Odra 2024: Aktualna sytuacja w rejonie Dzierżna Dużego na Śląsku

Komunikat Międzyresortowego Zespołu ds. Odry. Aktualna sytuacja w rejonie Dzierżna Dużego na Śląsku.

- Ministerstwo Klimatu i Środowiska informuje:

- Najnowsze wyniki badań wskazują na zanik „złotej algi” z wód zbiornika Dzierżno Duże na Śląsku (analizy Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska z 29.08.2024 r.).

Najważniejsze informacje

- Ze względu na utrzymujące się upały i niski przepływ wody spowodowany suszą, sytuacja w rejonie nadal jest trudna i wymaga wzmożonego nadzoru służb.

- Wojewoda Śląski przedłużył zakaz korzystania z wód Dzierżna Dużego do 2 września 2024 r.

- Kontynuowane jest podawanie perhydrolu w Kłodnicy dla zabezpieczenia Odry przed „złotą algą”.

- Służby pozostają ze sobą w ścisłym kontakcie. Prowadzone są wizje w terenie, zwiększona jest częstotliwość pobierania próbek wody w rejonie Dzierżna Dużego i Kanału Gliwickiego. Stały monitoring jest prowadzony na Odrze i w jej starorzeczach.

- Obecnie w ramach działającej procedury monitoringu, wprowadzony jest pierwszy stopień zagrożenia zakwitem „złotej algi” (najniższy w trzystopniowej skali) dla punktu Kanał Gliwicki w Pławniowicach oraz dla starorzecza Odry w Januszkowicach.

- 27 i 28 sierpnia 2024 r. Międzyresortowy zespół ds. Odry omówił prowadzone na Śląsku działania kryzysowe i aktualizował rekomendacje dla służb.

- 29 sierpnia 2024 r. w Zielonej Górze odbyło się spotkanie z samorządami i przedstawicielami strony społecznej poświęcone działaniom systemowym dla ochrony odrzańskich ekosystemów. W naradzie uczestniczyła Urszula Zielińska wiceministra klimatu i środowiska wraz z przedstawicielami resortu.

Informacje rozszerzone

- Zbiornik Dzierżno Duże na Śląsku ma połączenie z Kanałem Gliwickim, rzeką Kłodnicą i Odrą. Działania służb skupiają się na tym, aby ognisko algi nie przedostało się Kłodnicą do nurtu Odry. W związku z tym w Kłodnicy kontynuowane jest dozowanie nadtlenku wodoru (H2O2; perhydrol). Preparat w 90-99 proc. niszczy komórki „złotej algi”.

- Od 2 do 29 sierpnia 2024 r. służby zebrały ze zbiornika Dzierżno Duże ok. 118 ton śniętych ryb.

- 28 sierpnia z jeziora Dzierżno Duże Pracownicy Wód Polskich odłowili ok. 690 kg śniętych ryb. Obserwowana jest poprawa sytuacji. Szczegóły: https://www.gov.pl/web/wody-polskie-gliwice/interweniujemy-w-sprawie-snietych-ryb-w-zbiorniku-dzierzno-duze

- W rejonie zbiornika Dzierżno Duże nadal pracują ekipy Wód Polskich z Państwową Strażą Rybacką, Polskim Związkiem Wędkarskim oraz Wojskami Obrony Terytorialnej (około 60 żołnierzy).

- Służby apelują, aby w miejscach zakwitu „złotej algi”, w tym w zbiorniku Dzierżno Duże unikać kontaktu z wodą, w tym nie uprawiać w tych miejscach sportów wodnych, kąpieli, wędkowania i nie poić zwierząt.

- Wojewódzkie służby zarządzania kryzysowego umieszczają tablice informujące o zakazach przy zagrożonych akwenach. Kąpieliska, w których służby odnotują występowanie „złotej algi”, będą zamykane na czas jej występowania.

- Obecność i rozwój glonu, tzw. "złotej algi" w Kanale Gliwickim i zbiorniku Dzierżno Duże jest wynikiem nagromadzenia kilku czynników: wysokiego zasolenia, niskiej prędkości przepływu wody, wysokich temperatur. Okres letni sprzyja zakwitom glonów. Przyczyną pomoru ryb w Dzierżnie Dużym była toksyna wytwarzana przez "złotą algę".

- Prowadzony jest wzmożony monitoring liczebności algi przez Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska (WIOŚ), dane analizuje Główny Inspektorat Ochrony Środowiska (GIOŚ).

- Ze względu na pozytywne efekty, przedłużono eksperymentalne dozowanie nadtlenku wodoru (H2O2; perhydrol). Eksperyment rozpoczął się 13 sierpnia 2024 r. i został przedłużony do czasu poprawy sytuacji w rejonie.

- Eksperyment jest prowadzony pod nadzorem naukowym i zabezpieczony przez odpowiednie służby – w tym wyspecjalizowaną jednostkę chemiczną Wojska Polskiego. To metoda interwencyjna – kryzysowa, a nie systemowa.

- Zespół międzyresortowy ds. Odry podczas cotygodniowych narad analizuje bieżącą sytuację i wydaje rekomendacje dla służb.

- Równolegle do zarządzania kryzysowego trwają prace nad docelowymi rozwiązaniami, w tym wzmocnieniem monitoringu, zmianami prawnymi i planem niezbędnych inwestycji dla poprawy jakości wód.

- 29 sierpnia 2024 r. w Zielonej Górze odbyło się spotkanie robocze Zespołu ds. Odry z organizacjami pozarządowymi i samorządowcami. W naradzie uczestniczyła wiceministra klimatu i środowiska Urszula Zielińska. Rozmawiano między innymi na temat prowadzonych obecnie działań kryzysowych oraz rozwiązań systemowych, w tym możliwości wykorzystania projektów adaptacji miast do zmian klimatu dla poprawy stanu ekosystemów. Szczegóły https://www.gov.pl/web/klimat/spotkanie-robocze-zespolu-ds-odry-z-ngo-i-samorzadowcami-w-zielonej-gorze

- Jeszcze w tym roku spółki wydobywcze przedstawią harmonogramy inwestycji w systemy odsalania. Wody Polskie weryfikują pozwolenia wodno-prawne zakładów odprowadzających wody przemysłowe. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej przygotował i uruchomił model prognozujący zasolenie Odry na 72 godziny do przodu. Model jest dostępny online na stronie: hydro.imgw.pl. IMGW przetestował preparat hamujący rozwój „złotej algi”, który może być stosowany w zbiornikach wodnych.

- Trwają prace nad ujednoliceniem sposobu prezentacji badań Odry, wykonywanych w ramach pomiarów interwencyjnych i przez stacje automatyczne. Już wkrótce na stronie https://www.gov.pl/web/odra dostępna będzie mapa pokazująca w przejrzysty sposób wiele różnych danych pozyskiwanych regularnie w ramach monitoringu Odry.