w Polsce powstaje w przypadku uzyskania dochodów z pracy na statku eksploatowanym w transporcie międzynarodowym przez przedsiębiorstwo z faktycznym zarządem między innymi w Norwegii, Singapurze, Arabii Saudyjskiej oraz innych państwach, gdzie zastosowanie znajduje metoda proporcjonalnego odliczenia – po wejściu w życie i obowiązywaniu przepisów MLI w obecnym kształcie, także w przypadku Grecji. 

Fakt zastosowania metody proporcjonalnego odliczenia i jednocześnie brak umieszczenia danego państwa na liście rajów podatkowych uprawnia każdego marynarza do zastosowania tzw. ulgi abolicyjnej przewidzianej w art. 27g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z uwagi na powyższe z chwilą wejścia w życie i obowiązywania Konwencji MLI (według prognoz OECD, pierwsze zmiany nastąpią już na początku 2018 roku), Grecja również znajdzie się na liscie Państw objętych ulgą abolicyjną w Polsce.

Wykonywanie pracy w ww. modelu zatrudnienia wiązać się będzie z koniecznością comiesięcznego uiszczenia zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz z koniecznością rozliczenia danego roku w zeznaniu rocznym. Jeżeli podatnik nie będzie chciał opłacać zaliczek z na poczet PIT, z uwagi na fakt zastosowania tzw. ulgi abolicyjnej, będzie miał możliwość złożenia wniosku o ograniczenie poboru zaliczek na podatek na podstawie art. 2 § 2a ustawy Ordynacja podatkowa.

Wniosek o ograniczenie poboru zaliczek w przypadku Grecji?

Jeżeli nowe regulacje podatkowe dotyczące Grecji zaczną obowiązywać, jedną z najważniejszych kwestii dla marynarza będzie ustalenie terminu złożenia ww. wniosku o ograniczenie poboru zaliczek. Wniosek należy złożyć przed terminem płatności pierwszej zaliczki na podatek, a mianowicie:

1. albo do 20 kolejnego miesiąca po uzyskaniu przychodu (przelewu);

2. albo do 20 kolejnego miesiąca po powrocie do kraju.

Opcje pierwszą znajdzie zastosowanie, gdy w momencie wpływu pensji na rachunek bankowy marynarz będzie pozostawał w domu. Natomiast jeżeli w trakcie wypłaty pierwszej pensji marynarz będzie zamustrowany na statku termin płatności pierwszej zaliczki minie w terminie wskazanym w punkcie drugim. 

W zakresie dokumentów i uzasadnienia wniosku o ograniczenie poboru zaliczek na podatek w celu zabezpieczenia swojej sytuacji podatkowej rekomenduje się skorzystanie z pomocy profesjonalnego pełnomocnika posiadającego uprawnienia radcy prawnego lub doradcy podatkowego, gdyż liczne organy podatkowe w Polsce bezzasadnie utrudniają podatnikom uzyskanie pozytywnej decyzji w zakresie ograniczenia poboru zaliczek. 

Zeznanie roczne w Polsce w przypadku Grecji?

Wejście w życie Konwencji MLI spowoduje konieczność złożenia deklaracji podatkowej w Polsce. Zeznanie podatkowe, będzie trzeba złożyć do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym, w którym powstał obowiązek podatkowy (nowe regulacje dotycząc Grecji). Warto podkreślić, iż również w sytuacji, gdy marynarz nie będzie uzyskiwał przychodów z innych źródeł. 

Marynarze, zatrudnieni na statkach zarządzanych przez przedsiębiorstwa z zarządem usytuowanym w Grecji będą musieli pamiętać, o kilku kwestiach przy rozliczeniu rocznym:

1) Jeżeli marynarze uzyskają jedynie dochód związany z pracą dla ww. przedsiębiorstwa to kwota ulgi abolicyjnej przysługującej do odliczenia będzie równa kwocie wyliczonego podatku do zapłaty, co doprowadzi do „wyzerowania” zobowiązania podatkowego w Polsce.

2) Natomiast w sytuacji, w której marynarz oprócz ww. dochodów uzyska dochód z pracy na statku eksploatowanym w transporcie międzynarodowym przez przedsiębiorstwo z faktycznym zarządem w Państwie gdzie zastosowanie znajduje metoda wyłączenia z progresją – dochód ten nie będzie podlegał opodatkowaniu w Polsce, ale będzie miał wpływ na wysokość stopy procentowej mającej zastosowanie do dochodu z Grecji, co finalnie, po odliczeniu ulgi abolicyjnej, skutkuje zapłatą różnicy wyliczonego podatku w Polsce – do takiej sytuacji może również dojść, gdy nowe przepisy dotyczące Grecji wejdą w życie i zaczną obowiązywać np. w połowie roku podatkowego. W takiej sytuacje pierwsze półrocze dochodów z Grecji będzie rozliczane w oparciu o metodę wyłączenia z progresją, a drugie w oparciu o metodę proporcjonalnego zaliczenia. 

Kwestia interpretacji i stosowania ulgi abolicyjnej przez organy podatkowe

W efekcie działań Kancelarii na przestrzeni ostatnich dwóch lat, organy uprawnione do wydawania interpretacji indywidualnych w sprawach podatkowych nie mają już wątpliwości w zakresie zastosowania ulgi abolicyjnej w przypadku zatrudnienia na statkach eksploatowanych przez podmioty z faktycznym zarządem m.in. w Norwegii, Singapurze, Arabii Saudyjskiej, Katarze, Australii i innych państw, gdzie zastosowanie znajduje metoda proporcjonalnego odliczenia. 

Co więcej, w dniu 31 października 2016 roku Minister Rozwoju i Finansów wydał interpretację ogólną nr DD10.8201.1.2016.GOJ w sprawie stosowania ulgi, o której mowa w art. 27 g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w stosunku do marynarzy mających miejsce zamieszkania w Polsce, uzyskujących dochody z tytułu pracy najemnej na pokładach statków morskich eksploatowanych w transporcie międzynarodowym w rozumieniu umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, w której to wskazał wprost, iż „marynarz mający miejsce zamieszkania w Polsce, uzyskujący dochód z tytułu pracy najemnej na pokładzie statku morskiego eksploatowanego w transporcie międzynarodowym, którego dochód, zgodnie z umową o unikaniu podwójnego opodatkowania może być opodatkowany w drugim państwie – lecz faktycznie nie jest z uwagi na szczególne rozwiązania prawa wewnętrznego – i do dochodu tego, zgodnie z właściwą umową ma zastosowanie metoda proporcjonalnego zaliczenia, jest uprawniony do rozliczenia się w Polsce na zasadach określonych w art. 27 ust. 9 i 9a ustawy, a w konsekwencji przysługuje mu prawo do skorzystania z ulgi, o której mowa w art., 27 g ustawy, na zasadach określonych w tym przepisie.

Podsumowanie

Marynarze wykonujący pracę najemną na statkach eksploatowanych przez przedsiębiorstwa z faktycznym zarządem w Grecji muszą liczyć się z tym, iż w najbliższej przyszłości może dojść do niekorzystnej dla nich zmiany metody unikania podwójnego opodatkowania tj. na metodę proporcjonalnego zaliczenia. Jeżeli przepisy ustawy o PIT nie ulegną w międzyczasie zmianie ww. marynarzom będzie przysługiwało prawo do ulgi abolicyjnej. 

Sytuacja w ww. zakresie może ulec zmianie, jeżeli Grecja zgłosiłaby zastrzeżenia co do proponowanych przez Polskę zmian, co na obecnym etapie nie miało miejsca. 

Należy pamiętać, iż zgodnie art. 34 Konwencji MLI, Konwencja wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca po upływie trzech miesięcy kalendarzowych od daty złożenia dokumentu ratyfikacyjnego (lub dokumentu przyjęcia lub wyrażenia zgody) przez 5 z kolei państwo. Nie mniej jednak w odniesieniu do konkretnej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania MLI zacznie ona obowiązywać po tym, jak obie strony danej umowy podpiszą MLI oraz dokonają ratyfikacji i innych procedur wymaganych przez prawo wewnętrzne państw przystępujących do Konwencji. Istnieje jeszcze możliwość, iż zakończenie procedur ratyfikacyjnych pomiędzy Polską, a Grecją ulegnie wydłużeniu. 

Z uwagi na powyższe, wszystkim marynarzom zatrudnionym w ww. modelu rekomendujemy analizę sytuacji podatkowej lat 2011-2017 oraz bieżące śledzenie statusu ratyfikacji ww. zmian pomiędzy Polską, a Grecją.