Organizacja ITOPF (International Tanker Owners Pollution Federation) prowadzi bazę danych wycieków ropy naftowej ze zbiornikowców, w tym masowców kombinowanych (OO, OBO), FPSO i barek. Zawiera ona informacje na temat przypadkowych wycieków trwałych i nietrwałych olejów węglowodorowych od 1970 r., z wyjątkiem tych wynikających z działań wojennych. Opublikowano ostatnio dane za rok 2022.
Przechowywane dane obejmują lokalizację i przyczynę incydentu, zaangażowany statek, rodzaj rozlanego oleju i wielkość wycieku. Ze względów historycznych, wycieki są zazwyczaj podzielone na kategorie według wielkości, do 7 ton, 7-700 ton i powyżej 700 ton (< 50 baryłek, 50-5000 baryłek, > 5000 bbls), chociaż rzeczywista, dokładna ilość wycieku jest również rejestrowana.
Zgromadzono informacje na temat ponad 10 000 incydentów, z których zdecydowana większość należy do najmniejszej kategorii, tj. < 7 ton.
Informacje zbierane są z opublikowanych źródeł, takich jak prasa żeglugowa i inne specjalistyczne publikacje, a także od armatorów statków, ich ubezpieczycieli oraz z własnego doświadczenia i rozeznania ITOPF w zakresie incydentów.
W przeszłości informacje z opublikowanych źródeł dotyczyły głównie dużych wycieków, często wynikających z kolizji, wejścia na mieliznę, uszkodzeń konstrukcji, pożarów lub eksplozji. W ostatnich dziesięcioleciach poprawiła się jednak sprawozdawczość dotycząca mniejszych wycieków.
Liczba rozlewów ropy z tankowców w 2022 r.
W 2022 r. odnotowano trzy duże wycieki (>700 ton) i cztery średnie wycieki (7-700 ton).
Dwa z dużych wycieków miały miejsce w Azji, a jeden w Afryce. Średnie wycieki miały miejsce w Ameryce Północnej, Azji i Afryce.
Daje to średnią dekady na poziomie prawie 6 wycieków (>7 ton) rocznie. Jest to wynik porównywalny ze średnią z dekady 2010. (Dane te odnoszą się do wycieków o potwierdzonej objętości).
Ilość ropy rozlanej w wyniku incydentów z udziałem tankowców w 2022 r.
Całkowita ilość ropy lub substancji ropopochodnych, które przedostały się do środowiska w wyniku wycieków z tankowców w 2022 r. wyniosła około 15 000 ton. Z tego ponad 14 000 ton można przypisać trzem dużym incydentom.
Częstotliwość rozlewów
W ciągu ostatniego półwiecza statystyki dotyczące częstotliwości wycieków większych niż 7 ton z tankowców wykazały wyraźną tendencję spadkową, jak pokazano na wykresie nr 1 poniżej.
Średnia roczna liczba rozlewów w latach 70. wynosiła około 79. W latach 2010 liczba ta spadła o ponad 90 proc. do 6 i utrzymuje się na podobnym poziomie w bieżącej dekadzie.
Warto zauważyć postępujący spadek liczby rozlewów, gdy dane są analizowane w podziale na dekady, jak pokazano poniżej (wykres 2).
Jedna czwarta wszystkich rozlewów powyżej 7 ton odnotowanych w ciągu ostatnich 53 lat była duża (>700 ton).
Ponad połowa (52%) dużych wycieków miała miejsce w latach 70. (patrz wykres nr 3 poniżej).
Wycieki z tankowców a morskie przewozy ropy naftowej
Podczas gdy zwiększony ruch tankowców może oznaczać zwiększone ryzyko, zadowalająca jest obserwacja, że utrzymuje się tendencja spadkowa rozlewów ropy, pomimo ogólnego wzrostu wolumenu handlu morskiego ropą w tym okresie, jak pokazano poniżej (wykres nr 4).
Wielkość rozlewów
Wraz ze zmniejszeniem częstotliwości rozlewów, na przestrzeni dziesięcioleci nastąpił znaczny spadek ilości rozlanej ropy. W 2010 roku utracono do środowiska około 164 000 ton ropy w wyniku rozlewów o jednostkowej masie 7 ton i większej, co stanowi 95-procentowy spadek od lat 70-tych.
Liczba ta dla obecnej dekady wynosi 26 000 ton (dane z trzech lat).
Jeśli chodzi o ilość rozlanego oleju, dane liczbowe za dany rok mogą być poważnie zniekształcone na tle sąsiadujących okresów przez pojedynczy duży incydent. Wyraźnie ilustrują to takie wypadki, jak Atlantic Empress (1979) - rozlew 287 000 ton; Castillo de Bellver (1983) - rozlew 252 000 ton; ABT Summer (1991) - rozlew 260 000 ton i Sanchi (2018) - rozlew 113 000 ton (patrz wykres nr 5 poniżej).
Częstotliwość i liczba rozlewów według dekady
Gdy częstotliwość i liczba rozlewów ropy zostaną przeanalizowane razem, można zauważyć wpływ kilku bardzo dużych wycieków na szacowane ilości dla dekady (wykres 6).
W latach 90. doszło do 358 wycieków o masie 7 ton lub większej, co spowodowało utratę 1 134 000 ton ropy; 73 proc. tej ilości zostało rozlane w zaledwie 10 incydentach.
W latach 2000 odnotowano 181 wycieków o wielkości jednostkowej 7 ton i więcej, w wyniku których utracono do środowiska 196 000 ton ropy; 75 proc. tej ilości zostało rozlane w zaledwie 10 incydentach.
W dekadzie od roku 2010 doszło do 63 rozlewów o wielkości jednostkowej 7 ton i więcej, w wyniku których utracono do środowiska 164 000 ton ropy; 91 proc. tej ilości zostało rozlane w zaledwie 10 incydentach. Jeden incydent był odpowiedzialny za około 70 proc. ilości rozlanej ropy w całej dekadzie.
Przyczyny rozlewów z tankowców
Większość rozlewów ropy (>7 ton) odnotowanych w latach 1970-2022 była spowodowana kolizjami i wejściami na mieliznę (wykres nr 7).
Największe wycieki ropy w historii
Poniżej przedstawiono podsumowanie 20 największych wycieków z tankowców, które miały miejsce od czasu wypadku Torrey Canyon w 1967 roku. Warto zauważyć, że 19 z 20 największych odnotowanych wycieków miało miejsce przed rokiem 2000.
Sanchi to najnowsza pozycja na liście, jest jedynym dużym przedstawionym tutaj wyciekiem nietrwałej ropy naftowej i spowodował znacznie mniejszy wpływ na środowisko w porównaniu z niektórymi wyciekami ropy naftowej wymienionymi na liście.
Szereg incydentów, pomimo ich dużych rozmiarów, wymagało niewielkiej lub żadnej reakcji, ponieważ ropa została rozlana w pewnej odległości od brzegu i nie miała wpływu na linie brzegowe. Z tego powodu niektóre z wymienionych nazw statków, które doznały wypadków, mogą być nieznane jako nie prezentowane szerzej w mediach.
Bardzo medialne (i bardziej brzemienne także w skutki prawne - np. opracowanie i wprowadzenie ostrzejszych przepisów dot. bezpieczeństwa zbiornikowców) przypadki statków Prestige, Exxon Valdez i Hebei Spirit zostały uwzględnione dla porównania, chociaż incydenty te znajdują się na odleglejszych, niższych pozycjach w zestawieniu.
rel (ITOPF)
collage: PBS
USD
EUR
CHF
GBP