Połączenie terenów peryferyjnych w regionach z siecią bazową TEN-T za pośrednictwem drugorzędnych węzłów transportowych

Kiedy myślimy o nowoczesnym świecie, przychodzą nam do głowy przede wszystkim nowe technologie i związane z nimi możliwości. Współczesny świat to w ogólnym odbiorze także nieograniczone możliwości swobodnego przemieszczenia się np. w obrębie metropolii lub na obszarze całego regionu. Tyle w teorii. O ile w dużych aglomeracjach problem dostępności transportowej jest zadowalający, a ewentualnych przeszkód należałoby szukać choćby w odpowiedniej przepustowości, to w przypadku obszarów wiejskich problem jest wciąż dostrzegany.

Usprawnianie usług transportu publicznego na obszarach wiejskich stało się zatem dla wielu – także dla polskich samorządów – zadaniem priorytetowym. Jednym z pomysłów ukierunkowanych na tę tematykę jest projekt RegiaMobil, którego zadaniem było znalezienie rozwiązań umożliwiających poprawę jakości usług przewozów pasażerskich na obszarach wiejskich.

Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego, który był jednym z czynnych uczestników projektu, realizował działania pilotażowe projektu RegiaMobil w oparciu o własne doświadczenia związane m.in. z wykonaniem w ramach projektu SUBNODES internetowej platformy transportowej.

Wspomniany powyżej projekt SUBNODES odpowiadał za połączenie terenów peryferyjnych w regionach z siecią bazową TEN-T za pośrednictwem drugorzędnych węzłów transportowych. Głównym celem współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Europa Środkowa projektu było znalezienie rozwiązań umożliwiających poprawę dostępności obszarów położonych na peryferiach regionów do Transeuropejskiej Sieci Transportowej (TEN-T). Istotną rolę odgrywają w takim przypadku drugorzędne węzły komunikacyjne, czyli miasta oddalone od głównych węzłów TEN-T w odległości ok. 25-50 km.

W ramach projektu wdrożono innowacyjne i pilotażowe instrumenty, umożliwiające polepszenie dostępności regionów do sieci bazowej TEN-T oraz zwiększenie zainteresowania korzystaniem z transportu publicznego przez mieszkańców, m.in. poprzez wprowadzenie przez organizatorów transportu publicznego systemu nowoczesnego i efektywnego zarządzania, wdrożenie innowacyjnych systemów informacji pasażerskiej, harmonizację rozkładów jazdy w intermodalnych węzłach transportowych, wprowadzenie zachęt i strategii cenowych w celu zwiększenia udziału transportu publicznego.

W ramach projektu SUBNODES Województwo Wielkopolskie stworzyło platformę internetową, która umożliwia gromadzenie, przechowywanie i udostępnianie danych związanych z publicznym transportem zbiorowym. Dysponując tą platformą, podczas realizacji projektu RegiaMobil uruchomiona została informacja pasażerska w czasie rzeczywistym, co pozwala na dokładne planowanie podróży. W tym celu konieczna była modyfikacja istniejącej bazy danych i dodanie do niej nowych funkcjonalności.

Usługi transportu publicznego są skierowane do jak najszerszej grupy odbiorców. Jednak ostateczny wybór transportu pasażerskiego przez pasażera w dużej mierze determinuje jego oferta, między innymi: dostępności, czasu podróży, jakości taboru oraz dostęp do informacji o sieci połączeń.

Za zarządzanie publicznym transportem zbiorowym – kolejowym i autobusowym – w regionie odpowiada Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego, jeśli trasa przebiega przez co najmniej dwa powiaty. Do sprawnego wykonywania swoich obowiązków konieczne jest zatem analizowanie danych z wielu źródeł oraz promocja transportu publicznego wśród mieszkańców zamieszkujących obszary peryferyjne.

O ile dane do analizy transportu kolejowego są standaryzowane i udostępniane przez przewoźników kolejowych, o tyle dane dotyczące transportu autobusowego są zazwyczaj mocno rozproszone – powodem jest choćby większa ilość przewoźników. W związku z powyższym organizacja działającej zgodnie z założeniami komunikacji autobusowej wymaga m.in. uzgodnienia możliwości korzystania z przystanków czy wykonania analizy konfliktów dotyczących czasów zatrzymania na przystankach. Pomaga w tym wspólna baza przystanków, przewoźników i linii komunikacyjnych, z której korzystać mogą jednostki samorządu terytorialnego oraz organizatorzy lokalnego transportu zbiorowego.

Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego posiada duże doświadczenie w realizacji i promocji unijnych projektów transportowych. Z tego doświadczenia w tworzeniu narzędzi informatycznych na potrzeby transportu publicznego skorzystało m.in. miasto Osijek w Chorwacji, które także wzięło udział w projekcie RegiaMobil.

Głównym celem projektu chorwackiego partnera była integracja różnych środków transportu publicznego. Oczekiwanymi rezultatami tych działań jest poprawa mobilności w obrębie regionu i integracja różnych środków komunikacji, zwiększenie harmonizacji systemu transportowego z krajową i regionalną strategią rozwoju transportu oraz poprawa mobilności różnych grup społecznych i wiekowych.

Na doświadczenie samorządu województwa wielkopolskiego wpływa także realizowany w latach 2010-2013 projekt pn. CHAMPIONS, którego głównym celem było znalezienie rozwiązań umożliwiających poprawę dostępności regionów w obszarze Europy Środkowej. Kluczem było w tamtym przypadku zwiększenie ilości międzyregionalnych połączeń lotniczych oraz intermodalnych połączeń transportu publicznego pomiędzy portami lotniczymi a miejscowościami w danym regionie. W ramach projektu wprowadzono nowe i zaawansowane instrumenty, pomagające rozwiązać kwestie wyrównania dostępności regionów Europy Środkowej z regionami Europy Zachodniej, m. in. poprzez wdrażanie Systemów Informacji Pasażerskiej, wprowadzenie zachęt i strategii cenowych w celu zwiększenia udziału transportu publicznego oraz harmonizację rozkładów jazdy w intermodalnych węzłach transportowych.

LEW

O projekcie Interreg Central Europe RegiaMobil

Okres realizacji projektu wyniósł 27 miesięcy (2020-2022), a jego całkowity budżet 1 660 086,00 EURO, z czego na Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego przypadło 178 350,00 EURO. UMWW otrzyma 85 proc. refundacji poniesionych kosztów kwalifikowalnych z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.

Oprócz Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego w projekcie RegiaMobil wzięli udział następujący partnerzy:

Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Saksonii (Niemcy, Partner Wiodący)
Miasto Osjiek (Chorwacja)
Koleje Chorwackie Transport Pasażerski d. o.o.
Jikord s.r.o (Koordynator Transportu Publicznego Kraju Południowoczeskiego)
Landratsamt Rottal-Inn (Niemcy)
Uniwersytet Żyliński (Słowacja)
Uniwersytet Technologiczno-Ekonomiczny w Budapeszcie
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego i Transportu Saksonii-Anhalt (Niemcy)
T-Bridge Genua Sp A (Włochy)
Agencja Transportu Publicznego i Mobilności w Modenie „aMo”