Urząd Morski w Szczecinie obchodzi 75-lecie

W piątek, 24 września, w hali pław szczecińskiej Bazy Oznakowania Nawigacyjnego odbyły się uroczystości związane z jubileuszem 75-lecia istnienia Urzędu Morskiego w Szczecinie (UMS). "Urzędy morskie pełnią kluczową rolę na polskim wybrzeżu, dlatego cieszę się, że mogę uczestniczyć w tak doniosłej uroczystości, jaką jest 75-lecie Urzędu Morskiego w Szczecinie. Dziś honorujemy ważną i odpowiedzialną służbę pracowników tej instytucji" - powiedział wiceminister infrastruktury Marek Gróbarczyk.

W uroczystych obchodach uczestniczyli w nich m.in.: Marek Gróbarczyk, sekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury, posłowie na Sejm RP - Czesław Hoc, Michał Jach i Artur Szałabawka, wojewoda zachodniopomorski, Zbigniew Bogucki, dyrekcja Urzędu Morskiego w Gdyni oraz licznie zgromadzenie przedstawiciele samorządów, służb mundurowych, środowiska akademickiego, a także wielu firm i instytucji branży morskiej. Podczas uroczystości minister Gróbarczyk dokonał wręczenia odznaczeń państwowych, resortowych i zakładowych pracownikom naszego Urzędu, a także 8. Flotylli Obrony Wybrzeża w Świnoujściu i Biura Hydrograficznego Marynarki Wojennej.

Za datę powstania Urzędu Morskiego w Szczecinie należy uznać 24 września 1946 roku, kiedy to Minister Żeglugi i Handlu Zagranicznego dokonał nominacji pierwszego dyrektora Urzędu - kpt. ż. w. Jana Godeckiego, pełniącego wcześniej obowiązki kapitana portu w Gdyni. Rozporządzenie ministra utworzyło nowy, samodzielny organ terenowej administracji morskiej na Pomorzu Zachodnim, w miejsce, działającej do tego momentu w Szczecinie, Delegatury Głównego Urzędu Morskiego w Gdańsku, powołanej po okresie wojennym, w celu sporządzenia raportu na temat stanu urządzeń portowych i taboru pływającego.

Od września 1946 roku zaczęły się zapisywać karty historii Urzędu Morskiego w Szczecinie. Już w rok później, 5 września 1947 roku, w życie wszedł Dekret o organizacji i zakresie działania polskiej administracji morskiej. Urząd Morski w Szczecinie przejął pieczę nad portami i morskim pasem przybrzeżnym w granicach ówczesnego województwa szczecińskiego, organizując m. in. przeładunki portowe oraz remonty i inwestycje w portach.

W 1948 roku została przyjęta nazwa Szczeciński Urząd Morski (do swej pierwotnej, i aktualnej także dziś nazwy, Urząd Morski w Szczecinie powrócił 1 sierpnia 1975 roku). W tymże roku SUM wydobył 135 wraków statków i urządzeń zalegających w wodach morskich oraz przeładował w porcie Szczecin 3.139 tys. ton towarów.

Okres wczesnych lat pięćdziesiątych to czas wytężonej pracy na rzecz odbudowy portów i usuwania zniszczeń wojennych. Rozpoczęto także pomiary batymetrii toru wodnego i prace pogłębiarskie, by w roku 1957 uzyskać głębokość 12 m na torze podejściowym do Świnoujścia, a 9,6 m - na torze Świnoujście - Szczecin. W roku 1960 rozpoczęto prace nad dalszą stopniową poprawą parametrów torów wodnych, czego końcowym efektem było osiągnięcie w roku 1984 głębokości co najmniej 10,5 m i szerokości w dnie 90 m na całej długości toru wodnego Świnoujście - Szczecin.

W 1960 roku Komisja Egzaminacyjna przy Szczecińskim Urzędzie Morskim przeprowadziła pierwszy egzamin na stopień kapitana żeglugi wielkiej. Pierwszym jej przewodniczącym został kpt. ż. w. Konstanty Maciejewicz, postać dla szczecinian już legendarna. Lata sześćdziesiąte ubiegłego stulecia upłynęły pod znakiem prac związanych z zabezpieczaniem brzegu morskiego m.in. w Dziwnowie i w Międzywodziu oraz uruchomienia latarni morskiej „Kikut”.

W 1969 roku odbyło się uroczyste otwarcie Północnego Toru Wodnego do Świnoujścia dla statków o zanurzeniu 36 stóp (10,97 m). W czasie ceremonii przed budynkiem Kapitanatu Portu w Świnoujściu odsłonięto pamiątkową tablicę, umieszczoną na głazie wydobytym z dna toru wodnego.

W latach siedemdziesiątych powołane zostało Kolegium Dyrektorów Urzędów Morskich, które stało się organem koordynującym i ujednolicającym zasady działania wszystkich urzędów morskich. W związku z włączeniem do zadań Urzędu spraw oznakowania nawigacyjnego na zachód od południka 16º 30’ 00’’ E do zachodniej granicy państwa, w roku 1982 w strukturze Urzędu utworzony został pion oznakowania nawigacyjnego.

W 1986 roku przystąpiono do trałowania Zatoki Pomorskiej, w ramach prac przygotowawczych do wyznaczenia redy dla portów Świnoujścia i Szczecina. W 1989 roku rządy PRL i NRD podpisały umowę w sprawie rozgraniczenia obszarów morskich na Zatoce Pomorskiej, co było możliwe dzięki m.in. długotrwałym staraniom kadry szczecińskiego Urzędu.

W roku 1991 z zakresu działania Urzędu wyłączono sprawy oznakowania nawigacyjnego i hydrografii, które przejęło nowe Biuro Hydrograficzne RP. W roku 1995 Biuro to zostało zlikwidowane, a hydrografia i oznakowanie nawigacyjne powróciły do zadań Urzędu.

Lata dziewięćdziesiąte to dla Urzędu początek ery elektronicznych systemów kontroli bezpieczeństwa żeglugi. W marcu 1992 roku uruchomiona została łączność komputerowa z Centrum Komputerowym Memorandum Paryskiego w St. Malo, we Francji, w roku 1994 zaś rozpoczęte zostały prace nad wdrożeniem elektronicznego systemu zarządzania ruchem statków (VTS). System ten został oddany do użytku w 2000 roku.

Początek dwudziestego pierwszego wieku to czas rozpoczęcia przez Urząd wielu znaczących inwestycji, w tym również takich, które stały się możliwe dzięki wejściu Polski do Unii Europejskiej. Są to przede wszystkim inwestycje związane z modernizacją infrastruktury dostępowej do portów.

W latach 2010 - 2014 Urząd Morski w Szczecinie wybudował infrastrukturę zapewniającą dostęp do nowego portu zewnętrznego w Świnoujściu, który powstał w związku z budową terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego (LNG). Budowa terminalu LNG i portu zewnętrznego w Świnoujściu została uznana przez rząd RP za inwestycję strategiczną dla bezpieczeństwa energetycznego Polski.

Najważniejsze inwestycje prowadzone w ostatnich latach przez Urząd Morski w Szczecinie to trwająca "Modernizacja toru wodnego Świnoujście - Szczecin do głębokości 12,5 m" oraz zakończony w ubiegłym roku projekt "Nostri Maris - budowa dwóch wielozadaniowych jednostek pływających".

Modernizacja toru wodnego Świnoujście - Szczecin obejmuje pogłębienie toru wodnego do 12,5 m, na odcinku ok. 62 km, z równoczesnym jego poszerzeniem do 100 m oraz m.in. przebudowę skarp brzegowych, pogłębienie i poszerzenie obrotnic dla statków, a także budowę dodatkowych konstrukcji hydrotechnicznych, w postaci dwóch sztucznych wysp na Zalewie Szczecińskim, które powstaną z urobku wydobytego podczas prac czerpalnych. Dzięki pogłębieniu toru wodnego do 12,5 m maksymalne dopuszczalne zanurzenie statków, zawijających do Szczecina, zwiększy się do wartości ok. 11,0 m, a co za tym idzie, zapewniona zostanie dostępność szczecińskiego portu dla określonej grupy dużych statków. Projekt jest realizowany przy współudziale środków Unii Europejskiej, w ramach Programu Operacyjnego "Infrastruktura i Środowisko" na lata 2014-2020, a jego całkowita wartość wynosi ok. 1,9 mld złotych. Inwestycja zakończy się w 2022 roku.

Budowa dwóch wielozadaniowych jednostek pływających również była projektem współfinansowanym przez UE, w ramach Programu Operacyjnego "Infrastruktura i Środowisko", z perspektywy finansowej 2014-2020. Wartość projektu to 240 mln złotych. Powstałe w gdańskiej stoczni Remontowa Shipbuilding SA dwa bliźniacze supernowoczesne statki, z podstawową funkcją lodołamacza pełnomorskiego, w codziennej eksploatacji służą do realizacji zadań statutowych Urzędów Morskich w Szczecinie i Gdyni. Statki są wykorzystywane do transportu, obsługi, wymiany i kontroli pław morskich, są także wyposażone w specjalistyczne urządzenia, niezbędne do wykonywania pomiarów hydrograficznych, wraz z obróbką i opracowywaniem danych batymetrycznych. Są również zdolne do wspomagania innych służb np. przy prowadzeniu akcji ratowniczych, przeciwpożarowych czy zwalczania rozlewów olejowych. Statki wielozadaniowe mają ok. 60 metrów długości, a maksymalna prędkość, którą rozwijają, to ok. 13 węzłów.

W nadchodzących latach przed Urzędem Morskim w Szczecinie stoją kolejne wyzwania, m.in. budowa toru podejściowego do Terminala Kontenerowego w Świnoujściu, modernizacja systemu monitorowania ruchu statków VTS, zakup pogłębiarki i innych nowoczesnych jednostek pływających do obsługi oznakowania nawigacyjnego i wykonywania pomiarów batymetrycznych.

rel (UMS; MI)

Fot.: UMS; MI