Leiv Eiriksson: Największa pogłębiarka świata na Zatoce Gdańskiej

Do terminalu DCT Gdańsk w Porcie Północnym regularnie zawijają kontenerowce należące do największych w świecie, a w Naftoporcie częstymi gośćmi są największe zbiornikowce jakie mogą wejść na Bałtyk. Dlaczego więc toru podejściowego do gdańskiego Portu Północnego nie miałaby pogłębiać największa pogłębiarka świata? I faktycznie - do pracy na redzie portu Gdańsk taką właśnie skierowano…  

W poniedziałek, 10 czerwca, po południu na kotwicowisko portu Gdańsk Zatokę Gdańską weszła jedna z dwóch bliźniaczych, największych pogłębiarek świata - Leiv Eiriksson. Dołączy ona do mniejszej - Bartolomeu Dias (26 595 ton nośności, na Zatoce od 2 czerwca), która prowadzi już prace pogłębiarskie, zdając urobek poprzez rurociągi refulacyjne na plażę w Jelitkowie.

Gdy Bartolomeu Dias wykona wstępne pogłębianie i przygotuje rejon pracy wielkiej pogłębiarki - ta, stojąca od poniedziałku na kotwicowisku portu Gdańsk, włączy się do pracy na torze podejściowym do Portu Północnego.

Obie należą do belgijsko-luksemburskiego przedsiębiorstwa pogłębiarskiego i inżynierii morskiej - Jan De Nul. Wykonawcę prac - firmę Jan De Nul NV - wyłoniono w postępowaniu przetargowym dotyczącym projektu "Modernizacja toru wodnego do Portu Północnego w Gdańsku", którego wynik ogłoszono 17 września 2018 roku. Zleceniodawcą jest Urząd Morski w Gdyni.*
Zasadniczym celem projektu jest powiększenie szerokości toru w dnie do 600 m oraz jego głębokości technicznej do 18 m.

Leiv Eiriksson (równorzędnie z jednostką bliźniaczą - Cristobal Colon), to największa w świecie pogłębiarka nasiębierna ssąca ze smokiem wleczonym i zarazem - w ogóle (niezależnie od rodzaju) największa w świecie jednostka należąca do grupy pogłębiarek. Pod względem wielkości może być porównywana z masowcem panamax.

Każdy ze wspomnianych, identycznych, statków, przy pojemności brutto 46 373, wyprzedza wyraźnie (o ok. 27 %) następną pogłębiarkę w rankingu - Vasco da Gama o pojemności 36 567 i trzecią - Inai Kenanga o tonażu pojemnościowym brutto 33 896 jednostek.
Jest największa także pod względem nośności ze swoimi 78 000 ton, wyprzedzając HAM 318 o nośności 67 471 t i Queen of the Netherlands o nośności 59 947 t (Vasco da Gama jest na miejscu piątym z nośnością 59 235 t).

Pogłębiarki tego typu (TSHD) są najbardziej wydajnymi pogłębiarkami (podnoszą i przemieszczają duże ilości urobku w krótkim czasie). Wydajność jest w przypadku pogłębiarki Leiv Eiriksson dodatkowo wzmocniona jej rozmiarami. 

Leiv Eiriksson na Maledivach:

Leiv Eiriksson - charakterystyka podstawowa:
typ statku - pogłębiarka nasiębierna ssąca ze smokiem wleczonym (trailing suction hopper dredger - TSHD)
nr IMO - 9429584
państwo bandery - Luxemburg
armator (właściciel) - Jan de Nul NV, Belgia
operator, armator zarządzający, armator zarejestrowany - Jan De Nul Luxembourg SA, Luksemburg
stocznia - LaNaval - Construcciones Navales del Norte SL, Sestao, Hiszpania
stoczniowy nr budowy - 334
przekazanie przez stocznię - 07.06.2010
wodowanie - 04.09.2009
położenie stępki - 27.08.2008
zamówienie - 24.01.2007
jednostki bliźniacze - Cristobal Colon, zbudowana w 2009 r.
długość całkowita - 223,00 m
długość między pionami - 196,00 m
szerokość konstrukcyjna - 41,00 m
zanurzenie - 15,15 m
wysokość boczna - 20,00 m
nośność - 78 000 t (według innego źródła - 78 500 t, według Bureau Veritas - 78 386 t)
pojemność zasobni - 45 458 m³ (według innego źródła - 46 000 m³)
tonaż pojemnościowy brutto - 46 373
tonaż pojemnościowy netto - 13 912
balast segregowany - 3300 m³
łączna pojemność zbiorników paliwowych - 6741 m³ (paliwo lekkie - 251 m³, paliwo ciężkie - 6490 m³)
liczba przedziałów wodoszczelnych - 8
liczba ładowni - 1
prędkość maksymalna - 20,00 węzłów
prędkość eksploatacyjna - 18,00 węzłów
napęd główny - dwa silniki spalinowe, wysokoprężne, połączone przez przekładnie redukcyjne i wały napędowe i śrubowe z dwiema śrubami nastawnymi (115 obr./min.), o łącznej mocy MCR 38 364 kW (52 160 KM) / CSR 32 640 kW (44 378 KM)
silniki napędu głównego - 2 × MAN B&W 16V48/60B, 4-suwowe, w układzie V, 16-cylindrowe, 480 × 600 mm (średnica cylindra × skok tłoka), MCR 19 182 kW (26,080 hp) przy 514 obr./min.
generatory (prądnice zawieszone, przez PTO przy silnikach napędu głównego) - 2 × (18 500 kW) / 60 Hz
zespół prądotwórczy - 1 × 2820 kW / 60 Hz
awaryjny zespół prądotwórczy - 280 kW (400 KM)
łączna moc zainstalowana - 41 650 kW
kocioł główny - Konutherm; śruba napędowa - MMG
stery strumieniowe dziobowe - 2 × 2150 kW (2923 KM)
ster strumieniowy rufowy - 1 × 2150 kW (2923 KM)
maksymalna głębokość pogłębiania - 155 m
średnica smoka (rury ssącej) - 1300 mm
podwodne pompy ssące (na smokach) - 2 × 6500 kW
pompa refulująca (rozładunkowa) - 16 000 kW
system pogłębiarski zaprojektowany i kluczowe jego elementy dostarczone przez IHC, Holandia
miejsca dla załogi - 46
klasyfikacja - Bureau Veritas
notacja klasy - I Hopper dredger, AUT-UMS (SS) , CLEANSHIP 7+ , DYNAPOS -AM/AT Service Restriction: Dredging over 15 Miles from shore

Zakres prac przewidziany w ramach rozbudowy toru podejściowego obejmuje jego poszerzenie o 250 m wraz z pogłębieniem do głębokości technicznej 18 m oraz wykonanie obrotnicy o średnicy 750 m.

Istniejący tor podejściowy do Portu Północnego ma długość 6300 m i szerokość w dnie 350 m. Głębokość techniczna toru wynosi 17,5 m.
Oś toru podejściowego wyznacza pława świetlna PP, zaś początek toru wodnego wyznaczają pławy P1 i P2. Koniec toru wodnego kończy się w miejscu lewego i prawego trawersu światła wejściowego. Zakończenie toru stanowi obrotnica o średnicy 670 m i głębokości 17 m.

Leiv Eiriksson i inne pogłębiarki Jan de Nul w Nigerii:

Część południowa obrotnicy ograniczona jest falochronem wyspowym, za którym rozciąga się obszar wodny o głębokości 16,0 m, którego granice wyznaczają falochron wschodni, Pirs Węglowy i Pirs Rudowy. Północna strona portu oznakowana jest przez pławę świetlną P-1, uzbrojoną dodatkowo w urządzenie typu racon oraz stawy świetlne P-5, P-9 i P-13. Stronę południową toru ograniczają pławy świetlne: P-2, P-6, P-10, P-14 i P-18.
Głębokości na torze podejściowym są w miarę stabilne, nie ulegają większym zmianom.
Powyższe parametry toru wykluczają jednoczesną żeglugę dwóch zbiornikowców.

Rozbudowa toru podejściowego umożliwi bezpieczną żeglugę dwukierunkową dużych statków - o maksymalnych gabarytach 355 m × 60 m × 15 m (zbiornikowce) i 350 m × 45 m × 15 m (kontenerowce) - mogących wchodzić i wychodzić z Portu Północnego jednocześnie.

Tor podejściowy zaprojektowany został poprzez równoległe przesunięcie osi istniejącego toru o 250 m w kierunku południowym i po rozbudowie będzie miał następujące parametry techniczne:
- całkowita długość toru - ok. 6 420 m;
- szerokość w dnie - 600 m;
- głębokość techniczna - 18 m.

Zasada działania pogłębiarek TSHD:  

Na wysokości istniejącej pławy P14 zaprojektowano poszerzenie toru podejściowego do szerokości ok. 810 m w celu zaprojektowania dodatkowej obrotnicy o średnicy 750 m umożliwiającej bezpieczne wprowadzanie statków do portu. Nowa obrotnica została zaprojektowania na głębokość techniczną 18,0 - 17,0 m (podział głębokości przechodzi przez środek obrotnicy i jest prostopadły do osi toru).

W związku z wyżej wymienionymi pracami wydobyty zostanie urobek czerpalny z toru wodnego o łącznej kubaturze około 5 651 500 m³.
Gdyby całą tę ilość urobku obsługiwać tylko jedną (większą) pogłębiarką - Leiv Eiriksson, to jej zasobnia musiałaby być zapełniana przynajmniej 124 razy, czyli tyle kursów musiała by wykonać ta pogłębiarka między rejonem pogłębiania a miejscem zdania urobku.

Zakłada się następujące sposoby postępowania z urobkiem czerpalnym z rozbudowywanego toru podejściowego do Portu Północnego:
- sztuczne zasilenie plaż (co już ma miejsce, na początku w Jelitkowie);
- w razie potrzeby, także składowanie urobku na miejscach pełniących funkcję rezerwuaru (tzw. klapowiska).
Szacuje się, że ilość odkładanego urobku z robót czerpanych przewidzianych do zagospodarowania wyniesie ok. 5,3 mln m³.

Opiekę agencyjną nad największą pogłębiarką Leiv Eiriksson sprawuje na polskich wodach Morska Agencja Gdynia Sp. z o.o. (MAG).

PBS, rel (Urząd Morski w Gdyni)