Podatki marynarskie: Irlandia, a Konwencja MLI

Na samym wstępie należy zaznaczyć, iż Konwencja MLI nie zmieni sytuacji Polaków mieszkających zagranicą (zagraniczne rezydencje podatkowe) jeżeli chodzi o rozliczenia z Polską, ale może w niektórych przypadkach zmienić sytuację „rozliczeniową” Polaków, którzy zamieszkują w Polsce (polska rezydencja podatkowa) uzyskując zarazem dochody zagraniczne. Jednym z minusów zmian wprowadzonych ww. Konwencją będzie obowiązek rozliczania w Polsce przez marynarza z polską rezydencją podatkową niektórych dochodów zagranicznych, gdy dotychczas takowego obowiązku nie było m.in. z tytułu pracy na rzecz armatorów z faktycznym zarządem w Wielkiej Brytanii, w Nowej Zelandii, w Irlandii, w Grecji etc. Trzeba pamiętać, iż obecnie obowiązująca w polskich przepisach ulga abolicyjna zeruje podatkowo dochody zagraniczne, do których znajduje zastosowanie (brak zapłat podatku w Polsce), ale tylko w przypadku, gdy polski rezydent nie uzyska w roku podatkowym dodatkowych dochodów objętych metodą wyłączenia z progresją. W takim przypadku może pojawić się niewielki podatek do zapłaty w Polsce.

W czerwcu 2017 roku 68 Państw podpisało Konwencję MLI, która w bardzo dużym stopniu wpłynie na sytuację podatkową wielu polskich marynarzy, w poniższej publikacji przedstawimy jak ww. Konwencja wpłynie na status podatkowych polskich marynarzy pracujących na rzecz irlandzkich armatorów.

Sygnatariusze Konwencji MLI mogli wybrać, które z już obowiązujących umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których są stroną, zmodyfikować oraz w jaki sposób zostanie to dokonane. Państwa sygnatariusze, przy zmianie metody unikania podwójnego opodatkowania dokonywały wyboru opcji A, B oraz C. Opcja C zakłada wprowadzenie metody proporcjonalnego odliczenia w każdej umowie, w której dotychczas stosowano metodę wyłączenia z progresją.

Polska zgłosiła do zmiany 78 umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, gdzie jako zmianę metody unikania podwójnego opodatkowania wskazała na opcję C.

Obecnie żadne państwo nie dokonało ratyfikacji Konwencji, w związku z czym nie można określić dokładnego terminu wejścia w życie i obowiązywania poszczególnych przepisów.

Irlandia – proporcjonalne zaliczenie?

Zgodnie z prognozowaną zmianą metoda proporcjonalnego opodatkowania, jako jedna z metod unikania podwójnego opodatkowania ma mieć zastosowanie, także w odniesieniu do Irlandii.

Aktualnie w zakresie deklarowanej zmiany po stronie Polski widnieje status „to be confirmed”, natomiast po stronie Irlandii status „provisional”. Co więcej, lista zgłoszona przez Irlandię nie odnosi się w ogóle do art. 5 MLI (czyli do zmiany metody unikania podwójnego opodatkowania) ani nie zawiera zastrzeżeń w tym zakresie. Powyższe oznacza, iż wprowadzenie metody proporcjonalnego odliczenia wskazanej przez Polskę również nastąpi w oparciu o „milczące przyjęcie”.

Zgodnie z przepisem art. 15 ust. 3 umowy wynagrodzenie uzyskiwane przez osobę z tytułu pracy najemnej, wykonywanej na pokładzie statku morskiego, statku powietrznego lub pojazdu transportu drogowego, eksploatowanego w komunikacji międzynarodowej przez przedsiębiorstwo Umawiającego się Państwa, może być opodatkowane w tym Umawiającym się Państwie.

Natomiast zgodnie z art. 24 ust 1 a) jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce osiąga dochód, który zgodnie z postanowieniami niniejszej umowy może być opodatkowany w Irlandii to Polska zwolni od podatku taki dochód. Ponadto, w myśl ust 3 jeżeli zgodnie z jakimkolwiek postanowieniami niniejszej umowy, dochód osiągany przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie jest zwolniony od podatku w tym Państwie, to Państwo to może, mimo to, przy obliczaniu kwoty podatku od pozostałego dochodu takiej osoby wziąć pod uwagę dochód zwolniony od podatku. Powyższe skutkuje brakiem obowiązku składania zeznań podatkowych w Polsce w związku z uzyskaniem dochodu tylko z Irlandii, bowiem ustanowiono korzystną dla podatników metodę wyłączenia z progresją.

Powstanie obowiązku podatkowego w Polsce

Obowiązek podatkowy w Polsce powstaje w przypadku uzyskania przez polskiego rezydenta podatkowego dochodów z pracy na statku eksploatowanym w transporcie międzynarodowym przez przedsiębiorstwo z faktycznym zarządem między innymi w Norwegii, Singapurze, Arabii Saudyjskiej, Katarze, Egipcie, Australii, Brazylii oraz innych państwach, gdzie zastosowanie znajduje metoda proporcjonalnego odliczenia – po wejściu w życie i obowiązywaniu przepisów MLI w obecnym kształcie, także w przypadku Irlandii. Fakt zastosowania metody proporcjonalnego odliczenia i jednocześnie brak umieszczenia danego państwa na liście rajów podatkowych uprawnia każdego marynarza do zastosowania tzw. ulgi abolicyjnej przewidzianej w art. 27g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z uwagi na powyższe z chwilą wejścia w życie i obowiązywania Konwencji MLI (według prognoz OECD, pierwsze zmiany nastąpią już na początku 2018 roku), Grecja również będzie „dodana” do listy Państw objętych ulgą abolicyjną w Polsce.

Wykonywanie pracy w ww. modelu zatrudnienia wiązać się będzie z koniecznością comiesięcznego uiszczenia zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz z koniecznością rozliczenia danego roku w zeznaniu rocznym. Jeżeli podatnik nie będzie chciał opłacać zaliczek z na poczet PIT, z uwagi na fakt zastosowania tzw. ulgi abolicyjnej, będzie miał możliwość złożenia wniosku o ograniczenie poboru zaliczek na podatek na podstawie art. 2 § 2a ustawy Ordynacja podatkowa.

Wniosek o ograniczenie poboru zaliczek w przypadku Irlandii ?

Jeżeli nowe regulacje podatkowe dotyczące Irlandii zaczną obowiązywać, jedną z najważniejszych kwestii dla marynarza z polską rezydencją podatkową będzie ustalenie terminu złożenia ww. wniosku o ograniczenie poboru zaliczek. Wniosek należy złożyć przed terminem płatności pierwszej zaliczki na podatek, a mianowicie:

1. albo do 20 kolejnego miesiąca po uzyskaniu przychodu (przelewu);
2. albo do 20 kolejnego miesiąca po powrocie do kraju.

Opcje pierwszą znajdzie zastosowanie, gdy w momencie wpływu pensji na rachunek bankowy marynarz będzie pozostawał w domu. Natomiast jeżeli w trakcie wypłaty pierwszej pensji marynarz będzie zamustrowany na statku termin płatności pierwszej zaliczki minie w terminie wskazanym w punkcie drugim. 

W zakresie dokumentów i uzasadnienia wniosku o ograniczenie poboru zaliczek na podatek w celu zabezpieczenia swojej sytuacji podatkowej rekomenduje się skorzystanie z pomocy profesjonalnego pełnomocnika posiadającego uprawnienia radcy prawnego lub doradcy podatkowego, gdyż liczne organy podatkowe w Polsce bezzasadnie utrudniają podatnikom uzyskanie pozytywnej decyzji w zakresie ograniczenia poboru zaliczek.

Zeznanie roczne w Polsce w przypadku Irlandii?

Wejście w życie Konwencji MLI spowoduje konieczność złożenia deklaracji podatkowej w Polsce. Zeznanie podatkowe, będzie trzeba złożyć do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym, w którym powstał obowiązek podatkowy (nowe regulacje dotycząc Irlandii). Warto podkreślić, iż również w sytuacji, gdy marynarz nie będzie uzyskiwał przychodów z innych źródeł.

Marynarze, zatrudnieni na statkach zarządzanych przez przedsiębiorstwa z zarządem usytuowanym w Irlandii będą musieli pamiętać, o kilku kwestiach przy rozliczeniu rocznym:

1. Jeżeli marynarze uzyskają jedynie dochód związany z pracą dla ww. przedsiębiorstwa to kwota ulgi abolicyjnej przysługującej do odliczenia będzie równa kwocie wyliczonego podatku do zapłaty, co doprowadzi do „wyzerowania” zobowiązania podatkowego w Polsce.
2. Natomiast w sytuacji, w której marynarz oprócz ww. dochodów uzyska dochód z pracy na statku eksploatowanym w transporcie międzynarodowym przez przedsiębiorstwo z faktycznym zarządem w Państwie gdzie zastosowanie znajduje metoda wyłączenia z progresją – dochód ten nie będzie podlegał opodatkowaniu w Polsce, ale będzie miał wpływ na wysokość stopy procentowej mającej zastosowanie do dochodu z Irlandii, co finalnie, po odliczeniu ulgi abolicyjnej, skutkuje zapłatą różnicy wyliczonego podatku w Polsce – do takiej sytuacji może również dojść, gdy nowe przepisy dotyczące Irlandii wejdą w życie i zaczną obowiązywać np. w połowie roku podatkowego. W takiej sytuacje pierwsze półrocze dochodów z Irlandii będzie rozliczane w oparciu o metodę wyłączenia z progresją, a drugie w oparciu o metodę proporcjonalnego zaliczenia.

Kwestia interpretacji i stosowania ulgi abolicyjnej przez organy podatkowe

W efekcie działań Kancelarii na przestrzeni ostatnich dwóch lat, organy uprawnione do wydawania interpretacji indywidualnych w sprawach podatkowych nie mają już wątpliwości w zakresie zastosowania ulgi abolicyjnej w przypadku zatrudnienia na statkach eksploatowanych przez podmioty z faktycznym zarządem m.in. w Norwegii, Singapurze, Arabii Saudyjskiej, Katarze, Australii i innych państw, gdzie zastosowanie znajduje metoda proporcjonalnego odliczenia.

Co więcej, w dniu 31 października 2016 roku Minister Rozwoju i Finansów wydał interpretację ogólną nr DD10.8201.1.2016.GOJ w sprawie stosowania ulgi, o której mowa w art. 27 g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w stosunku do marynarzy mających miejsce zamieszkania w Polsce, uzyskujących dochody z tytułu pracy najemnej na pokładach statków morskich eksploatowanych w transporcie międzynarodowym w rozumieniu umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, w której to wskazał wprost, iż „marynarz mający miejsce zamieszkania w Polsce, uzyskujący dochód z tytułu pracy najemnej na pokładzie statku morskiego eksploatowanego w transporcie międzynarodowym, którego dochód, zgodnie z umową o unikaniu podwójnego opodatkowania może być opodatkowany w drugim państwie – lecz faktycznie nie jest z uwagi na szczególne rozwiązania prawa wewnętrznego – i do dochodu tego, zgodnie z właściwą umową ma zastosowanie metoda proporcjonalnego zaliczenia, jest uprawniony do rozliczenia się w Polsce na zasadach określonych w art. 27 ust. 9 i 9a ustawy, a w konsekwencji przysługuje mu prawo do skorzystania z ulgi, o której mowa w art., 27 g ustawy, na zasadach określonych w tym przepisie.

Podsumowanie

Marynarze z polską rezydencją podatkową wykonujący pracę najemną na statkach eksploatowanych przez przedsiębiorstwa z faktycznym zarządem w Irlandii muszą liczyć się z tym, iż w najbliższej przyszłości może dojść do niekorzystnej dla nich zmiany metody unikania podwójnego opodatkowania tj. na metodę proporcjonalnego zaliczenia. Jeżeli przepisy ustawy o PIT nie ulegną w międzyczasie zmianie ww. marynarzom będzie przysługiwało prawo do ulgi abolicyjnej.

Należy pamiętać, iż zgodnie art. 34 Konwencji MLI, Konwencja wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca po upływie trzech miesięcy kalendarzowych od daty złożenia dokumentu ratyfikacyjnego (lub dokumentu przyjęcia lub wyrażenia zgody) przez 5 z kolei państwo. Nie mniej jednak w odniesieniu do konkretnej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania MLI zacznie ona obowiązywać po tym, jak obie strony danej umowy podpiszą MLI oraz dokonają ratyfikacji i innych procedur wymaganych przez prawo wewnętrzne państw przystępujących do Konwencji. Istnieje jeszcze możliwość, iż zakończenie procedur ratyfikacyjnych pomiędzy Polską, a Irlandią ulegnie wydłużeniu.

Z uwagi na powyższe, wszystkim marynarzom zatrudnionym w ww. modelu rekomendujemy analizę sytuacji podatkowej lat 2011-2017 oraz bieżące śledzenie statusu ratyfikacji ww. zmian pomiędzy Polską, a Irlandią.