Recykling statków - nowe decyzje wykonawcze Komisji UE

Nieekologiczne i niebezpieczne praktyki w zakresie demontażu statków pozostają poważnym problemem gospodarki morskiej.

Pod koniec okresu eksploatacji większość dużych komercyjnych statków morskich podlega demontażowi w zakładach stosujących metody łączące się z poważnymi konsekwencjami dla środowiska i zdrowia. Jednocześnie demontaż statków podlega czynnikom rynkowym. Koszty utrzymania przestarzałej floty, stawki przewozowe i cena złomu wpływają na to, kiedy statek zostanie poddany rozbiórce. Wybór miejsca demontażu zależy od kwoty, jaką zakład demontażu oferuje za statek do rozbiórki. Cena ta jest uzależniona od popytu na stal z recyklingu w danym regionie i od kosztów infrastruktury służącej ochronie pracowników i środowiska. Czynniki te wpłynęły na to, że z czasem recykling dużych statków przeniósł się do Azji Południowo-Wschodniej. Z ww. rozwiązań nagminnie korzystają właściciele statków z państw Unii Europejskiej, dlatego też chcąc zminimalizować nieprawidłowe praktyki w złomowaniu statków, podjęto działania zmierzające do uregulowania ww. kwestii na gruncie prawa europejskiego. 

Decyzje wykonawcze do Rozporządzenia w sprawie recyclingu statków

Z dniem 9 stycznia 2017 roku zaczęły obowiązywać decyzje wykonawcze Komisji UE dotyczące recyklingu statków. Podstawę prawną do wydania tych decyzji stanowią regulacje Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1257/2013 z dnia 20 listopada 2013 r. w sprawie recyclingu statków i zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 1013/2006 oraz dyrektywę 2009/16/WE. 

Są to następujące decyzje:

1. Decyzja wykonawcza Komisji (UE) 2016/2321 z dnia 19 grudnia 2016 r. w sprawie formatu świadectwa gotowości statku do recyklingu wymaganego na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1257/2013 w sprawie recyklingu statków. Decyzja wprowadza wzór świadectwa gotowości statku do recyklingu (na podstawie art. 9 ust. 9 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1257/2013 z dnia 20 listopada 2013 r. w sprawie recyclingu statków i zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 1013/2006 oraz dyrektywę 2009/16/WE).

2. Decyzja wykonawcza Komisji (UE) 2016/2322 z dnia 19 grudnia 2016 r. w sprawie formatu oświadczenia o zakończeniu recyklingu statku wymaganego na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1257/2013 w sprawie recyklingu statków. Decyzja wprowadza wzór formatu oświadczenia o zakończeniu recyklingu statków na podstawie art. 13 ust. 3 lit. b), rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1257/2013.

3. Decyzja wykonawcza Komisji (UE) 2016/2323 z dnia 19 grudnia 2016 r. ustanawiająca europejski wykaz zakładów recyklingu statków zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1257/2013 w sprawie recyklingu statków. Decyzja ustanawia europejski wykaz zakładów recyklingu statków na podstawie art. 16 ust. 1 rozporządzenia (UE) nr 1257/2013.

4. Decyzja wykonawcza Komisji (UE) 2016/2324 z dnia 19 grudnia 2016 r. w sprawie formatu sprawozdania dotyczącego planowanego rozpoczęcia recyklingu statku wymaganego na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1257/2013 w sprawie recyklingu statków. Decyzja ustala wzór sprawozdania dotyczącego planowanego rozpoczęcia recyklingu statku wymaganego na podstawie art. 13 ust. 2 lit. b) rozporządzenia (UE) nr 1257/2013.

5. Decyzja wykonawcza Komisji (UE) 2016/2325 z dnia 19 grudnia 2016 r. w sprawie formatu świadectwa inwentaryzacji materiałów niebezpiecznych wymaganego na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1257/2013 w sprawie recyklingu statków. Decyzja wprowadza wzór świadectwa inwentaryzacji wymaganego na podstawie art. 9 rozporządzenia (UE) nr 1257/2013.

Oprócz wymienionych powyżej decyzji, Komisja wydała wcześniej jedną decyzję wykonawczą dotyczącą recyklingu statków, a jest nią decyzja wykonawcza Komisji (UE) 2015/2398 z dnia 17 grudnia 2015 r. dotycząca informacji i dokumentów związanych z wnioskiem o włączenie zakładu mieszczącego się w państwie trzecim do europejskiego wykazu zakładów recyklingu statków. Decyzja weszła w życie z dniem 7 stycznia 2016 r. Została wydana na podstawie art. 15 ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1257/2013 z dnia 20 listopada 2013 r. w sprawie recyclingu statków. W tym rozporządzeniu, w szczególności w jego tytule III, ustanowiono wymogi dla zakładów recyklingu statków, które chcą poddawać recyklingowi statki podnoszące banderę państwa członkowskiego Unii Europejskiej i w związku z tym wnioskują o włączenie do europejskiego wykazu zakładów recyklingu statków. Art. 15 ust. 2 Rozporządzenia (UE) nr 1257/2013 zawiera wykaz informacji i dokumentów, które musi przedłożyć przedsiębiorstwo recyklingu statków w ramach swojego wniosku o włączenie zakładu recyklingu statków znajdującego się w państwie trzecim do europejskiego wykazu. 

Zgodnie z postanowieniami decyzji 2015/2398 informacje i dokumenty wymagane do identyfikacji zakładu recyklingu statków znajdującego się w państwie trzecim i wnioskującego o włączenie do europejskiego wykazu zakładów recyklingu statków przedkładane są zgodnie ze wzorem przedstawionym w załączniku do tej decyzji. Zakład recyklingu z państwa trzeciego musi więc podać:

1) dane dotyczące zakładu recyklingu, obejmujące m.in.: nazwę zakładu recyklingu statków, pełny adres, główną osobę wyznaczoną do kontaktów, nazwę, adres i dane kontaktowe przedsiębiorstwa będącego właścicielem zakładu;

2) informacje dodatkowe, w tym: metody recyklingu, rodzaj statków, które można poddać recyklingowi, procedurę zatwierdzenia planu recyklingu statków, liczbę pracowników, maksymalną wielkość recyklingu statków osiągniętą w danym roku w ciągu ostatnich 10 lat (w LDT), opis zakładu recyklingu statków (rozkład, głębokość wody, dostępność itp.), ciężki sprzęt, pozostałe wyposażenie, jakim dysponuje, certyfikaty lub licencje pracowników, 

3) kopie dokumentów wydanych przez właściwe organy do celów przeprowadzania recyklingu statków oraz, w stosownych przypadkach, zezwolenie, licencję lub upoważnienie udzielone przez właściwe organy wszystkim jego wykonawcom i podwykonawcom bezpośrednio zaangażowanym w proces recyklingu statków,

4) możliwości i ograniczenia przerobowe zakładu recyklingu statków,

5) oświadczenie, z którego ma wynikać, iż przedsiębiorstwo będzie przyjmować do recyklingu statki podnoszące banderę państw członkowskich UE tylko zgodnie z wymogami określonymi w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1257/2013 z dnia 20 listopada 2013 r. w sprawie recyklingu statków, a także oświadczenie o zakończeniu recyklingu,

6) oświadczenie dotyczące odzysku i unieszkodliwiania odpadów,

7) plan zakładu recyklingu statków, uwzględniający odpowiednie wytyczne IMO,

8) dowody na to, że dany zakład recyklingu statków jest w stanie zapewnić, utrzymać i monitorować kryteria dotyczące strefy bezpiecznej dla prowadzenia tzw. prac gorących i strefy wolnej od zagrożeń w trakcie całego procesu recyklingu statku. 

Demontaż statków - stosowane praktyki  

Największa część statków jest rozbierana na plażach Indii, Bangladeszu i Pakistanu. Następnie są demontowane przez niewyszkolonych pracowników, w tym dzieci, którzy nie dysponują ani odpowiednimi narzędziami, ani jakąkolwiek ochroną przed ogromną ilością uwalnianych niebezpiecznych substancji. Warunki w zakresie bezpieczeństwa i zdrowia panujące w stoczniach złomowych Azji Południowo-Wschodniej są krytyczne. Z powodu braku ciężkiego sprzętu oraz wyposażenia ochronnego dla pracowników istnieje tam wysokie ryzyko poważnych wypadków. Ponadto szacuje się, że w wyniku braku jakichkolwiek zabezpieczeń i ochrony tysiące pracowników zapada na nieuleczalne choroby.  Badania prowadzone w Indiach świadczą o częstych przypadkach pracy dzieci. Jedna czwarta wszystkich pracowników ma mniej niż 18 lat, a 10% nawet mniej niż 12 lat. Interes gospodarczy wiąże się nie tylko z miejscami pracy, ale przede wszystkim z dostawami surowców. Państwa te zaspokajają większą część swego zapotrzebowania na stal poprzez recykling statków. 

W państwach, gdzie uprawiane są takie praktyki brakuje także zakładów pozwalających na odpowiedzialne przetworzenie silnie zanieczyszczonych i toksycznych odpadów. Rządy państw Azji Południowo-Wschodniej odmawiają zajęcia się tymi działaniami, ponieważ uznają recykling statków za ważną działalność gospodarczą, którą należy w jak najmniejszym stopniu ograniczać. Duże statki wysyłane do Azji w celu demontażu stanowią jedno z głównych źródeł odpadów niebezpiecznych przemieszczanych z państw uprzemysłowionych do krajów rozwijających się. Chodzi tu o substancje takie, jak azbest, ropa naftowa, szlam olejowy, polichlorowane bifenyle (PCB) i metale ciężkie. 

Zgodnie z prawem międzynarodowym każdy statek handlowy musi być zarejestrowany w jakimś państwie (przynależność statku). Konferencja Narodów Zjednoczonych do spraw Handlu i Rozwoju (UNCTAD) podaje, że prawie 73 % światowej floty jest zarejestrowane lub pływa pod banderą innego państwa niż to, w którym zarejestrowany jest właściciel statku. Właściciele robią to po to, by unikać opodatkowania w swoim kraju, obchodzić przepisy prawa pracy i ochrony środowiska oraz najmować załogę w krajach o niższym poziomie płac. Wiele z tych rejestrów otwartych zwanych jest również FOC (tanimi banderami) lub FONC (banderami przyjmowanymi w celu ominięcia przepisów). Są to bandery państw o bardzo słabych wynikach w zakresie egzekwowania prawa międzynarodowego. Około 40 % wszystkich wycofanych z eksploatacji statków złomowanych na plażach Azji Południowej przywieziono pod banderami FOC lub FONC, na przykład Saint Kitts i Nevis, Komorów czy Tuvalu. Te bandery „końca eksploatacji” praktycznie nie są używane w okresie eksploatacji statku, ale oferują specjalne rabaty na ostatnie rejsy oraz szybką, prostą rejestrację krótkoterminową bez jakichkolwiek wymagań w zakresie przynależności państwowej.

Odpowiedzialność Unii Europejskiej w tej dziedzinie jest ogromna, ponieważ armatorzy z państw członkowskich UE są właścicielami znacznej części światowej floty. Komisja już od lat zaniepokojona jest rozwojem sytuacji w tym sektorze, dlatego też przed kilkoma laty postanowiła podjąć działania zaradcze. Najpierw tj. w 2007 r. wydała na ten temat zieloną księgę w sprawie lepszych warunków demontażu statków, następnie, w 2008 r. komunikat, w którym zaproponowała strategię unijną dotyczącą demontażu statków, a w 2013 r. przyjęła Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1257/2013 z dnia 20 listopada 2013 r. w sprawie recyklingu statków i zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1013/2006 oraz dyrektywę 2009/16/WE. 

Problemem w zakresie odpowiedzialnego recyklingu statków jest oprócz czynników gospodarczych także kwestia możliwości przerobowych w Europie. Wystarczają one jedynie do recyklingu floty wojennej państw członkowskich UE oraz innych statków rządowych. Stworzenie możliwości poddania statków recyklingowi w zakładach zlokalizowanych poza grupą krajów OECD, o ile zakłady te spełniają wymogi oraz zostały umieszczone w europejskim wykazie, rozwiązuje również problem braku możliwości przerobowych w zakresie recyklingu legalnie dostępnych dla właścicieli statków. Jest to tym ważniejsze, że na nadchodzące dziesięć lat przewiduje się szczytowy wzrost recyklingu statków.

Rozporządzenie 1257/2013 - ogólne zasady

Rozporządzenie 1257/2013 weszło w życie z dniem 30 grudnia 2013 r., ale zacznie w pełni obowiązywać dopiero od dnia 31 grudnia 2018 r. Rozporządzenie z wyprzedzeniem wprowadza w życie szereg wymogów konwencji z Hongkongu. Ponadto ustanawia europejski wykaz zatwierdzonych zakładów recyklingu statków, w których statki pływające pod banderą UE będą musiały być złomowane. Zakłady te będą musiały być poddane niezależnej certyfikacji i kontroli. W Rozporządzeniu w sprawie recyklingu statków wykracza się poza zapisy konwencji z Hongkongu również poprzez ustalenie bardziej rygorystycznych norm dla zakładów recyklingu statków i uwzględnienie dalszego gospodarowania odpadami oraz praw pracowniczych.

Celem ogólnym Rozporządzenia w sprawie recyklingu statków jest znaczne zmniejszenie negatywnych społecznych i ekologicznych skutków recyklingu statków pływających pod banderami UE, szczególnie w Azji Południowo-Wschodniej, bez tworzenia niepotrzebnych obciążeń ekonomicznych. 

Celami szczegółowymi są:

1) ograniczenie skutków dla zdrowia ludzkiego i środowiska poprzez zapewnienie, że statki pływające pod banderami UE są demontowane jedynie w bezpiecznych i ekologicznych stoczniach złomowych na całym świecie,

2) zapewnienie dostępności wystarczającej ilości przystępnych cenowo, rzetelnych i bezpiecznych możliwości przerobowych w zakresie demontażu statków pływających pod banderami UE,

3) wzmocnienie bodźców zachęcających do przestrzegania przepisów prawa europejskiego.

„Recykling statków” oznacza pełny lub częściowy demontaż statków przeprowadzony w stoczni złomowej w celu odzyskania komponentów i materiałów dla ich przetworzenia i ponownego wykorzystania, z zachowaniem ostrożności w odniesieniu do niebezpiecznych i innych materiałów, oraz obejmuje powiązane działania, takie jak przechowywanie i przetwarzanie komponentów i materiałów na miejscu, nie uwzględniając jednak dalszego ich przetwarzania przeprowadzanego w innych zakładach. 

Rozporządzenie, z wyjątkiem art. 12, stosuje się do statków podnoszących banderę państwa członkowskiego UE. Natomiast art. 12 stosuje się do statków podnoszących banderę państwa trzeciego, wpływających do portu lub na kotwicowisko państwa członkowskiego. Statki te muszą mieć na pokładzie wykaz materiałów niebezpiecznych spełniający przepisy art. 5 ust. 2. 

Rozporządzenia 1257/2013 nie stosuje się do:

a) okrętów wojennych, okrętów wojennych floty pomocniczej lub innych statków stanowiących własność państwa lub eksploatowanych przez nie i wykorzystywanych w danym momencie wyłącznie w rządowej służbie niehandlowej;

b) statków o pojemności brutto (GT) mniejszej niż 500; 

c) statków działających w całym okresie ich użytkowania jedynie na wodach podlegających suwerenności lub jurysdykcji państwa członkowskiego, którego banderę podnosi dany statek. 

Statki pływające pod banderą państwa członkowskiego UE będą musiały sporządzić i prowadzić podczas całego ich okresu eksploatacji wykaz materiałów niebezpiecznych obecnych na pokładzie. O ile nowe statki pływające pod banderą państwa członkowskiego są zobowiązane do sporządzenia wykazu natychmiast, o tyle na istniejących statkach taki wykaz należało będzie sporządzić w ciągu 5 lat, chyba, że statki te zostaną przekazane do demontażu wcześniej. 

Wykaz musi zostać zaktualizowany i uzupełniony przed wysłaniem statku do recyklingu, tak, aby zagwarantować, że wybrana stocznia złomowa jest w stanie zagospodarować wszystkie niebezpieczne materiały i odpady znajdujące się na pokładzie oraz posiada zezwolenie na ich zagospodarowanie.

Statki pływające pod banderą państw członkowskich będą musiały być demontowane w bezpiecznych i ekologicznych stoczniach złomowych. Wykaz określający wymogi, które mają być spełnione przez stocznie złomowe został opracowany na podstawie wymogów technicznych konwencji z Hongkongu. Dodano wymogi mające na celu lepszą ochronę zdrowia ludzkiego i środowiska, oraz w szczególności takie, które zapewnią przetwarzanie wszystkich niebezpiecznych odpadów w sposób bezpieczny dla środowiska zarówno na terenie stoczni złomowych, jak i po przekazaniu do zakładów gospodarowania odpadami. Poszczególne stocznie złomowe spełniające te wymogi będą się ubiegać o włączenie do europejskiego wykazu stoczni złomowych. Statki pływające pod banderą państwa członkowskiego UE będą mogły być poddawane recyklingowi wyłącznie w zakładach uwzględnionych w europejskim wykazie.

Rozporządzenie w sprawie recyklingu statków jest jednak niezbyt ambitne w porównaniu z wcześniejszą zieloną księgą i komunikatem na ten sam temat. W tych dwu dokumentach celnie przeanalizowano problemy związane z recyklingiem statków w Azji Południowej oraz wyrażono przekonanie, że trzeba podjąć zdecydowane działania, by zaradzić niedopuszczalnym warunkom panującym w tych krajach. Środki przewidziane w rozporządzeniu nie pozwolą jednak rozwiązać tego problemu. Choć w rozporządzeniu ustanowiono wysokie normy jakościowe dla zakładów recyklingu statków, co skutecznie eliminuje niespełniającą norm metodę demontażu na plaży, to właściciele statków mogą je łatwo obejść, przenosząc własność lub wyrejestrowując statek poza UE.

Decyzje wykonawcze - omówienie 

1.1. Decyzja wykonawcza Komisji (UE) 2016/2321 z dnia 19 grudnia 2016 r. w sprawie formatu świadectwa gotowości statku do recyklingu wymaganego na podstawie Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1257/2013 w sprawie recyklingu statków

Decyzja została opublikowana w celu zrealizowania zapisów prawnych rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1257/2013 z dnia 20 listopada 2013 r. w sprawie recyclingu statków, a w szczególności jego art. 9 ust. 9. 

Art. 9 ust. 9 rozporządzenia 1257/2013 w sprawie recyklingu brzmi następująco: 

„9. Po pomyślnym zakończeniu przeglądu końcowego zgodnie z art. 8 ust. 7 organ administracji lub upoważniona przez niego uznana organizacja wydaje świadectwo gotowości do recyklingu. Do tego świadectwa dołącza się wykaz materiałów niebezpiecznych oraz plan recyklingu statku.”

 „Świadectwo gotowości do recyklingu” oznacza właściwe dla danego statku świadectwo wydane w odniesieniu do statków podnoszących banderę danego państwa członkowskiego zgodnie z art. 9 ust. 9 oraz uzupełnione o wykaz materiałów niebezpiecznych zgodnie z art. 5 ust. 7 i o zatwierdzony plan recyklingu statku zgodnie z art. 7. 

Przed przystąpieniem do recyklingu statku opracowuje się właściwy dla danego statku plan recyklingu. Plan recyklingu statku odnosi się do wszelkich aspektów właściwych dla danego statku, które nie są objęte planem zakładu recyklingu statków lub które wymagają specjalnych procedur. Funkcjonariusze organu administracji lub upoważnionej przez niego uznanej organizacji dokonują przeglądu statków. Przeglądy mają na celu sprawdzenie, czy wykazy materiałów niebezpiecznych spełniają stosowne wymogi Rozporządzenia 1257/2013. Po pomyślnym zakończeniu przeglądu końcowego statku, organ administracji lub upoważniona przez nie uznana organizacja powinna wydać świadectwo gotowości do recyklingu. Do tego świadectwa należy dołączyć wykaz materiałów niebezpiecznych oraz plan recyklingu statku. Format świadectwa gotowości do recyklingu musi być spójny z dodatkiem 4 do Międzynarodowej konwencji o bezpiecznym i ekologicznie racjonalnym recyklingu statków przyjętej w Hongkongu w dniu 15 maja 2009 r. (zwanej „konwencją z Hongkongu”).

Decyzja wykonawcza Komisji (UE) 2016/2321 określa format świadectwa gotowości do recyklingu oraz potwierdzenia przedłużającego ważność świadectwa do momentu wpłynięcia do portu zakładu recyklingu statków na okres karencji, gdy ma zastosowanie art. 10 ust. 5 rozporządzenia 1257/2013. 

Świadectwo gotowości do recyklingu musi więc zawierać: 

- dane dotyczące statku (w tym m.in.: nazwę statku, port rejestracji, numer IMO, pojemność brutto, nazwę i adres właściciela statku, datę budowy),

- dane dotyczące zakładu recyklingu statków (w tym m.in.: nazwę zakładu recyklingu statków pełny adres, datę wygaśnięcia włączenia zakładu do europejskiego wykazu),

- dane dotyczące wykazu materiałów niebezpiecznych (wykaz materiałów niebezpiecznych należy wypełniać w oparciu o standardowy format przedstawiony w konwencji z Hongkongu, uzupełniony o materiały niebezpieczne wymienione w rozporządzeniu 1257/2013 a niewymienione w tej konwencji), 

- dane dotyczące planu recyklingu statków. 

Potwierdzenie przedłużające ważność świadectwa do momentu wpłynięcia przez statek do portu zakładu recyklingu statków musi zawierać informacje dotyczące danych, z jakiego portu będzie się odbywał rejs oraz do jakiego portu zakładu recyklingu statek ma dopłynąć. 

Potwierdzenie przedłużające ważność świadectwa wydaje się w celu odbycia jednorazowego rejsu do zakładu recyklingu statków. Wydaje je - na zasadzie odstępstwa - organ administracji lub upoważniona przez niego uznana organizacja. 

1.2.  Decyzja wykonawcza Komisji (UE) 2016/2322 z dnia 19 grudnia 2016 r. w sprawie formatu oświadczenia o zakończeniu recyklingu statku wymaganego na podstawie Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1257/2013 w sprawie recyklingu statków

Decyzja została wydana w celu wykonania regulacji Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1257/2013 z dnia 20 listopada 2013 r. w sprawie recyclingu statków, a w szczególności jego art. 13 ust. 3 lit. b). Decyzja wprowadza wzór oświadczenia o zakończeniu procesu recyklingu statku.

„Oświadczenie o zakończeniu recyklingu” oznacza oświadczenie wydawane przez prowadzącego zakład recyklingu statków w celu potwierdzenia, że recykling statku przeprowadzono zgodnie z ww. Rozporządzeniem. 

Zgodnie z art. 13 ust. 2 lit. c) Rozporządzenia 1257/2013 prowadzący zakład recyklingu statków w terminie 14 dni od zakończenia całkowitego lub częściowego recyklingu zgodnie z planem recyklingu statku, jest zobowiązany przesyłać organowi administracji, który wydał świadectwo gotowości statku do recyklingu, oświadczenie o zakończeniu recyklingu. Format oświadczenia o zakończeniu recyklingu musi być spójny z dodatkiem 7 do Międzynarodowej konwencji o bezpiecznym i ekologicznie racjonalnym recyklingu statków przyjętej w Hongkongu w dniu 15 maja 2009 r. Format oświadczenia o zakończeniu recyklingu odnosi się do pojedynczego zakładu recyklingu statków. W przypadku, gdy jeden statek jest demontowany w kilku zakładach, dla każdego zakładu uczestniczącego w tym procesie wymagane jest oddzielne oświadczenie o zakończeniu recyklingu.

Zgodnie z zapisami decyzji wykonawczej Komisji (UE) 2016/2322 oświadczenie o zakończeniu recyklingu statków musi zawierać takie informacje jak: 

- dane statku w momencie przekazania do recyklingu (w tym m.in.: port macierzysty, pojemność brutto, numer IMO, nazwę i adres właściciela statku, numer identyfikacyjny przedsiębiorstwa nadany przez IMO, datę budowy)

- dane dotyczące poddania statku procesowi recyklingu (w tym: nazwę i adres upoważnionego zakładu recyklingu statków, który dokonał recyklingu, zgodnie z planem recyklingu i zapisami rozporządzenia 1257/2013 oraz datę zakończenia procesu recyklingu, miejsce i datę wydania oświadczenia o zakończeniu procesu recyklingu).  

1.3. Decyzja wykonawcza Komisji (UE) 2016/2323 z dnia 19 grudnia 2016 r. ustanawiająca europejski wykaz zakładów recyklingu statków zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1257/2013 w sprawie recyklingu statków. Decyzja ustanawia europejski wykaz zakładów recyklingu statków na podstawie art. 16 ust. 1 rozporządzenia (UE) nr 1257/2013

Decyzja została przyjęta w celu wykonania przepisów Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1257/2013 z dnia 20 listopada 2013 r. w sprawie recyclingu statków, a w szczególności jego art. 16 ust. 1. Decyzja ustanawia europejski wykaz zakładów recyklingu statków. 

Europejski wykaz obejmuje wszystkie następujące informacje dotyczące zakładu recyklingu statków:

a) metodę recyklingu,

b) rodzaj i wielkość statków, które można poddać recyklingowi,

c) wszelkie ograniczenia i uwarunkowania w funkcjonowaniu zakładu recyklingu statków, w tym dotyczące gospodarowania odpadami niebezpiecznymi,

d) szczegóły dotyczące wyraźnej lub dorozumianej procedury, o której mowa w art. 7 ust. 3, dotyczącej zatwierdzenia planu recyklingu statku przez właściwy organ,

e) maksymalną roczną wielkość recyklingu statków.

Ponadto, w europejskim wykazie wskazuje się datę wygaśnięcia włączenia do niego danego zakładu recyklingu statków. Każde włączenie jest ważne przez maksymalny okres 5 lat i podlega przedłużeniu. 

Komisja przyjmuje akty wykonawcze w celu regularnego aktualizowania europejskiego wykazu, aby:

a) włączyć zakład recyklingu statków do europejskiego wykazu, jeśli: 

- wydano mu zezwolenie zgodnie z art. 14, gdy jest to zakład znajdujący się w jednym z państw członkowskich UE,

 lub 

- gdy zdecydowano o jego włączeniu do europejskiego wykazu w wyniku oceny informacji i potwierdzających je dowodów w przypadku, gdy jest to zakład recyklingu w państwie trzecim, 

b) usunąć zakład recyklingu statków z europejskiego wykazu, jeśli:

- jeśli zakład recyklingu przestaje spełniać wymogi w art. 13; 

lub

- nie dostarczono zaktualizowanego dowodu co najmniej na trzy miesiące przed upływem pięcioletniego okresu określonego w ust. 3 artykułu 16 Rozporządzenia. 

W europejskim wykazie wskazuje się również datę wygaśnięcia włączenia do niego danego zakładu recyklingu statków. 

Wykaz obejmuje 18 zakładów recyklingu statków, które zostały zgłoszone przez kraje członkowskie UE, w tym jeden zakład zgłoszony przez Polskę. 

1.4. Decyzja wykonawcza Komisji (UE) 2016/2324 z dnia 19 grudnia 2016 r. w sprawie formatu sprawozdania dotyczącego planowanego rozpoczęcia recyklingu statku wymaganego na podstawie Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1257/2013 w sprawie recyklingu statków. Decyzja ustala wzór sprawozdania dotyczącego planowanego rozpoczęcia recyklingu statku wymaganego na podstawie art. 13 ust. 2 lit. b) rozporządzenia (UE) nr 1257/2013

Decyzja została przyjęta w celu realizacji przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1257/2013 z dnia 20 listopada 2013 r. w sprawie recyclingu statków, a w szczególności jego art. 13 ust. 3 lit. a). Decyzja wprowadza format sprawozdania dotyczącego planowanego rozpoczęcia recyklingu statku. 

Zgodnie z art. 13 ust. 2 lit. b) Rozporządzenia 1257/2013 prowadzący zakład recyklingu statków jest zobowiązany poinformować organ administracji, że zakład recyklingu statków jest gotowy pod każdym względem do rozpoczęcia recyklingu statku. Format sprawozdań musi być spójny z dodatkiem 6 do Międzynarodowej konwencji o bezpiecznym i ekologicznie racjonalnym recyklingu statków przyjętej w Hongkongu w dniu 15 maja 2009 r. Format sprawozdania dotyczącego planowanego rozpoczęcia recyklingu statku odnosi się do pojedynczego zakładu recyklingu statków. W przypadku, gdy jeden statek jest demontowany w kilku zakładach, dla każdego zakładu uczestniczącego w tym procesie wymagane jest oddzielne sprawozdanie dotyczące planowanego recyklingu. 

1.5. Decyzja wykonawcza Komisji (UE) 2016/2325 z dnia 19 grudnia 2016 r. w sprawie formatu świadectwa inwentaryzacji materiałów niebezpiecznych wymaganego na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1257/2013 w sprawie recyklingu statków. Decyzja wprowadza wzór świadectwa inwentaryzacji wymaganego na podstawie art. 9 rozporządzenia (UE) nr 1257/2013

Decyzja została wydana w celu wykonania zapisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1257/2013 z dnia 20 listopada 2013 r. w sprawie recyclingu statków, a w szczególności jego art. 9 ust. 1. Decyzja wprowadza wzór świadectwa inwentaryzacji materiałów niebezpiecznych. 

Materiał niebezpieczny oznacza wszelkie materiały lub substancje, które mogłyby stanowić zagrożenie dla zdrowia ludzkiego lub dla środowiska. 

Obowiązek posiadania na pokładzie wykazu materiałów niebezpiecznych należy stosować do istniejących statków od dnia 31 grudnia 2020 r., do nowych statków nie później niż od dnia 31 grudnia 2018 r. a do statków skierowanych do recyklingu od dnia publikacji europejskiego wykazu, opublikowanego zgodnie z rozporządzeniem 1257/2013. Zgodnie z art. 8 rozporządzenia funkcjonariusze organu administracji lub upoważnionej przez niego uznanej organizacji dokonują przeglądu statków. Przeglądy mają na celu sprawdzenie, czy wykaz materiałów niebezpiecznych spełnia stosowne wymogi rozporządzenia. Po pomyślnym zakończeniu przeglądu zasadniczego lub przeglądu odnowieniowego statków, organ administracji lub upoważniona przez niego uznana organizacja powinna wydać świadectwo inwentaryzacji. Format świadectwa inwentaryzacji musi być spójny z dodatkiem 3 do Międzynarodowej konwencji o bezpiecznym i ekologicznie racjonalnym recyklingu statków przyjętej w Hongkongu w dniu 15 maja 2009 r.

Świadectwo inwentaryzacji materiałów niebezpiecznych zawiera następujące informacje:

1) dane statku (w tym m.in. nazwę statku, port rejestracji, pojemność brutto, numer IMO, nazwę i adres właściciela statku, numer identyfikacyjny przedsiębiorstwa nadany przez IMO, datę budowy),

2) dane z części I wykazu materiałów niebezpiecznych.  

Podsumowanie

Wymienione powyżej decyzje mają charakter aktów wykonawczych KE, a więc zostały wydane w celu wdrożenia już uchwalonego prawa (jest nim jak wspomniano powyżej Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1257/2013 z dnia 20 listopada 2013 r. w sprawie recyklingu statków i zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1013/2006 oraz dyrektywę 2009/16/WE). Decyzje te są wydawane również po to, aby wprowadzić jednolite warunki wykonywania regulacji prawnych we wszystkich państwach członkowskich. Odpowiedzialność za wykonanie prawnie wiążących decyzji wykonawczych Unii Europejskiej ponoszą kraje członkowskie UE. 

Przekazanie Komisji uprawnień do wydawania decyzji wykonawczych do Rozporządzenia 1257/2013 ma także na celu usprawnienie procedury wprowadzania w przyszłości ewentualnych zmian np. w zakresie zgłaszanych kolejnych zakładów recyklingu statków z państw członkowskich UE lub z państw trzecich.