Wielu polskich marynarzy miało ostatnio liczne problemy podatkowo-prawne z tzw. „podatkiem szelfowym” tj. z obowiązkiem zapłaty podatku ze względu na miejsce wykonywania pracy na szelfie w danym państwie.
Szelf kontynentalny uznawany jest za terytorium danego państwa, do którego szelf ten przylega (rozciąga się tam jurysdykcja danego państwa, w tym podatkowa), w związku z czym pracę wykonywaną przez marynarza na szelfie danego państwa, należy uznać za pracę wykonywaną na terytorium tego państwa, do którego przepisów podatkowych należy odnieść się chcąc ustalić sytuację podatkową polskiego marynarza w tym państwie.
Obowiązek podatkowy
Zarówno komentarz do Modelowej Konwencji OECD jak i polskie przepisy podatkowe rozróżniają powstanie obowiązku podatkowego na ograniczony i nieograniczony.
Nieograniczony obowiązek podatkowy wiąże się z miejscem rezydencji dla celów podatkowych i polega na wykazaniu wszystkich dochodów jakie zostały osiągnięte przez danego podatnika bez względu na źródło ich pochodzenia.
Natomiast ograniczony obowiązek podatkowy powstaje w przypadku czasowego wykonywania pracy przez marynarza na terytorium danego państwa tj. np. szelfu kontynentalnego.
Oba wyżej wskazane obowiązki, w kontekście zatrudnienia marynarzy, należy traktować jako współistniejące. Oznacza to, że na wstępie należy poddać analizie gdzie należy opodatkować dochód marynarza z uwagi na obowiązujące przepisy umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Następnie, należy wziąć pod uwagę czy statek, na którym marynarz wykonywał prace czasowo przebywał na terytorium danego państwa (szelfu kontynentalnego) oraz czy spełnił przesłanki opodatkowania jego dochodu w państwie, do którego szelf przylega.
Faktyczny zarząd przedsiębiorstwa i opodatkowanie dochodów marynarza w Polsce
W celu ustalenia sytuacji prawno-podatkowej marynarza w Polsce należy zbadać czy:
1. jest on polskim rezydentem dla celów podatkowych – czyli czy posiada polska rezydencję podatkową;
2. wykonuje pracę na statku eksploatowanym w transporcie międzynarodowym przez przedsiębiorstwo z faktycznym zarządem w danym państwie;
3. Polska ma podpisaną umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania z państwem, gdzie usytuowany jest faktyczny zarząd przedsiębiorstwa eksploatującego dany statek.
Jeżeli marynarz jest polskim rezydentem podatkowym, zarząd przedsiębiorstwa eksploatującego statek, na którym wykonuje on pracę został ustalony, należy odnieść się do postanowień umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania pozwalającej ustalić gdzie przenosi się obowiązek podatkowy.
Co do zasady, umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania przenoszą obowiązek podatkowy do państwa gdzie usytuowany jest faktyczny zarząd przedsiębiorstwa eksploatującego statek.
Uwagi wymaga fakt, iż okoliczność czy podatek został zapłacony przez marynarza w innym Państwie w związku z jego czasową pracą na szelfie kontynentalnym nie ma wpływu na określenie jego sytuacji podatkowej w Polsce.
„Podatek szelfowy”
Szelf kontynentalny danego państwa jest zazwyczaj częścią specjalnej strefy ekonomicznej tego państwa z uwagi na możliwość wydobycia z jego dna ropy i gazu ziemnego. W związku z możliwością wydobycia surowców naturalnych danego państwa wszystkie podmioty korzystające z dobrodziejstwa tych surowców objęte są podatkiem tzw. „szelfowym”.
Opodatkowanie marynarzy wykonujących pracę na szelfie kontynentalnym danego państwa jest sprzężone z opodatkowaniem przedsiębiorstwa eksploatującego ten konkretny statek. Oznacza to, że jeżeli z uwagi na spełnienie przesłanek opodatkowania przez armatora – wszyscy marynarze wykonujący prace na statkach, które przebywają na szelfie są zobowiązani do zapłaty podatku od pierwszego dnia pobytu na szelfie.
Opodatkowanie dochodów marynarza pracującego na szelfie różni się w zależności od przepisów obowiązujących na terytorium danego państwa.
Szelf norweski
Opodatkowanie dochodu z pracy na norweskim szelfie kontynentalnym ma miejsce gdy armator prowadzi swoją działalność na szelfie przez okres powyżej 30 dni w dwunastomiesięcznym okresie. Oznacza to, że co do zasady jeżeli jeden ze statków danego armatora przebywa na szelfie powyżej 30 dni wszystkie osoby zatrudnione na tym statku oraz na innych statkach eksploatowanych przez armatora podlegają obowiązkowi podatkowemu od pierwszego dnia pobytu na szelfie.
W tej konfiguracji zatrudnienia, każdy pracownik powinien zostać zgłoszony przez armatora do norweskiej administracji podatkowej a od jego pensji powinien zostać pobrana należna zaliczka na podatek oraz składka na ubezpieczenie społeczne w Norwegii. Ponadto, każdy z marynarzy powinien otrzymać na koniec roku podatkowego tzw. Certificate of Pay and Tax Deducted potwierdzający wysokość otrzymanego dochodu oraz pobranego podatku i składek na ubezpieczenie społeczne w Norwegii.
Jedyną przesłanką zredukowania wysokości podatku pobranego z uwagi na pracę na norweskim szelfie kontynentalnym jest aplikowanie o drugą klasę podatkową tj. rozliczenie dochodów z małżonką gdy małżonka nie osiąga równolegle dochodów w Polsce, oraz skorzystanie z innych ulg i odliczeń przewidzianych przez norweskie prawo.
Jeżeli z rozliczenia dochodu wynika nadpłata zostaje ona zwrócona na rachunek bankowy marynarza albo przekazana w formie czeku do zrealizowania w Polsce, natomiast w przypadku niedopłaty podatku należy zweryfikować poprawność rozliczenia i albo złożyć odwołanie albo dopłacić różnicę w przypadku prawidłowego rozliczenia.
Szelf brytyjski/wody terytorialne Wielkiej Brytanii / terytorium Morza Północnego
W związku z wykonywaniem pracy na szelfie brytyjskim bądź brytyjskich wodach terytorialnych marynarz zobowiązany jest do uiszczenia podatku z uwagi na obowiązek podatkowy po stronie armatora jak i rodzaj oraz przeznaczenie statku.
Obowiązek uiszczenia podatku w Wielkiej Brytanii uzależniony jest od udziału statku w eksploatacji złóż naturalnych Wielkiej Brytanii. Jeżeli statek przeznaczony jest do wydobycia ropy i gazu opodatkowaniu podlegają zarówno zyski podmiotu eksploatującego statek jak i marynarzy wykonujących pracę na danym statku.
W konkretnych sytuacjach, możliwych do zweryfikowania jedynie po analizie dokumentów, marynarzowi przysługuje możliwość skorzystania z ulgi przeznaczonej dla marynarzy tzw. Seafarer`s Earnings Deduction.
Szelf duński / terytorium Morza Północnego
W przypadku wykonywania pracy na duńskich wodach terytorialnych oraz na terytorium duńskiego sektora Morza Północnego, marynarz jest zobowiązany do zapłaty podatku w Danii.
Co więcej, w przypadku wykonywania pracy na wieżach wiatrowych trwale związanych z gruntem i posadowionych na wodach terytorialnych Danii – opodatkowanie odchodów uzyskanych przez osoby wykonujące prace na wieżach wiatrowych podlega w pełni opodatkowaniu w Danii.
Szelf amerykański / terytorium Zatoki Meksykańskiej
Zagraniczne podmioty eksploatujące statki na terytorium Zatoki Meksykańskiej zobowiązane są uiszczać zaliczki na podatek od dochodów marynarzy zatrudnionych na pokładach tych statków. W przypadku podatku płaconego w Stanach Zjednoczonych armatorzy przyjmują dwa modele zapłaty zaliczek: albo zaliczki są pobierane z pensji marynarza i następnie odzyskiwane z Amerykańskiego Urzędu Podatkowego, albo Armator we własnym zakresie pokrywa wszystkie należne zaliczki na podatek marynarzy i następnie po pisemnym upoważnieniu przez marynarza odzyskuje wpłacony podatek na swoja rzecz. Oba rozwiązana są prawidłowe i korzystne dla marynarzy. Wody terytorialne Brazylii
Kwestia opodatkowania dochodu marynarza w Brazylii zatrudnionego przez brazylijskiego armatora uzależniona jest od statusu prawnego i podatkowego armatora w Brazylii. W tym miejscu wskazania wymaga, że osoba jest rezydentem podatkowym w Brazylii, gdy:
1. posiada miejsce zamieszkania w Brazylii,
2. wjeżdża do Brazylii posiadając stałą wizę,
3. wjeżdża do Brazylii posiadając tymczasową wizę w celu pracy oraz pozostaje tam przez okres 184 dni w ciągu 12 miesięcy.
Wnioski
Mając na uwadze powyższe, należy wskazać, ze dla ustalenia sytuacji podatkowej marynarza kluczowe jest określenie podmiotu sprawującego faktyczny zarząd statkiem. Na tej podstawie należy określić gdzie dochód uzyskany przez marynarza podlega opodatkowaniu. Natomiast, „podatek szelfowy” nie ma bezpośredniego związku z ustaleniem sytuacji podatkowej marynarza, chyba, że podatek ten jest odprowadzony w państwie gdzie znajduje się faktyczny zarząd przedsiębiorstwa eksploatującego statek a umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania przewiduje jako metodę unikania podwójnego opodatkowania metodę proporcjonalnego odliczenia.
Należy pamiętać, iż ignorowanie pism od zagranicznych organów podatkowych wzywających polskiego marynarza do złożenia wyjaśnień w związku z dochodami uzyskanymi na szelfie danego państwa lub do zapłaty podatku z ww. tytułu nie jest dobrym rozwiązaniem i w konsekwencji prowadzić może do licznych problemów prawno-podatkowych.
W niektórych przypadkach, na podstawie przepisów gwarantujących uznawanie orzeczeń innych państw w Polsce, zagraniczny tytuł egzekucyjny staje się podstawą do wydania polskiego tytułu egzekucyjnego. Tytuł ten wydawany jest przez Ministra Finansów, a realizowany przez Naczelnika Urzędu Skarbowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania marynarza. Egzekucja odbywa się w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji gdzie organem egzekucyjnym jest Urząd Skarbowy reprezentowany przez komisarza skarbowego bądź pracownika urzędu skarbowego. Urzędowi Skarbowemu przysługują podobne instrumenty do tych, którymi dysponują komornicy w trakcie postępowania egzekucyjnego tj. zajęcie rachunku bankowego, zajęcie wynagrodzenia, zajęcie składek na ubezpieczenie społeczne w ZUS, zajęcie ruchomości itp.
Z uwagi na powyższe należy reagować na wszelkie wezwania z zagranicznych organów podatkowych, bowiem w wielu przypadkach wezwania te są błędne lub bezzasadne, co można dość sprawnie i łatwo wyjaśnić. Z kolei brak reakcji może prowadzić do wszczęcia postępowania egzekucyjnego, które narazi podatnika na dodatkowe koszty.
http://www.kancelaria-gdynia.eu
www.facebook.com/Legal.Marine.Mateusz.Romowicz
Autor jest radcą prawnym w Kancelarii Radcy Prawnego Legal Consulting - Mateusz Romowicz.
Fot.: pixabay
USD
EUR
CHF
GBP