Cywilne statki towarowe nigdy nie mogą być celem działań wojennych, ani być porywane - oświadczył w poniedziałek Amir Abdulla, koordynator ONZ ds. eksportu zboża z Ukrainy, po tym, gdy Rosja w sobotę wycofała się z umowy, dotyczącej bezpiecznego eksportu ukraińskich produktów przez Morze Czarne. Abdulla dodał, że "żywność musi płynąć".
Rosja przekazała, że zawiesiła swoje uczestnictwo w tzw. inicjatywie zbożowej, która umożliwiała Ukrainie eksport produktów rolnych pomimo trwającej wojny. Moskwa stwierdziła w ten weekend, że nie może zagwarantować bezpieczeństwa statkom cywilnym.
Jednak w poniedziałek 12 statków towarowych załadowanych zbożem opuściło ukraińskie porty na Morzu Czarnym i wyruszyło w drogę przez morski korytarz humanitarny do Turcji - przekazała agencja Reutera. Zaplanowano, że cztery inne statki będą zmierzać do ukraińskich portów, z czego jeden już wypłynął pod turecką banderą, o czym poinformowało Wspólne Centrum Koordynacyjne (JCC).
Również w poniedziałek Turcja i ONZ wznowiły inspekcję statków w ramach inicjatywy zbożowej. W ciągu tego dnia zamierzają przeprowadzić kontrole 40 statków zakotwiczonych w pobliżu Stambułu. Plan inspekcji został zaakceptowany przez Ukrainę i poinformowano o nim stronę rosyjską - przekazał na Twitterze ukraiński minister infrastruktury Ołeksandr Kubrakow.
W niedzielę morskim korytarzem humanitarnym ustanowionym w ramach umowy nie przepłynął ani jeden statek. Ukraińskie ministerstwo infrastruktury poinformowało wówczas, że poprzez wycofanie się z umowy Rosja zablokowała 218 statków towarowych.
Po ogłoszeniu przez Rosję decyzji o porzuceniu tzw. inicjatywy zbożowej prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski oświadczył, że Rosjanie próbują doprowadzić do sztucznego głodu w krajach rozwijających się oraz wezwał do zdecydowanej reakcji ONZ i kraje G20. Natomiast NATO wezwało Moskwę do pilnego powrotu do inicjatywy zbożowej.
Umowy o odblokowaniu eksportu zbóż z ukraińskich portów przez Morze Czarne i cieśniny tureckie podpisali 22 lipca w Stambule przedstawiciele Ukrainy, Rosji, Turcji i ONZ. Porozumienie zawarto na 120 dni, czyli do 19 listopada, z możliwością przedłużenia. Blokada eksportu była skutkiem rosyjskiej inwazji na Ukrainę, rozpoczętej 24 lutego.
kjm/ mal/