Wyjątkowa uroczystość na ORP Błyskawica

Nazwa Błyskawica pojawiła się w historii Marynarki Wojennej RP 85 lat temu. To wtedy 1 października 1936 roku, w stoczni J. Samuel White & Co Ltd. w Cowes, nazwę najsłynniejszemu polskiemu okrętowi nadała hrabina Cecylia Raczyńska, żona Edwarda, ambasadora RP w Londynie, ceremonialną formułę matki chrzestnej kończąc słowami: „…nadaję Ci imię Błyskawica”. Wcześniej wodowano tutaj bliźniaczego Groma.

W niedzielę 27 czerwca 2021 r., w dniu Święta Marynarki Wojennej, na pokładzie okrętu, córki Cecylii i Edwarda Raczyńskich, panie Viridianna Rey i Katarzyna Raczyńska, obejmą honorowym mecenatem ORP Błyskawica - słynnego chrześniaka Cecylii.

Program uroczystości:

13:00 Nabrzeże Pomorskie (wydarzenie otwarte dla widzów)

Uroczystość objęcia ORP Błyskawica honorowym mecenatem przez Katarzynę Raczyńską i Viridiannę Rey, córki Edwarda Bernarda Raczyńskiego i Cecylii Raczyńskiej, matki chrzestnej okrętu.

Wydarzeniu towarzyszyć będą honory czynione przez Marynarkę Wojenną RP zgodnie z ceremoniałem morskim, z udziałem Kompanii Reprezentacyjnej i Orkiestry Reprezentacyjnej MW.

16:00 Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni (dla zaproszonych gości)

Sala Audytoryjna – Seminarium historyczne poświęcone Cecylii i Edwardowi Raczyńskim:
- „Edward Raczyński (1891-1993) – najwybitniejszy dyplomata Drugiej Rzeczypospolitej” - dr hab. Krzysztof Kania, profesor UMK;
- „ORP Błyskawica” – Tomasz Miegoń, dyrektor MMW;
- „Cecylia Raczyńska – wspomnienia rodzinne” - Katarzyna Raczyńska i Viridianna Rey;
- „Rodzina Raczyńskich i Fundacja im. Raczyńskich” – Mikołaj Pietraszak-Dmowski, sekretarz Zarządu Fundacji im. Raczyńskich przy Muzeum Narodowym w Poznaniu.

18.00 Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni (dla zaproszonych gości)

„Dęby z Rogalina i polskie morze. Cecylia i Edward Raczyńscy” – uroczyste otwarcie wystawy przez Katarzynę Raczyńską i Viridiannę Rey
Po części oficjalnej pokaz mody z lat 30./40. XX w., inspirowany postacią Cecylii Raczyńskiej.

Wystawa zostanie udostępniona dla zwiedzających 29 czerwca na okres ok. 3 miesięcy.

Cecylia Raczyńska była dwukrotnie matką chrzestną jednostek noszących biało-czerwoną banderę. Po raz pierwszy wypowiadała sakramentalną formułę …Płyń po morzach i oceanach 18 lutego 1935 roku, w brytyjskiej stoczni Swan Hunter & Wigham Richardson, podczas wodowania parowca Puck zamówionego przez państwowe przedsiębiorstwo Żegluga Polska. Chrześniak pani ambasadorowej nie przetrwał niestety II wojny światowej. Wykorzystywany w roli transportowca wojennego padł w 1943 roku ofiarą nocnego nalotu Luftwaffe na port Bari we Włoszech, gdzie gromadziła się flota zaopatrująca wojska alianckie.

Miejsce w historii morskiej Polski ma także Edward Raczyński. On to bowiem 18 listopada 1939 roku, w imieniu Rzeczypospolitej, podpisał porozumienie międzyrządowe, na mocy którego utworzono Oddział Polskiej Marynarki Wojennej w Wielkiej Brytanii (The Polish Naval Detachement in Great Britain). Układ ten był efektem wizyty, którą na Wyspach Brytyjskich odbywał generał Władysław Sikorski.

Podpisane porozumienie zawierało w siedmiu artykułach szczegółowe wytyczne współpracy polsko-brytyjskiej na czas trwania wojny. Dopuszczało między innymi możliwość przekazywania okrętów Royal Navy Marynarce Wojennej RP. Okręty, po obsadzeniu polskimi załogami, miały pływać pod dowództwem polskich oficerów i pod polską banderą. W większości otrzymywały także nowe, polskie nazwy. Przekazywane okręty miały być wypożyczane PMW i pozostawać własnością rządu brytyjskiego.

Viridianna Rey z domu Raczyńska (ur. 1935)

Córka Edwarda i Cecylii Raczyńskich. Odebrała typowe angielskie wykształcenie. W 1967 r. poślubiła Xawerego Reya herbu Oksza, polskiego patriotę. Wraz z mężem zamieszkała we Francji. Do Polski stara się przyjeżdżać regularnie. W 2015 r. uczestniczyła w uroczystym otwarciu zmodernizowanego Muzeum Pałacu w Rogalinie. Jest członkiem Rady Nadzorczej Fundacji im. Raczyńskich przy Muzeum Narodowym w Poznaniu.

Katarzyna Raczyńska (ur. 1939)

Najmłodsza córka Edwarda i Cecylii Raczyńskich. Obecnie mieszka w Wielkiej Brytanii. Aktywnie wspiera rodzinny majątek w Rogalinie, równocześnie stara się przywrócić pamięć o swoim ojcu. Często odwiedza Polskę. Jest członkiem Zarządu Fundacji im. Raczyńskich przy Muzeum Narodowym w Poznaniu.

Edward Bernard hr. Raczyński (1891-1993)

Dyplomata, polityk, Prezydent RP

Swoim życiem i postawą zasłużył na zaliczenie do grona najwybitniejszych postaci polskiej dyplomacji i polityki XX wieku. Pracę w Ministerstwie Spraw Zagranicznych odrodzonej Rzeczypospolitej rozpoczął w 1919 r. Dyplomatyczne doświadczenie zdobywał na placówkach w Kopenhadze, Londynie, Warszawie i Genewie. W 1932 r. reprezentował Polskę jako delegat przy Lidze Narodów. W 1934 r. otrzymał nominację na stanowisko ambasadora RP w Londynie - czas pokazał, że tu właśnie wypełnił swą życiową misję służby dla Rzeczypospolitej.

W listopadzie 1939 r. podpisał polsko-brytyjską umowę morską, regulującą zasady wojennej współpracy polskiej Marynarki Wojennej z Royal Navy.

W latach 1941-1945 kierował Ministerstwem Spraw Zagranicznych RP. Między innymi w grudniu 1942 r. przedstawił aliantom, w oparciu o dokumenty przywiezione przez Jana Karskiego, szczegółowy raport o Holokauście, pierwszy na świecie oficjalny dokument informujący o niemieckim ludobójstwie, nazywany później Notą Raczyńskiego. W 1943 r. zredagował oświadczenie rządu o zbrodni katyńskiej oraz wysłał prośbę do Międzynarodowego Czerwonego Krzyża o jej wyjaśnienie. Po wojnie z determinacją zabiegał w parlamencie brytyjskim o przychylność dla sprawy polskiej.

Był niekwestionowanym autorytetem w środowisku polskiej emigracji – w latach 1979-1986 pełnił urząd Prezydenta RP na uchodźstwie. Był założycielem i wieloletnim prezesem Instytutu Polskiego im. gen. W. Sikorskiego w Londynie. W 1991 r. przekazał, warty kilka miliardów złotych, majątek w Rogalinie narodowi polskiemu, tworząc Fundację im. Raczyńskich działającą przy Muzeum Narodowym w Poznaniu. Edward Bernard Raczyński zapisał się w historii jako człowiek wielkiego charakteru i zasług, bez reszty oddany wolnej Polsce. Zmarł w 1993 r. w Londynie. Został pochowany w krypcie rodowej w Rogalinie.

Cecylia Raczyńska (ur. 1906, zm. 1962)

Była najmłodszym z sześciorga dzieci Edwarda Jaroszyńskiego, właściciela znacznych majątków na Podolu i Wandy z Sierakowskich z Waplewa koło Malborka. Była drugą żoną Edwarda Bernarda Raczyńskiego. Osoba o ujmującej powierzchowności, wyróżniająca się skromnością i taktem. Stanowiła niezawodne wsparcie dla męża zarówno w państwowej służbie, jak i dbałości o rodzinę. Wierna towarzyszka życia, żona i matka. Była uznawana za jedną z najelegantszych żon członków korpusu dyplomatycznego w Londynie. W czasie II wojny światowej angażowała się w akcje charytatywne. Często organizowała spotkania kobiet, podczas których zachęcała panie z angielskiej socjety do pomocy okupowanej Polsce. W kartach Marynarki Wojennej zapisała się jako matka chrzestna ORP Błyskawica (jedynego alianckiego okrętu służącego nieprzerwanie przez cały okres II wojny światowej) oraz s/s Puck. Zmarła w 1962 r. w Londynie. Została pochowana w krypcie Raczyńskich w Rogalinie.

rel (Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni)

Fot.: Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni