MFW: Od 12.04.2025 roku nowelizacja dot. local content i bezpieczeństwa infrastruktury krytycznej

Od kilku lat sygnalizujemy problemy związane z brakami regulacyjnymi dotyczącymi zabezpieczenia polskiego local content w odniesieniu do inwestycji w polskie morskie farmy wiatrowe co z kolei jest immamentnie związane z bezpieczeństwem infrastruktury krytycznej na morzu a tym samym bezpieczeństwem energetycznym Polski.

Z uwagi na fakt, iż na przestrzeni kilkunastu miesięcy pojawiło się wiele niepokojących sygnałów dotyczących m.in. możliwości operowania jednostek o wątpliwej proweniencji obsadzonych załogami z za wschodniej granicy w rejonach, gdzie mają być posadowione polskie MFW, polski ustawodawca wprowadził długo wyczekiwaną regulację w ustawie.

W dniu 28 marca 2025 roku w Dzienniku Ustaw ogłoszono ustawę z dnia 20 marca 2025 r. o zmianie ustawy o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej oraz ustawy o inwestycjach w zakresie budowy portów zewnętrznych (Dz.U.2025.409 z dnia 2025.03.28).

Wskazane powyżej zmiany wprowadzone ustawą z dnia 20 marca 2025 r., zgodnie z brzmieniem samej ustawy wchodzą w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. Jak wskazano na wstępie ustawa z dnia 20 marca 2025 r. została ogłoszona dnia 28 marca 2025 r., a tym samym opisane zmiany wejdą w życie z dniem 12 kwietnia 2025 r.

Celem nowelizacji jest uproszczenie i doprecyzowanie procedur związanych z realizacją badań, szczególnie w obszarze rozwoju energetyki wiatrowej na morzu.

Nowelizacja ta ma istotne praktyczne znaczenie zarówno dla krajowych, jak i zagranicznych inwestorów działających w tym sektorze.

Co się zmienia?

W wyniku nowelizacji w art. 31 ustawy o obszarach morskich RP dodano nowy ustęp 1d, który wprowadza szczególne zasady informowania Dyrektora Urzędu Morskiego o zamiarze przeprowadzenia badań na polskich obszarach morskich. Zgodnie z nowymi regulacjami, wystarczy jedynie powiadomienie Dyrektora Urzędu Morskiego na 14 dni przed rozpoczęciem badań, pod warunkiem, że wszystkie strony zaangażowane w przeprowadzenie badań (w tym osoby odpowiedzialne za ich zlecenie i wykonanie, oraz armator statku) są podmiotami polskimi – zarówno osobami fizycznymi, jak i prawnymi. Takie rozwiązanie ma na celu uproszczenie procedur administracyjnych dla krajowych podmiotów oraz zmierza do lepszego zabezpieczenia polskiego local content.

Warto zaznaczyć, iż w analizowanej nowelizacji precyzyjnie określono jaki podmiot jest uznawany za podmiot polski, co stanowi bardzo pozytywny aspekt tej regulacji.

Zgodnie z nowo dodanymi ust. 1b-1d w art. 31 określono, iż:

1b. Przez polskie osoby prawne oraz polskie jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej rozumie się osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, mające siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. 1c. Przez polskie osoby fizyczne rozumie się osoby fizyczne posiadające obywatelstwo polskie. 1d. Za prowadzenie badań na polskich obszarach morskich przez polskie osoby prawne, polskie jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej i polskie osoby fizyczne uznaje się wyłącznie przypadki, w których zarówno osoba informująca właściwego terytorialnie dyrektora urzędu morskiego o lokalizacji i sposobie prowadzenia badań, jak i wykonujący badania oraz armator statku, a także zlecający przeprowadzenie badań, o których mowa w ust. 1, są polskimi osobami prawnymi, polskimi jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej i polskimi osobami fizycznymi.

W przypadku, gdy armator statku przeprowadzającego badania nie jest polskim podmiotem, w szczególności w odniesieniu do projektów związanych z morskimi farmami wiatrowymi, należy stosować przepisy art. 28, uzupełnione o nowy ustęp 1d.

Zgodnie z tym przepisem, wnioskodawca o pozwolenie na przeprowadzenie badań dotyczących posadowienia morskiej farmy wiatrowej lub urządzeń związanych z wyprowadzeniem mocy w ramach takich farm, musi złożyć wniosek nie później niż miesiąc przed planowanym rozpoczęciem prac.

Wniosek ten składany jest do Ministra właściwego do spraw gospodarki morskiej. Niezłożenie wniosku w wymaganym terminie skutkuje pozostawieniem wniosku bez rozpoznania.

Dzięki tej procedurze odpowiednie służby i organy w Polsce mają możliwość weryfikacji armatora lub załogi jednostki, która będzie chciała się podjąć badań w tak newralgicznych lokalizacjach dla polskiego bezpieczeństwa energetycznego.

Ocena zmian

Wprowadzone zmiany należy ocenić pozytywnie, przede wszystkim z uwagi na ich potencjał do usprawnienia procesu administracyjnego oraz zapewnienia większej klarowności w zakresie realizacji projektów badawczych na morzu.

Z jednej strony, wprowadzenie uproszczenia procedury dla podmiotów polskich w postaci wymogu jedynie poinformowania Dyrektora Urzędu Morskiego o zamiarze przeprowadzenia badań, bez konieczności uzyskiwania pozwolenia, ma na celu zmniejszenie biurokratycznych barier i przyspieszenie realizacji projektów badawczych wzmacnia polski local content w tych projektach.

Z drugiej strony, obowiązek składania wniosków o pozwolenie na badania w przypadku zagranicznych podmiotów w zakresie morskich farm wiatrowych wprowadza dodatkową regulację, która pozwala na lepszą kontrolę nad tymi inwestycjami oraz zapewnia większą transparentność całego procesu, co z pewnością poprawi ich bezpieczeństwo.

Jedyna krytyczna uwaga dotyczy braku uregulowania na ile polski podmiot (osoba prawna) zgodnie z definicją, czyli taki który ma siedzibę w Polsce, czy i w jakim stopniu jest kontrolowany przez podmiot lub grupę podmiotów zagranicznych. W naszej ocenie ten aspekt definicji wymagałbym dalszej nowelizacji.