Latarnie na polskim wybrzeżu

Latarnie morskie od wieków pełnią ważną funkcję nawigacyjną i sygnalizacyjną. Coraz częściej charakterystyczne wieże na brzegu są jednak również atrakcjami turystycznymi, zwłaszcza że spora ich część udostępniana jest dla zwiedzających. Na polskim Wybrzeżu jest 16 czynnych latarń morskich. Większość znajduje się na terenie województwa pomorskiego. Nasze latarnie, poczynając od wschodniej granicy morskiej, są usytuowane w następujących miejscach: Krynica Morska, Gdańsk - Port Północny, Sopot, Hel, Jastarnia, Rozewie, Stilo, Czołpino, Ustka, Jarosławiec, Darłowo, Gąski, Kołobrzeg, Niechorze, Kikut, Świnoujście.
Na liście tej nie ma już obiektu w Gdańsku Nowym Porcie. Tam wieża sygnalizacyjna została wyłączona w latach 80., jednocześnie z uruchomieniem latarni w Porcie Północnym. Do najciekawszych i najsłynniejszych obiektów tego typu nad polskim Bałtykiem należy latarnia w Rozewiu. Jest najbardziej na północ wysuniętą naszą wieżą sygnalizacyjną. Należy też do najstarszych. Uruchomiono ją w 1822 roku. Ciekawostką jest fakt, że w jej bezpośrednim sąsiedztwie znajduje się druga, mniejsza, nieużywana latarnia. Rozewska latarnia nosi imię Stefana Żeromskiego, który rzeczywiście ją zwiedzał, a według rozpowszechnionych - nieprawdziwych jednak opowieści - tu miał też stworzyć swój "Wiatr od morza". Ciekawą historię, związaną z okresem II wojny światowej, ma też np. latarnia w Helu. Podczas obrony półwyspu w 1939 roku polscy żołnierze wysadzili budowlę w powietrze. Chodziło o to, aby wysoka wieża nie stanowiła dla Niemców, ostrzeliwujących silnie umocniony Hel, łatwego punktu orientacyjnego. Najniższą polską latarnią jest ta w Jastarni, na Półwyspie Helskim (13,5 metra). Niewiele wyższa od niej jest budowla na wzniesieniu Kikut na wyspie Wolin. Ta jednak, ze względu na jej usytuowanie, ma najwyżej położone źródło światła - 91,5 metra nad poziomem morza. Kilka metrów niżej n.p.m. sygnalizację świetlną emituje Rozewie. Z kolei najwyższy budynek latami możemy podziwiać w Świnoujściu. Budowla liczy blisko 65 metrów. Nie we wszystkich źródłach za latarnię morską uznawana jest wieża w Sopocie, m.in. ze względu na stosunkowo niewielki zasięg światła. Zresztą w zamierzeniach miała pełnić rolę tylko tarasu widokowego. Wiele latarń udostępnianych jest do zwiedzania. W Rozewiu mieści się np. muzeum, ciągle wzbogacane o nowe eksponaty. Miłośnicy nadmorskich spacerów opisują niesamowite zjawisko, gdy na plaży można obserwować wieczorem z jednego miejsca światła dwóch sąsiednich latarń jednocześnie. Tak jest np. w okolicach Karwi, gdzie docierają sygnalizacje z jednej strony z Rozewia, a z drugiej ze Stilo.
Oprócz dużych latarń morskich są również - głównie w portach - mniejsze znaki sygnalizacyjne. Taką mini latarnię, wieżyczkę emitującą światło, można zobaczyć np. na falochronie przy wejściu do portu we Władysławowie.
Krzysztof Miśdzioł