Wokół ulgi abolicyjnej dla marynarzy robi się nerwowo (wyroki NSA z 20.10.2015)

Dnia 20.10.2015 r. Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie rozpatrywał kilka skarg kasacyjnych od wyroków WSA w Gdańsku. Przedmiotem skarg były kwestie związane z wnioskiem o ograniczenie poboru zaliczek na podatek. Jednakże powody złożenia skargi kasacyjnej do NSA były różne.

Większość spraw dotyczyła ustalenia czy podatnik prawidłowo wykazał pod względem dokumentacyjnym, że wykonuje pracę na statku, statku eksploatowanym w komunikacji międzynarodowej, statku eksploatowanym przez podmiot z faktycznym zarządem w danym kraju. Skargi w tych sprawach zostały złożone przez marynarzy od niekorzystnych dla nich wyroków WSA w Gdańsku.

Jedynie dwie sprawy dotyczyły wyłącznie prawa podatnika do skorzystania z ulgi abolicyjnej.

Pierwsza obejmowała skargę marynarza na niekorzystny dla niego wyrok WSA w Gdańsku w przedmiocie odmowy prawa do ulgi abolicyjnej z uwagi na pracę na statkach zarządzanych przez podmiot z Brazylii. Skarga ta została przez Sąd oddalona.

Natomiast, druga skarga została wniesiona przez Dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku od korzystnego dla marynarza wyroku WSA wskazującego, że ulga abolicyjna ma zastosowanie do dochodów osiągniętych przez marynarzy zatrudnionych na statkach eksploatowanych w transporcie międzynarodowym przez podmiot z faktycznym zarządem w Norwegii. NSA uchylił wyrok WSA w Gdańsku i przekazał sprawę temu Sądowi do ponownego rozpoznania. Oznacza to, że sprawa powraca do etapu orzekania przez Sąd I instancji. Sprawa nie została jeszcze rozpatrzona i teraz WSA w Gdańsku w nowym składzie wyda kolejny wyrok w sprawie zastosowania ulgi abolicyjnej przy rozliczeniu dochodów marynarza z zatrudnienia dla norweskiego armatora.

Wyroki związane z kwestiami dokumentacyjnymi

Naczelny Sąd Administracyjny oddalił kilka skarg kasacyjnych marynarzy zatrudnionych na statkach zarządzanych przez podmioty z faktycznym zarządem w Norwegii. Istotą ww. skarg nie było prawo do ulgi abolicyjnej a li tylko ustalenie czy dokumenty przedstawione we wniosku w sposób należyty uprawdopodabniają przesłanki pozwalające na ograniczenie poboru zaliczek na podatek. Organy dzielą te przesłanki na fakt wykonywania pracy na statku, na statku eksploatowanym w transporcie międzynarodowym, i na statku eksploatowanym przez przedsiębiorstwo z faktycznym zarządem w danym państwie. Organy kwestionowały moment złożenia dodatkowych dokumentów mających na celu uprawdopodobnienie, że zaliczki będą niewspółmierne w stosunku do należnego podatku. Powodem złożenia dokumentów dopiero na etapie sądowym był brak informacji ze strony organów podatkowych jakie dokumenty są niezbędne do pozytywnego rozpatrzenia wniosku. Ewentualne informacje dotyczące braku dowodów znajdowały się dopiero w ostatecznych decyzjach Dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku, co uniemożliwiło dostarczenie kompletu dokumentów na etapie postępowania przed organami I i II instancji. Dokumenty na które wskazywał DIS marynarze dostarczyli dopiero na etapie złożenia skargi na decyzję DIS do WSA. Brak wskazania przez organy jakie dokumenty pozwalają na ocenę jaka umowa ma zastosowanie do stanu faktycznego w którym znalazł się marynarz, powoduje chaos interpretacyjny. Niektóre Urzędy skarbowe wydają pozytywne decyzje po przedstawieniu kontraktu, książeczki marynarskiej i zaświadczenia o zatrudnieniu, natomiast niektóre organy podatkowe w Trójmieście po przedstawieniu wyciągu z rejestru jednostki klasyfikacyjnej statku, wyciągu z rejestru bandery, pisma ustanawiającego podmiot zarządzający statkiem (wpis w rejestrze bandery) oraz ISM Certyficate nadal uporczywie twierdzą, że podatnik nie uprawdopodobnił jaki podmiot zarządza statkiem. Żaden marynarz nie powinien ponosić negatywnych konsekwencji braku określenia przez organ przykładowej listy dokumentów niezbędnych do złożenia wniosku o ograniczenie poboru zaliczek na podatek w danym roku. W tym miejscu należy wskazać, że w roku 2015 organy nie ustaliły jakie dokumenty warunkują uwzględnienie wniosku podatnika.

Wyrok dotyczący transportu międzynarodowego

Organy podatkowe odmawiały prawa do ulgi abolicyjnej marynarzom zatrudnionym na statkach typu PSV (Platform Supply Vessel) poruszającym się pomiędzy platformami a lądem. Organy ustaliły, ze w tym wypadku nie ma miejsca transport międzynarodowy, jeżeli statek pływa pomiędzy miejscami położonymi wyłącznie w jednym państwie np. pomiędzy brytyjskimi portami a platformami wiertniczymi posadowionymi na szelfie brytyjskim na Morzu Północnym. Jedynie z umowy o pracę wynikało, że statek może wykonywać pracę albo na szelfie brytyjskim albo norweskim (w przypadku szelfu Norweskiego obowiązek podatkowy zostałby przeniesiony do Norwegii co nie rodziłoby konieczności ujawniania tego dochodu w Polsce). WSA w Gdańsku uznał, że statki były eksploatowane w transporcie międzynarodowym, co było podstawą do uchylenia przez WSA decyzji Dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku. Skarga kasacyjna wniesiona przez DIS została przez NSA oddalona jako bezzasadna. Oznacza to, że transportem międzynarodowym jest każdy transport poza transportem wykonywanym na wodach terytorialnych drugiego państwa – w przypadku umowy pomiędzy Polską a Norwegią transportem międzynarodowym jest każdy transport poza transportem wykonywanym na wodach terytorialnych Norwegii.

Wyrok w zakresie prawa do ulgi abolicyjnej

Jedna ze skarg dotyczyła stricte prawa do skorzystania z ulgi abolicyjnej z uwagi na pracę na statkach zarządzanych przez podmiot z Norwegii. W stanie faktycznym sprawy NSA rozpatrywał skargę kasacyjną od wyroku WSA w Gdańsku, który wprost wskazuje, że marynarzowi zatrudnionemu na statku eksploatowanym w komunikacji międzynarodowej przez podmiot z faktycznym zarządem w Norwegii przysługuje prawo do skorzystania z ulgi abolicyjnej przewidzianej w art. 27g updof. Co więcej, WSA w Gdańsku wskazał, że warunkiem skorzystania z ulgi abolicyjnej nie jest zaplata podatku za granicą. Skargę kasacyjną od ww. wyroku złożył Dyrektor Izby Skarbowej w Gdańsku zarzucając wyrokowi zarówno naruszenie przepisów prawa materialnego jak i procesowego. NSA uchylił wyrok WSA i przekazał go temu sądowi do ponownego rozpatrzenia, co nie oznacza, iż sąd ten zmieni linię interpretacyjną przepisów zastosowanych przez WSA w Gdańsku. Oznacza to jedynie konieczność przeanalizowania sprawy przez Sąd raz jeszcze i podjęcia kolejnego rozstrzygnięcia w sprawie.

Kolejna sprawa dotyczyła prawa do ulgi abolicyjnej w przypadku pracy dla armatora z faktycznym zarządem w Brazylii. NSA oddalił skargę kasacyjną podatnika i wskazał, że w tym zakresie nie ma zastosowania metoda eliminacji podwójnego opodatkowania. Z rozstrzygnięciem tym nie sposób się zgodzić. W myśl Komentarza do modelowej Konwencji OECD w przypadku braku umowy należy posiłkować się brzmieniem Modelowej Konwencji w sprawie unikania podwójnego opodatkowania. Przepisy polskiej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 27 ust 9 i 9a) stanowią, że w przypadku braku umowy zastosowanie znajduję metoda proporcjonalnego odliczenia. Natomiast w myśl art. 27g ww. ustawy ulga abolicyjna przysługuje w przypadku zastosowania metody proporcjonalnego odliczenia. Oznacza to, że osoby zatrudnione na statkach eksploatowanych przez podmiot z faktycznym zarządem w Brazylii maja prawo so skorzystania z ulgi abolicyjnej.

Wniosek o ograniczenie poboru zaliczek na podatek

Sprawy rozpatrywane przez Sąd dotyczyły ograniczenia poboru zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych. Zgodnie z art. 22 § 2a ustawy Ordynacja podatkowa organy podatkowe mają obwiązek ograniczyć pobór zaliczek na podatek w przypadku gdy marynarz uprawdopodobni, że zaliczki będą niewspółmiernie wysokie w stosunku do podatku należnego za dany rok podatkowy. Podstawą do ograniczenia poboru zaliczek na podatek jest tzw. ulga abolicyjna wskazana w art. 27g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W tym miejscu należy wskazać, że pojęcie niewspółmierności podatku było przedmiotem orzeczeń NSA, który wskazał, że „zaliczki są niewspółmiernie wysokie wówczas, gdy wysokość podatku, na podstawie dających się przewidzieć elementów stanu faktycznego, oceniana jest jako niższa od sumy przypadających do zapłacenia zaliczek a niewspółmierność ta musi być na tyle znacząca, by uzasadniała przyznanie ulgi (wyrok NSA z dnia 23 maja 2000 r., I SA/Ka 2115/98). Co więcej, podatnik nie musi składać żadnej propozycji co do wysokości zaliczki, musi jedynie uprawdopodobnić, że zaliczki, które jest obowiązany wpłacić do urzędu, są zbyt wysokie w stosunku do podatku, który winien go obciążyć, zgodnie z przepisami (por. wyrok WSA w Warszawie z dnia 30.06.2011 r. III SA/Wa 3341/10).

Obowiązek podatkowy a zobowiązanie podatkowe

Nie bez znaczenia w niniejszej sprawie pozostaje wyjaśnienie istoty powstania obowiązku podatkowego i wynikającego z niego zobowiązania podatkowego. Obowiązek podatkowy powstaje samoistnie w wyniku zaistnieniu zdarzenia, z którym przepisy wiążą jego powstanie, jako stosunek nieskonkretyzowany. Natomiast zobowiązanie podatkowe wynika bezpośrednio z obowiązku podatkowego i polega na zobowiązaniu konkretnego podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonym przez przepisy prawa podatkowego. By zobowiązanie podatkowe w stosunku do podatnika mogło powstać musi na nim ciążyć obowiązek podatkowy.

Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania jako lex specialis wskazuje gdzie przenosi się obowiązek podatkowy tj. według jakiego prawa krajowego należy opodatkować dochód podatnika. W przypadku Norwegii (bandera NIS bądź inna zagraniczna bandera) obowiązek podatkowy przenosi się do Polski, tj. dla określenia sytuacji podatkowej marynarza zastosowanie znajdują polskie ustawy podatkowe w tym Ordynacja podatkowa oraz ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wykładnia przepisów

Organy podatkowe oraz sądy dopuszczają się błędnej wykładni zastosowanych przepisów, w tym art. 27g ustanawiającego prawo do ulgi abolicyjnej.

W przypadku podatnika, o którym mowa w art. 3 ust. 1, uzyskującego wyłącznie dochody z tytułu działalności wykonywanej poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub ze źródeł przychodów znajdujących się poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, które nie są zwolnione od podatku na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania lub z państwem, w którym dochody są osiągane, Rzeczpospolita Polska nie zawarła umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, zasady określone w ust. 9 stosuje się odpowiednio (art. 27 ust. 9a ww. ustawy). Osoba, która za granicą uzyskała dochody podlegające rozliczeniu z zastosowaniem metody proporcjonalnego odliczenia, ma obowiązek złożyć w Polsce roczne zeznanie podatkowe, nawet jeżeli w Polsce nie uzyskała żadnych dochodów.

Osoby, które za granicą uzyskały dochody m. in. z pracy bądź z prowadzenia działalności gospodarczej, podlegające w Polsce rozliczeniu z zastosowaniem metody proporcjonalnego odliczenia, mają prawo do odliczenia od podatku dochodowego tzw. ulgi abolicyjnej, czyli kwoty stanowiącej różnicę pomiędzy podatkiem obliczonym z zastosowaniem metody proporcjonalnego odliczenia a podatkiem obliczonym według metody wyłączenia z progresją.

Na podstawie art. 27g ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podatnik podlegający obowiązkowi podatkowemu określonemu w art. 3 ust. 1, rozliczający na zasadach określonych w art. 27 ust. 9 albo 9a uzyskane w roku podatkowym poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dochody:

1. ze źródeł, o których mowa w art. 12 ust. 1, art. 13, art. 14, lub
2. z praw majątkowych w zakresie praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów,
3. z wykonywanej poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalności artystycznej, literackiej, naukowej, oświatowej i publicystycznej, z wyjątkiem dochodów (przychodów) uzyskanych z tytułu korzystania z tych praw lub rozporządzania nimi
- ma prawo odliczyć od podatku dochodowego, obliczonego zgodnie z art. 27, pomniejszonego o kwotę składki, o której mowa w art. 27b, kwotę obliczoną zgodnie z ust. 2.

Zgodnie z art. 27g ust. 2 ww. ustawy odliczeniu podlega kwota stanowiąca różnicę między podatkiem obliczonym zgodnie z art. 27 ust. 9 albo 9a (tj. metody proporcjonalnego odliczenia) a kwotą podatku obliczonego od dochodów ze źródeł, o których mowa w ust. 1, przy zastosowaniu do tych dochodów zasad określonych w art. 27 ust. 8 (tj. metody wyłączenia z progresją).

Możliwość skorzystania z ulgi abolicyjnej nie została uzależniona od tego, czy ww. dochody osiągnięte za granicą zostały opodatkowane w państwie źródła, tj. w państwie, w którym podatnik je uzyskuje. Nie ma też znaczenia, czy Polska zawarła czy nie zawarła z tym państwem umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Najważniejsze jest to, czy dochody zagraniczne podlegają opodatkowaniu w Polsce przy zastosowaniu metody odliczenia proporcjonalnego. Metoda ta ma również zastosowanie w przypadku, gdy z danym państwem Polska nie zawarła umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Odliczenia nie stosuje się wyłącznie, gdy określone dochody uzyskane zostały w krajach na terytorium wymienionych w rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie określenia krajów i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych, tzw. raje podatkowe.

Powyższe wprost potwierdza Rządowy projekt ustawy o ratyfikacji Protokołu między Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Norwegii zmieniającego Konwencję między Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Norwegii w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu, sporządzoną w Warszawie dnia 9 września 2009 r., podpisanego w Oslo dnia 5 lipca 2012 r. z dnia 15 października 2012 r. (RPU VII, poz. 818).

Protokół uzupełnia również zapisy dotyczące metod unikania podwójnego opodatkowania. Nie ulegnie zmianie generalna metoda, Polska nadal będzie stosowała metodę wyłączenia z progresją m.in. w stosunku do dochodów z pracy najemnej, uzyskiwanych przez rezydentów polskich, świadczących pracę w Norwegii. W odniesieniu natomiast do dochodów z dywidend, odsetek, należności licencyjnych i zysków majątkowych – Polska będzie stosowała metodę zaliczenia proporcjonalnego.
(…)
Wprowadzenie do Konwencji obu wspomnianych wyżej zapisów (dotyczących opodatkowania marynarzy oraz metody unikania podwójnego opodatkowania) nie spowoduje, iż Konwencja sama w sobie będzie prowadziła do podwójnego nieopodatkowania polskich rezydentów. Brak opodatkowania lub opodatkowanie na preferencyjnych warunkach będzie uzależnione natomiast od przepisów prawa
wewnętrznego obu Umawiających się Państw.
(…)
Norwegia przyznała osobom zamieszkałym w innych państwach niż państwa nordyckie, zwolnienie z opodatkowania wynagrodzeń otrzymywane z tytułu pracy najemnej wykonywanej na statkach zarejestrowanych w norweskim rejestrze NIS.

W Polsce natomiast funkcjonuje obecnie ulga podatkowa, która została wprowadzona tzw. ustawą abolicyjną. W myśl przedmiotowego art. 27g ust. 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: „ustawa o PDOF”), polski podatnik ma prawo odliczyć od podatku dochodowego kwotę stanowiącą różnicę między podatkiem obliczonym zgodnie z metodą odliczenia proporcjonalnego a kwotą podatku od dochodów z określonych w ustawie źródeł, obliczonego zgodnie z metodą wyłączenia z progresją.

W rezultacie, w odniesieniu do dochodów polskich marynarzy z tytułu pracy na statkach eksploatowanych przez norweskie przedsiębiorstwa, nawet jeśli zastosowanie znajdzie metoda odliczenia proporcjonalnego, efektywne opodatkowanie tego dochodu w Polsce będzie nie wyższe niż w przypadku, gdyby do obliczenia wysokości podatku od tego dochodu zastosowanie miała metoda wyłączenia z progresją. Oznacza to, iż w przypadku braku dodatkowych dochodów marynarza ze źródeł położonych na terytorium Polski, wynagrodzenie za pracę na norweskim statku nie będzie w ogóle podlegało opodatkowaniu w Polsce.

Reasumując powyższą charakterystykę zapisów Protokołu należy podkreślić, iż aby dokonać oceny skutków wejścia powyższego Protokołu w życie na obowiązki podatkowe polskich marynarzy uzyskujących dochody w relacjach polsko--norweskich, należy odnieść się zarówno do uregulowań zawartych w zapisach Konwencji i Protokołu, jak i do norm prawnych wyrażonych w zapisach polskiego i norweskiego prawa wewnętrznego. W świetle znowelizowanego art. 14 ust. 3 Konwencji, Norwegii będzie przysługiwało prawo do opodatkowania polskich marynarzy zatrudnionych na statkach zarejestrowanych w Norwegii. Jednakże na podstawie dodanego do Konwencji art. 22 ust. 1 lit. d), brak opodatkowania dochodów polskich marynarzy w Norwegii będzie upoważniał stronę polską do zmiany metody unikania podwójnego opodatkowania na metodę proporcjonalnego zaliczenia. Wymieniona wyżej zmiana metody mogłaby powodować obowiązek opodatkowania dochodów polskich marynarzy w Polsce, gdyby nie ulga podatkowa przyznana polskim rezydentom w polskim prawie wewnętrznym (art. 27g ust. 2 ustawy o PDOF), która w przypadku polskich marynarzy zatrudnionych na statkach norweskich, wyeliminuje obowiązek opodatkowania ich dochodów w Polsce. Konsekwencją stosowania powyższego przepisu jest to, iż mimo zamiany metody unikania podwójnego
opodatkowania na metodę proporcjonalnego zaliczenia, faktyczne opodatkowanie polskich rezydentów jest zrównane z sytuacją, gdy zastosowanie znajduje metoda wyłączenia z progresją. W efekcie zastosowania powyższej ulgi, dochody marynarzy posiadających miejsce zamieszkania w Polsce, które zostały uzyskane z tytułu pracy na pokładach statków eksploatowanych przez norweskie przedsiębiorstwo, nie będą podlegały opodatkowaniu w Polsce niezależnie od tego, czy Norwegia będzie opodatkowywała takie dochody, czy też nie.

Reasumując, w Norwegii marynarze nie będą płacili podatku, co oznacza, że obowiązek podatkowy przy zastosowaniu metody proporcjonalnego odliczenia przenosi się do Polski. W Polsce zastosowanie znajdzie art. 27g ustawy o PIT przewidujący ulgę abolicyjną czyli będzie można pomniejszyć swój podatek o kwotę będącą różnicą pomiędzy podatkiem wyliczonym przy zastosowaniu metody proporcjonalnego odliczenia a podatkiem wyliczonym przy zastosowaniu metody wyłączenia z progresją.

Warto w związku z tym wspomnieć ugruntowane już poglądy sądów administracyjnych. Naczelny Sąd Administracyjny wyroku z 25 lutego 2005 r. (sygn. akt FSK 1633/04) stwierdził w sposób niepozostawiający wątpliwości, że szukanie sensu normy podatkowej musi być każdorazowo zorientowane na jej zgodność z konstytucją tj. art. 2, stanowiącym że Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej, oraz art. 84 stanowiącym, że każdy jest zobowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków określonych w ustawie. Organ dokonując wykładni przepisu ograniczającego prawa podatnika określone w ustawie, w tym także winien mieć na względzie powyższe wskazania, w tym także te, aby dokonana wykładnia bezpodstawnie nie zakłóciła uprawnień podatnika wynikających z ustawy podatkowej. Ponadto jak słusznie wskazał Trybunał Konstytucji w wyroku z 18 lipca 2013 r. sygn. akt SK 18/09 (Dz. U. 2013 poz. 985) „Zasady te nakazują, aby przepisy prawa były formułowane w sposób precyzyjny i jasny oraz poprawny pod względem językowym. Związana z jasnością precyzja przepisu winna przejawiać się w konkretności nakładanych obowiązków i przyznawanych praw, tak by ich treść była oczywista i pozwalała na ich wyegzekwowanie. Trybunał Konstytucyjny podkreślał przy tym, że omawiana zasada ma szczególnie doniosłe znaczenie w sferze praw i wolności. Zwłaszcza w przepisach podatkowych ustawodawca nie może poprzez niejasne formułowanie treści przepisów pozostawiać organom mającym je stosować nadmiernej swobody przy ustalaniu ich zakresu podmiotowego i przedmiotowego, a podatnikom stwarzać niepewność co do ciążących na nich obowiązków. Dla oceny zgodności sformułowania określonego przepisu prawa z wymaganiami poprawnej legislacji istotne są przy tym trzy założenia. Po pierwsze – każdy przepis ograniczający konstytucyjne wolności lub prawa winien być sformułowany w sposób pozwalający jednoznacznie ustalić, kto i w jakiej sytuacji podlega ograniczeniom. Po drugie – przepis taki powinien być na tyle precyzyjny, aby zapewniona była jego jednolita wykładnia i stosowanie. Po trzecie – przepis taki winien być tak ujęty, aby zakres jego zastosowania obejmował tylko te sytuacje, w których działający racjonalnie ustawodawca istotnie zamierzał wprowadzić regulację ograniczającą korzystanie z konstytucyjnych wolności i praw”.

Powyższe oznacza, że niedopuszczalnym jest kreowanie przez organy podatkowe przesłanek pozwalających nałożyć na marynarzy podatek, do uiszczenia którego nie są w ogóle zobowiązani na mocy polskich przepisów podatkowych. Dziesiątki Urzędów Skarbowych w Polsce wydają pozytywne decyzje w sprawie ograniczenia poboru zaliczek na podatek z uwagi na możliwość skorzystania przez marynarza z ulgi abolicyjnej. Jedynie kilka Urzędów na Pomorzu i Zachodnim Pomorzu kwestionuje prawo marynarzy do skorzystania z ulgi abolicyjnej. Nie można dopuścić do sytuacji, w których osoby znajdujące się na jednym statku w zależności od miejsca zamieszkania i podlegania innym urzędom skarbowym otrzymują dwie różne decyzje w sprawie ograniczenia poboru zaliczek na podatek. Sytuacja taka godzi w zasadę równości wszystkich obywateli wobec prawa.

Wokół ulgi abolicyjnej robi się nerwowo

Wtorkowe wyroki NSA dotyczące możliwości skorzystania z ulgi abolicyjnej są całkowicie sprzeczne z uzasadnieniem do ustawy ratyfikującej konwencję pomiędzy Polską, a Norwegią oraz praktyką stosowania prawa w Polsce przez większość organów podatkowych. Wskazano w niej jednoznacznie, że ulga abolicyjna nie jest uzależniona od zapłaty podatku za granicą wręcz wskazując, iż należy się ona podatnikom, którzy nie zapłacili podatku zagranicą. Co więcej, w polskim prawie nie ma przepisu, który by nakładał taki obowiązek na podatnika. Dlatego przesłanka ta ma swoje źródło w nadinterpretacji przepisów.

NSA orzekł niekorzystnie w sprawie Norwegii, jak i Brazylii, z którą nie mamy co prawda umowy o unikaniu opodatkowania, ale która nie znajduje się na liście rajów podatkowych i w związku z tym podlega w odniesieniu do Brazylii powinny być stosowane te same zasady, co w przypadku Norwegii. Wyrok w sprawie Brazylii jest ostateczny, w sprawie Norwegii na szczęście nie, bo został uchylony i skierowany do ponownego rozpoznania. Bardzo ważne będzie ostateczne rozstrzygnięcia w tej sprawie, gdyż przyjęte stanowisko przez NSA we wtorek narusza podstawowe zasady wykładni prawa (sam ustawodawca w uzasadnieniu do ustawy wskazał jak te przepisy należy interpretować). Co więcej ewidentnie NSA nie uwzględnił w swym stanowisko kwestii kluczowych m.in różnicy pomiędzy obowiązkiem podatkowym, a zobowiązaniem podatkowym i tego jaki to ma wpływ na prawo do ulgi abolicyjnej.

Podsumowanie

Powyższe wyroki NSA, szczególnie dotyczące zastosowania ulgi abolicyjnej w odniesieniu do Norwegii i Brazylii, są całkowicie sprzeczne z powszechną praktyką stosowania prawa. Co więcej sam ustawodawca jasno wyraził swoje stanowisko jak należy stosować ulgę abolicyjną (patrz uzasadnienie do ustawy ratyfikującej konwencję między Polską, a Norwegią). Takie działanie świadczy ewidentnie o bardzo profiskalnym podejściu do marynarzy, które niestety oderwane jest od licznych orzeczeń WSA i interpretacji prawa, które jasno wskazują jak ulga abolicyjna powinna być stosowana w przypadku marynarzy. Co więcej, uwagi wymaga fakt, iż zarówno Izba Skarbowa w Gdańsku jak i Izba Skarbowa w Szczecinie próbują od kilku miesięcy, we niektórych sprawach, bezzasadnie podważać prawo do ulgi w odniesieniu do Norwegii od 2014, Singapuru w 2015 i Brazylii. Na kanwie tych tendencji Kancelaria opracowała procedury mające na celu dodatkowo zabezpieczyć marynarzy przed tymi niepokojącymi praktykami organów podatkowych. Niemniej jednak należy pamiętać każdy przypadek wymaga indywidualnej analizy.

http://www.kancelaria-gdynia.eu

www.facebook.com/Legal.Marine.Mateusz.Romowicz

Autorzy pracują w Kancelarii Radcy Prawnego Legal Consulting - Mateusz Romowicz.