Rozliczenia marynarzy: Mikrorachunek podatkowy dla każdego marynarza w 2020 roku?

Indywidualny rachunek podatkowy (potocznie zwany mikrorachunkiem podatkowym) jest indywidualnie przypisanym do każdego podatnika rachunkiem bankowym. Od 1 stycznia 2020 roku podatnik jest zobowiązany wpłacać określone podatki na ww. indywidulny mikrorachunek.

Każdy podatnik i pracodawca-płatnik, który jest zobowiązany do uiszczenia podatku PIT, CIT i VAT jest zobowiązany posiadać mikrorachunek podatkowy, aby za jego pomocą uiścić należny podatek.

Od 01 stycznia 2020 roku przestają być aktywne rachunki bankowe urzędów skarbowych właściwe do płatności PIT, CIT i VAT.

W tym miejscu należy wskazać, iż nie dotyczy to wpłat na kartę podatkową (czyli dla osób prowadzących działalność gospodarczą opodatkowaną w formie karty podatkowej).

Swój mikrorachunek można wygenerować w każdym urzędzie skarbowym albo korzystając z generatora mikrorachunku znajdującego się na stronie www Ministerstwa podając swój PESEL (osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej i nie będące podatnikiem VAT) albo NIP (osoby prowadzące działalność gospodarczą lub podatnicy VAT, a także płatnicy podatków i składek).

Z uwagi na fakt, że wielu marynarzy skierowało zapytania do Kancelarii dotyczące tego, kiedy marynarz jest zobowiązany wygenerować mikrorachunek podatkowy i z jakimi konsekwencjami dla niego się to wiąże, przygotowaliśmy poniższą publikację.

Czy marynarz składający wniosek o ograniczenie poboru zaliczek na podatek jest zobowiązany wygenerować swój mikrorachunek podatkowy?

Nie. Wniosek o ograniczenie poboru zaliczek na dany rok podatkowy ma służyć zaniechaniu poboru zaliczek na PIT, w związku z czym w konsekwencji skutkuje brakiem zapłaty zaliczki. Przypomnijmy, że osoby zatrudnione na pokładach jednostek eksploatowanych w transporcie międzynarodowym przez podmiot z faktycznym zarządem w Państwie, gdzie znajduje zastosowanie metoda proporcjonalnego odliczenia (np. Norwegia, Singapur, Arabia Saudyjska, Wielka Brytania, Nowa Zelandia, Irlandia i inne) jest uprawniony do skorzystania z tzw. ulgi abolicyjnej, która przy braku innego dochodu, ma służyć wyzerowaniu podatku należnego. Reasumując, jeżeli marynarz jest zobowiązany do złożenia wniosku o ograniczenie poboru zaliczek na podatek, jednocześnie nie osiąga innych dochodów, nie jest zobowiązany do wygenerowania swojego mikrorachunku podatkowego.

A co z marynarzami, którzy zobowiązani są do zapłaty zaliczek na podatek?

Marynarze zatrudnieni w modelu opisanym powyżej także są zobowiązani do zapłaty zaliczek, ale na podstawie obowiązujących przepisów prawa krajowego mają prawo do złożenia wniosku o ograniczenie poboru zaliczek na podatek za dany rok, co niewątpliwie uchroni ich przed bezzasadnym przetrzymywaniem ich środków pieniężnych przez organy nawet przez kilka lat.

W tym miejscu należy również zwrócić uwagę, na marynarzy zatrudnionych w innych modelach niż opisane powyżej, a mianowicie tych, którzy są zobowiązani do wpłat zaliczek na podatek bez możliwości wystąpienia z wnioskiem o ograniczenie poboru zaliczek na podatek. Obejmuje to wszystkich marynarzy zatrudnionych na pokładach jednostek eksploatowanych w transporcie międzynarodowym przez podmioty z faktycznym zarządem w tzw. rajach podatkowych (enumeratywnie wskazanych w rozporządzeniu Ministerstwa Finansów) oraz podmioty z faktycznym zarządem np. w Kanadzie czy Holandii (gdzie umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania z danym Państwem wskazuje na opodatkowanie poprzez miejsce zamieszkania marynarza).

Jeżeli marynarz jest zobowiązany do zapłaty zaliczki na podatek to od 1 stycznia 2020 roku dokonuje wpłaty na wygenerowany przez siebie mikrorachunek podatkowy. Wpłata na inny rachunek urzędu nie zostanie zakwalifikowana jako wpłata zaliczki i może narazić marynarza na zapłatę odsetek.

Czy marynarz składający PIT z dochodów zagranicznych jest zobowiązany do wygenerowania mikrorachunku podatkowego?

W tym zakresie odpowiedź na to pytanie zależy od rodzaju dochodów jakie marynarz uzyskuje.

Marynarz nie jest zobowiązany do wygenerowania rachunku podatkowego, jeżeli składa zeznanie podatkowe wyłącznie z dochodów uzyskiwanych z pracy na jednostkach eksploatowanych przez podmioty z faktycznym zarządem w Państwie, gdzie zastosowanie znajduje metoda proporcjonalnego odliczenia tj. np. Norwegia, Singapur, Arabia Saudyjska, Malezja.

Warunkiem braku konieczności wygenerowania mikrorachunku podatkowego jest brak innego dochodu uzyskanego w Polsce lub za granicą, który podlega w Polsce opodatkowaniu (tutaj uwaga nie tylko na zasadach ogólnych).

W przypadku, gdy marynarz uzyskuje inne dochody poza wyżej wymienionymi np.:

z pracy na statku, którego zarząd znajduje się w Państwie, gdzie zastosowanie znajduje metoda wyłączenia z progresją np. Cypr;
z Polski opodatkowany na zasadach ogólnych np. renta, emerytura, dochód z umowy o pracę, dochód z umów cywilno-prawnych zlecenia i dzieło, dochód np. z odsetek zasądzonych wyrokiem sądu, lub otrzymanie kary umownej od dewelopera za nieterminowe oddanie lokalu mieszkalnego i inne;
inne dochody opodatkowane w innej formie niż ogólna (o czym dalej);
jest zobowiązany do wygenerowania swojego indywidualnego rachunku bankowego (tj. mikrorachunku). Powodem wygenerowania rachunku, jest konieczność zapłaty podatku przez marynarza. Zarówno przy połączeniu dwóch metod unikania podwójnego opodatkowania jak i uzyskania dochodów opodatkowanych w Polsce marynarz jest zobowiązany do zapłaty podatku – natomiast zapłata możliwa jest wyłącznie na jego indywidualny rachunek bankowy.

Czy uzyskiwanie innych dochodów prócz dochodów uzyskanych z pracy na statku obliguje marynarza do wygenerowania mikrorachunku?

Tak. Uzyskiwanie dochodów/przychodów z tzw. innych źródeł niepodlegających opodatkowaniu razem z dochodem z pracy na statku (tj. na zasadach ogólnych) obliguje marynarza do wygenerowania mikrorachunku podatkowego.

Każda osoba wynajmująca lokal mieszkalny, która zamiast zasad ogólnych, wybrała ryczałt jest zobowiązana do wpłat zaliczek na ten podatek na swój mikrorachunek podatkowy.

Również osoby fizyczne odliczające podatek VAT a nie prowadzące działalności gospodarczej są zobowiązane do posiadania swojego mikrorachunku podatkowego.

W sytuacji wypłaty środków z zagranicy tj. z akcji, dywidend, planów emerytalnych, jeżeli marynarz zobowiązany jest do zapłaty podatku musi wygenerować swój mikrorachunek podatkowy.

Także sprzedaż nieruchomości przed upływem 5 lat od jej zakupu rodzi konieczność wygenerowania mikrorachunku podatkowego, na który ma nastąpić wpłata podatku.

Uzyskanie jakiegokolwiek dochodu opodatkowanego zarówno na zasadach ogólnych jak i w oparciu o inne zasady obowiązujące w Polsce może skutkować koniecznością zapłaty podatku i tym samym wygenerowaniem swojego indywidualnego rachunku podatkowego.

Jakie inne sytuacje powodują konieczność wygenerowania mikrorachunku podatkowego, a kiedy nie ma takiej konieczności?

Zasadą jest wpłata należności na swój indywidualny rachunek podatkowy. Dotyczy to podatku PIT (w tym zryczałtowanego podatku dochodowego z działalności gospodarczej lub z wynajmu), CIT i VAT. Na indywidualny rachunek bankowy wpłaca się należność główną, odsetki za zwłokę od należności głównej oraz koszty upomnienia. 

W przypadku uzyskiwania dochodów opodatkowanych zryczałtowanym podatkiem (karta podatkowa) nie ma konieczności generowania mikrorachunku podatkowego. Urząd skarbowy wskazuje odpowiedni rachunek do wpłat podatku.

Konieczność zapłaty podatku od czynności cywilno-prawnych (np. przy zakupie samochodu lub mieszkania z rynku wtórnego) oraz zapłaty podatku od spadków i darowizn nie skutkuje obowiązkiem wygenerowania mikrorachunku podatkowego. W tym wypadku urząd skarbowy także podaje rachunek bankowy do wpłaty podatku.

Zgodnie z informacjami Krajowej Administracji Skarbowej grzywny, mandaty i inne kary pieniężne od osób fizycznych kwalifikowane są jako inne dochody, czyli pozostałe dochody z tytułu dochodów podatkowych i niepodatkowych należności budżetowych. Oznacza to, że w przypadku nałożenia mandatu to wpłaty dokonywane przez ukaranych winny nastąpić albo na rachunek bankowy kreślony jako MANDAT (jeżeli urząd taki posiada), albo na rachunek kwalifikowany jako inne dochody. Oznacza to, że sam fakt otrzymania mandatu karnego nie powoduje konieczności założenia mikrorachunku podatkowego. 

Opłata skarbowa oraz podatek od nieruchomości opłacane są na dotychczasowych zasadach, co oznacza, iż nie ma obowiązku generowania mikrorachunku podatkowego.

Jeżeli podatnik jest zobowiązany do złożenia zeznania podatkowego i wykazania różnych dochodów (w tym z pracy na statku) jednakże podatek do zapłaty nie wystąpi nie jest on zobowiązany do generowania mikrorachunku podatkowego.

Tak samo, jeżeli podatnik korzysta z możliwości np. skorzystania z ulgi na dzieci czy rozliczenia z małżonką i otrzyma zwrot nadpłaty podatku – nie jest zobowiązany do generowania mikrorachunku podatkowego bowiem zwrot podatku nastąpi na jego dotychczasowy/lub zadeklarowany rachunek bankowy.

Warto również podkreślić, iż katalog obciążeń publicznoprawnych, które będą objęte obowiązkową wpłatą na mikrorachunek może ulec zmianie. O ewentualnych zmianach w tym zakresie będziemy informowali na bieżąco.

Skutki wygenerowania mikrorachunku bankowego

Skutki posiadania mikrorachunku bankowego dla marynarzy są dwojakie, a mianowicie mogą powodować wiele korzyści i ułatwień, ale też stanowić duże zagrożenie.

Od 1 stycznia 2020 roku podatnicy posiadają swój indywidualny spersonalizowany rachunek bankowy co stanowi bardzo duże ułatwienie. Bez względu na zmianę miejsca zamieszkania (jak do tej pory także urzędu skarbowego) podatek opłaca się na jeden i ten sam rachunek bankowy. Jest to jedyna korzyść wynikająca z posiadania mikrorachunku podatkowego.

Mikrorachunek generowany jest przy współpracy z bazą PESEL. Każda osoba nieprowadząca działalności gospodarczej generuje rachunek bankowy na podstawie swojego numeru PESEL co ma ułatwić urzędom skarbowym jej identyfikację. Wpłaty dokonywane na jeden rachunek bankowy będą automatycznie przyporządkowane do konkretnej osoby, co oznacza, iż urząd skarbowy po dokonaniu płatności podatku niemalże natychmiast poweźmie informacje o dochodach każdego podatnika. Konieczność zapłaty podatku np. z wypłat z funduszu emerytalnego z zagranicy albo wynajem mieszkania na tzw. ryczałcie może spowodować szereg kontroli w celu sprawdzenia, czy marynarz nie uzyskuje dochodów z tzw. nieujawnionych źródeł. W tym miejscu należy wskazać, iż kontrole będą przede wszystkim dotyczyć osób, które do tej pory nie miały obowiązku deklarowania swoich dochodów z pracy na statku np. dla armatora z Cypru, Niemiec czy z Danii.

Oznacza to konieczność przygotowania się przez wszystkich marynarzy, w szczególności na Pomorzu, do wzmożonej kontroli uzyskiwanych przez nich dochodów poprzez sprawdzenie swojej sytuacji prawno-podatkowej.