Rozliczenia marynarzy: Malezja – od 01.01.2024 roku niekorzystne zmiany umowy podatkowej

W dniu 1 stycznia 2024 roku zaczyna obowiązywać nowa umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania z Malezją, która została podpisana w dniu 08.07.2013 roku.

Zmiana umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania z Malezją diametralnie zmieni sytuację prawno-podatkową marynarzy zatrudnionych na statkach eksploatowanych w transporcie międzynarodowym przez podmiot z faktycznym zarządem w Malezji.

Obecna sytuacja podatkowa polskich marynarzy pracujących u malezyjskich armatorów

Zastosowanie znajduje Umowa między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Malezji o uniknięciu podwójnego opodatkowania i zapobieżeniu uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu, podpisana w Warszawie 16.09.1977 r., (Dz. U. 1979 r., Nr 10, poz. 62).

Zgodnie z art. 14 ust 3 „wynagrodzenia z tytułu pracy najemnej wykonywanej na pokładzie statku lub samolotu w komunikacji międzynarodowej mogą być opodatkowane w tym Umawiającym się Państwie, w którym znajduje się miejsce faktycznego zarządu przedsiębiorstwa”.

Natomiast w myśl art. 21 ust 2 „Jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce osiąga zyski, dochód lub przychody, które – zgodnie z postanowieniami niniejszej umowy – mogą być opodatkowane w Malezji, wtedy Polska pozwoli na potrącenie od polskiego podatku od zysków, dochodu lub przychodów (w zależności od konkretnego przypadku), należnego od tej osoby, kwoty równej podatkowi zapłaconemu w Malezji odpowiednio od tego zysku, dochodu lub przychodu. Jednakże, takie potrącenie nie może przekroczyć tej części podatku polskiego, która przypada proporcjonalnie na zysk, dochód lub przychód, który może być opodatkowany w Malezji”.

W przypadku osiągania dochodu przez osobę mającą miejsce zamieszkania w Polsce, której dochód może być opodatkowany w Malezji, to Polska zezwoli na odliczenie od podatku kwoty równej podatkowi zapłaconemu w drugim państwie (metoda proporcjonalnego odliczenia). Zgodnie z tą metodą, podatnik osiągający dochody z pracy za granicą ma obowiązek wykazać łączne dochody (zarówno krajowe, jak i zagraniczne) w zeznaniu, a od podatku dochodowego obliczonego według skali podatkowej ma prawo odliczyć podatek zapłacony za granicą. Odliczenie to możliwe jest tylko do wysokości podatku przypadającego proporcjonalnie na dochód uzyskany w obcym państwie.

W myśl art. 27 ust. 9 ww. ustawy, jeżeli podatnik, o którym mowa w art. 3 ust. 1, osiąga również dochody z tytułu działalności wykonywanej poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub ze źródeł przychodów znajdujących się poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania nie stanowi o zastosowaniu metody określonej w ust. 8, lub z państwem, w którym dochody są osiągane, Rzeczpospolita Polska nie zawarła umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, dochody te łączy się z dochodami ze źródeł przychodów położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W tym przypadku od podatku obliczonego od łącznej sumy dochodów odlicza się kwotę równą podatkowi dochodowemu zapłaconemu w obcym państwie. Odliczenie to nie może jednak przekroczyć tej części podatku obliczonego przed dokonaniem odliczenia, która proporcjonalnie przypada na dochód uzyskany w państwie obcym. Przepisy art. 11 ust. 3 i 4 stosuje się odpowiednio.

Osoby, które za granicą uzyskały dochody m. in. z pracy bądź z prowadzenia działalności gospodarczej, podlegające w Polsce rozliczeniu z zastosowaniem metody proporcjonalnego odliczenia, mają prawo do odliczenia od podatku dochodowego tzw. ulgi abolicyjnej, czyli kwoty stanowiącej różnicę pomiędzy podatkiem obliczonym z zastosowaniem metody proporcjonalnego odliczenia a podatkiem obliczonym według metody wyłączenia z progresją.

Na podstawie art. 27g ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podatnik podlegający obowiązkowi podatkowemu określonemu w art. 3 ust. 1, rozliczający na zasadach określonych w art. 27 ust. 9 albo 9a uzyskane w roku podatkowym poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dochody:
1) ze źródeł, o których mowa w art. 12 ust. 1, art. 13, art. 14, lub
2) z praw majątkowych w zakresie praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów, z wykonywanej poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalności artystycznej, literackiej, naukowej, oświatowej i publicystycznej, z wyjątkiem dochodów (przychodów) uzyskanych z tytułu korzystania z tych praw lub rozporządzania nimi
- ma prawo odliczyć od podatku dochodowego, obliczonego zgodnie z art. 27, pomniejszonego o kwotę składki, o której mowa w art. 27b, kwotę obliczoną zgodnie z ust. 2.

Zgodnie z art. 27g ust. 2 ww. ustawy odliczeniu podlega kwota stanowiąca różnicę między podatkiem obliczonym zgodnie z art. 27 ust. 9 albo 9a a kwotą podatku obliczonego od dochodów ze źródeł, o których mowa w ust. 1, przy zastosowaniu do tych dochodów zasad określonych w art. 27 ust. 8. Odliczenie to nie może jednak przekroczyć wysokości kwoty zmniejszającej podatek, o której mowa w art. 27 ust. 1a pkt 1.

Stosownie do treści przepisu art. 27 g ust 5 cytowanej ustawy przepisu ust. 2 zdanie drugie nie stosuje się do dochodów osiąganych w roku podatkowym poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ze źródeł, o których mowa w art. 12 ust. 1 oraz art. 13 pkt 8 lit. a i pkt 9, jeżeli dochody te są osiągane z tytułu pracy lub usług wykonywanych poza terytorium lądowym państw.

W związku z powyższym, limit odliczenia z tytułu ulgi abolicyjnej nie znajdzie zastosowania do dochodów z tytułu pracy najemnej lub z tytułu wykonywania usług na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, o których mowa w art. 13 pkt 8 lit. a lub z tytułu umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, w tym przychodów z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej, jeżeli dochody te są osiągane z tytułu pracy lub usług wykonywanych poza terytorium lądowym państw, a zatem również do dochodów marynarzy.

Oznacza to, że ograniczenie ulgi abolicyjnej nie wywiera wpływu na dochody marynarzy uzyskiwane z tytułu pracy lub usług wykonywanych poza terytorium lądowym państw, gdyż są oni uprawieni do odliczania ulgi abolicyjnej w pełnej wysokości, zgodnie z obecnie obwiązującymi zasadami.

Zmiany dla polskich marynarzy od 01 stycznia 2024 roku

Umowa między rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Malezji w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu z dnia 08.07.2013 roku (Dz U 2023 poz. 582) zmienia dotychczasową sytuację marynarzy zatrudnionych na statkach z zarządem w Malezji.

Art. 16 ust 3 nowej umowy wskazuje: Bez względu na poprzednie postanowienia niniejszego artykułu, wynagrodzenie uzyskane w związku z wykonywaniem pracy najemnej:
a) przez osobę mającą miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie na pokładzie statku morskiego, eksploatowanego w transporcie międzynarodowym, podlega opodatkowaniu wyłącznie w tym Państwie;

Oznacza to, że wynagrodzenie uzyskiwane w związku z wykonywaniem pracy na statku przez osobę mającą miejsce zamieszkania w Polsce – podlega opodatkowaniu wyłącznie w tym państwie.

W tym zakresie umowa nie odsyła nas już do metody unikania podwójnego opodatkowania bowiem sam przepis art. 16 ust 3 a wskazuje, że dochody będą podlegać opodatkowaniu wyłącznie w miejscu zamieszkania marynarza.

Dochody marynarza będą opodatkowane w Polsce wg zasad ogólnych, czyli wg obowiązującej skali podatkowej tj. dochody do 120.000 zł stawką 12% a powyżej stawką 32%.
Marynarze obowiązani są wpłacać zaliczki na podatek do 20 dnia kolejnego miesiąca po powrocie ze statku a będąc w domu do 20 dnia kolejnego miesiąca po otrzymaniu wypłaty.

Podsumowanie

Od stycznia 2024 roku marynarze zatrudnieni na statkach eksploatowanych w komunikacji międzynarodowej przez podmiot z faktycznym zarządem w Malezji zostaną pozbawieni możliwości skorzystania z ulgi abolicyjnej. Oznacza to, że marynarze będą zobowiązani do rozliczenia się ze swoich dochodów z polskim urzędem skarbowym według zasad ogólnych bez możliwości zredukowania podatku do zera poprzez skorzystanie z tzw. ulgi abolicyjnej.

Całkowicie inną kwestią pozostaje, czy marynarze zatrudnieni w tym modelu, będą mogli skorzystać ze zwolnienia z PIT dla marynarzy, która jest konstrukcją prawną o znaczeniu marginalnym dla marynarzy z uwagi na jej bardzo zawężający kształt.