17 lat Polski w NATO

W ciągu siedemnastu lat, w ramach 21 różnego rodzaju misji międzynarodowych polskie okręty spędziły łącznie niecałe 100 miesięcy w służbie pod flagą Sojuszu.

W sobotę, 12 marca, o godz. 10 na Skwerze Kościuszki w Gdyni, w asyście kompanii honorowej Marynarki Wojennej, odbyły się uroczystości upamiętniające 17. rocznicę wstąpienia Polski do NATO.

W pierwszym dniu członkostwa Marynarka Wojenna zrealizowała wszystkie wymagania i zobowiązania uzgodnione przez polski rząd z NATO. Dotyczyło to głównie przygotowania personelu dowództw i sztabów oraz załóg okrętów do wykorzystywania procedur operacyjnych stosowanych w siłach morskich państw NATO. Polskie siły morskie przygotowały również wydzielony kontyngent sił okrętowych, powietrznych oraz wsparcia do działania w składzie Sił Szybkiego Reagowania. Rezultatem kilkuletnich przygotowań był fakt, że zaraz po przystąpieniu Polski do NATO Marynarka Wojenna efektywnie uczestniczyła w polsko-niemieckich ćwiczeniach okrętów rakietowych, które zostały przeprowadzone według procedur Sojuszu. Od 12 marca 1999 roku polskie okręty, samoloty i śmigłowce lotnictwa morskiego ponad 400 razy operowały w międzynarodowych manewrach, z czego 47 razy już w pierwszym roku członkostwa. W czerwcu 1999 roku Baza Morska w Gdyni po raz pierwszy była gospodarzem ćwiczenia NATO okrętów podwodnych pod kryptonimem COPERATIVE POSEIDON, a w listopadzie tego roku pierwszy raz MW organizowała ćwiczenia okrętów podwodnych Sojuszu pod kryptonimem BALTIC PORPOISE. Zmodernizowane, unowocześnione i dostosowane do standardów NATO polskie okręty i samoloty lotnictwa morskiego rozpoczęły udział w ćwiczeniach morskich i lotniczych Sojuszu na Bałtyku i poza jego granicami. Ćwiczenia państw Sojuszu na Atlantyku i Morzu Północnym odbywają się już z udziałem okrętów i lotnictwa polskich sił morskich. Na co dzień, razem z siłami NATO, współdziała ponad czterdzieści polskich okrętów Sił Szybkiego i Natychmiastowego Reagowania NATO. W Marynarce Wojennej utworzono Centrum Operacji Morskich będące w strukturach dowodzenia NATO.

W procesie unowocześniania floty i dostosowywania do standardów NATO do służby w Marynarce Wojennej weszły dwie fregaty rakietowe typu Oliver Hazard Perry – ORP Gen. K. Pułaski i ORP Gen. T. Kościuszko, cztery okręty podwodne ORP Sokół, ORP Bielik i ORP Kondor, okręt wsparcia logistycznego ORP Kontradmirał Xawery Czernicki (2002 – 2003 uczestniczył w misji irackiej). Zmodernizowano trzy niszczyciele min: ORP Mewa, ORP Czajka i ORP Flaming, dwa okręty ratownicze ORP Lech i ORP Piast, unowocześniono okręt podwodny ORP Orzeł, okręty transportowo-minowe, a także okręty rakietowe typu Orkan.

Do służby w lotnictwie morskim weszły nowe samoloty typu „Bryza” w wersji patrolowej, transportowo-desantowej, medycznej i monitoringu ekologicznego, nowe śmigłowce ratownicze „Anakonda”, transportowe Mi-17 i Mi-8 i zmodernizowane śmigłowce zwalczania okrętów podwodnych Mi-14 PŁ oraz śmigłowce typu „SH-2G Super Seasprite” operujące z pokładu fregat rakietowych. Do eksploatacji wprowadzono nowoczesne systemy obserwacji i łączności, systemy dowodzenia i specjalistyczne wyposażenie jednostek brzegowych. Unowocześniono system logistyczny baz morskich i lotniczych, tak aby spełniały one wysokie standardy NATO.

Najważniejszym zadaniem Marynarki Wojennej po wejściu Polski do NATO było przygotowanie i skierowanie okrętów do stałych zespołów Sił Natychmiastowego Reagowania Sojuszu Północnoatlantyckiego. W Europie operują cztery takie zespoły –SNMCMG1 i SNMCMG2 odpowiedzialne za działania przeciwminowe na wodach okalających kontynent europejski oraz SNMG1 i SNMG2 czyli stałe Zespoły fregat i niszczycieli odpowiedzialne za prowadzenie monitoringu i zapewnienia bezpieczeństwa żeglugi na strategicznych morskich liniach komunikacyjnych wokół Europy. Wszystkie cztery zespoły są uznawane za najważniejszy komponent w obronnej strategii Sojuszu. Marynarka Wojenna uczestniczyła w operacjach Sił Natychmiastowego Reagowania juz po sześciu miesiącach członkostwa w NATO, a od października 2002 roku jest w nich obecna na stałe. Jako pierwsze polskie okręty stałą służbę w najstarszym natowskim zespole sił przeciwminowych (obecnie pod nazwą Standing NATO Mine Countermeasures Group One - SNMCMG1) rozpoczęły niszczyciele min ORP Mewa, ORP Czajka i ORP Flaming. W latach 2006 i 2008 Marynarka Wojenna delegowała do zespołu SNMG1 fregatę rakietową ORP Gen. K. Pułaski, która prowadziła działania na Morzu Śródziemnym także w ramach zainicjowanej w 2001 roku operacji Active Endeavour. Łącznie w SNMG1 okręt spędził pół roku. Polskie okręty podwodne 4-krotnie brały udział w operacji antyterrorystycznej na Morzu Śródziemnym pod kryptonimem „Active Endeavour”. 3-krotnie był to ORP Bielik (2005, 2006/07 i 2009-10), a raz ORP Kondor (2008/09). Oba okręty operowały w ramach operacji łącznie ponad 1,5 roku.

W 2010 roku Sojusz powierzył Polsce dowodzenia najstarszym swoim Stałym Zespołem - SNMCMG1. Przez cały rok Zespół działał pod polskim dowództwem realizując zadania związane między innymi z poszukiwaniem niebezpiecznych pozostałości po czasach wojen światowych. W styczniu 2011 roku dowodzenie nad Zespołem przejął połączony belgijsko-holenderski sztab, który przez kolejne pół roku dowodził z pokładu polskiego okrętu dowodzenia. W piętnasty rok funkcjonowania w strukturach Sojuszu Marynarka Wojenna wkroczyła dowodząc po raz drugi „Tarczą Przeciwminową Europy”. Z pokładu Czernickiego polski sztab dowodził okrętami NATO przeznaczonymi do reagowania wobec zagrożeń minowych na akwenach europejskich, które mają strategiczne i ekonomiczne znaczenie dla państw Sojuszu oraz są istotne dla bezpieczeństwa międzynarodowej żeglugi. W tym samym czasie polski oficer - kmdr por. Piotr Nieć pełnił funkcję Szefa Sztabu Zespołu SNMG1 działającego na Morzu Śródziemnym i w Rogu Afryki. Przedstawiciele Marynarki Wojennej są obecni także w sztabach, dowództwach i ośrodkach decyzyjnych NATO w całej Europie.

W październiku 2013 roku na terytorium Polski Sojusz przeprowadził ćwiczenie certyfikujące dowództwo sił połączonych NATO - Steadfast Jazz 2013. W fazie morskiej ćwiczenia aktywny udział wzięła Marynarka Wojenna, która delegowała nie tylko okręty, ale także 20 osobowy sztab dowodzenia ćwiczeniem.

W 2014 roku miało miejsce międzynarodowe ćwiczenie Sojuszu Północnoatlantyckiego pod kryptonimem „Dynamic Mongoose”, największe międzynarodowe ćwiczenie w ratowaniu załóg okrętów podwodnych „Dynamic Monarch”, sojusznicze ćwiczenie taktyczne z wojskami pod kryptonimem NOBLE SWORD-14 oraz ANAKONDA-14, czyli największe, cykliczne ćwiczenie SZ RP o połączonym charakterze, prowadzone w układzie międzynarodowym.

Rok 2015 to przede wszystkim udział ORP Kaszub w ćwiczeniu Sojuszu Północnoatlantyckiego pod kryptonimem „Dynamic Mongoose”, pełnienie roli kraju-gospodarza największego międzynarodowego ćwiczenia na Bałtyku pk. „Baltops”, a także udział uderzeniowych sił 3. Flotylli Okrętów w międzynarodowych ćwiczeniach „Northern Coasts” oraz „Joint Warrior”.

Od 1 stycznia 2016 roku, ORP Kontradmirał Xawery Czernicki pełni dyżur w Siłach Odpowiedzi NATO. Okręt, pod auspicjami sojuszu, może w ciągu kilku dni udać się w dowolny rejon świata. W chwili obecnej Marynarka Wojenna bierze udział w międzynarodowych manewrach wojskowych w Norwegii pod kryptonimem „Cold Response” 2016 (ORP Kościuszko oraz śmigłowiec SH-2G) oraz przygotowuje się do wydzielenia sił morskich do udziału w ćwiczeniach na Bałtyku „Baltops 2016”.

rel (3.FO)