Ministrowie energetyki ośmiu krajów nadbałtyckich - Litwy, Danii, Estonii, Finlandii, Niemiec, Łotwy, Polski i Szwecji - uzgodnili dziś Deklarację Wileńską, zobowiązując się do ściślejszej współpracy w celu zabezpieczenia krytycznej morskiej infrastruktury energetycznej w regionie Morza Bałtyckiego.
W środę 10 bm. przedstawiciele ośmiu krajów nadbałtyckich, Unii Europejskiej, NATO, Agencji ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki (ACER), operatorów systemów przesyłowych oraz europejskiej branży energetyki wiatrowej obradowali w Wilnie w ramach spotkania wysokiego szczebla the Baltic Sea High Level Energy Security Meeting 2024, w przededniu rozpoczynającego się w czwartek 9. Szczytu i Forum Biznesowego Inicjatywy Trójmorza (3SI).
Rosyjska inwazja na Ukrainę i występujące akty sabotażu infrastruktury energetycznej oraz telekomunikacyjnej na dnie Bałtyku wzmocniły obawy o bezpieczeństwo. Aby wzmocnić odporność Europy wobec nowych form wojny hybrydowej i cybernetycznej, sygnatariusze porozumienia zobowiązali się do wspólnych działań na rzecz ochrony infrastruktury morskiej i podwodnej w ramach NATO i UE.
Kraje nadbałtyckie kontynuują ekspansję morskiej energetyki wiatrowej i zdolności przesyłowych, zgodnie z unijną inicjatywą REPowerEU. W 2023 r. Litwa, Dania, Estonia, Finlandia, Niemcy, Łotwa, Polska i Szwecja zobowiązały się do zwiększenia mocy farm wiatrowych, budowanych na Bałtyku z obecnych 3,1 GW do 19,6 GW do roku 2030.
"W wyniku przechodzenia na źródła energii neutralne dla klimatu energia elektryczna stanie się kluczowym źródłem energii, zasadniczo zmieniając sposób jej produkcji, przesyłania i zużycia. Otwiera to zupełnie nowe możliwości dla projektów morskich na Morzu Północnym i Bałtyckim” - napisano w raporcie litewskiego Ministerstwa Energetyki.
Uzgodniona dziś Deklaracja Wileńska potwierdza determinację krajów do szybkiego wdrożenia działań, nakreślonych w Pakiecie Energii Wiatrowej UE w celu odblokowania "ogromnych niewykorzystanych zasobów energetyki wiatrowej" Morza Bałtyckiego. W dokumencie tym kraje zobowiązują się do dekarbonizacji swoich systemów energetycznych "tak szybko, jak to możliwe". Chcą współpracować przy wycofywaniu rosyjskich paliw kopalnych i zastępowaniu ich konkurencyjnymi i rodzimymi odnawialnymi źródłami energii.
- Odnawialne źródła energii stały się infrastrukturą krytyczną, dlatego musimy zapewnić ich bezpieczeństwo. Branża offshore wind już teraz pomaga wojsku chronić infrastrukturę energetyczną poprzez wymianę danych, hosting odpowiednich technologii i wspieranie działania radarów. NATO wykonuje tutaj doskonałą robotę. Zachęcamy rządy do uwzględnienia bezpieczeństwa fizycznego, cybernetycznego i danych przy udzielaniu zamówień na sprzęt energetyczny i kryteriach kwalifikacji, pomagających wyłonić tych, którzy mogą budować farmy wiatrowe – mówił na spotkaniu w Wilnie Giles Dickson, dyrektor generalny WindEurope.
Sygnatariusze uznają "ogromny potencjał" morskiej energetyki wiatrowej na Morzu Bałtyckim w zakresie dekarbonizacji, dywersyfikacji źródeł energii, elektryfikacji oraz produkcji „zielonego” wodoru. Chcą rozwinąć silny i odporny łańcuch dostaw offshore wind w krajach Morza Bałtyckiego, aby sprostać spodziewanemu, zwiększonemu popytowi na projekty morskiej energetyki wiatrowej. Mają temu służyć inwestycje w sieci przesyłowe oraz infrastrukturę portową.
- Stawka dla NATO jest wysoka. Jeśli członkowie Sojuszu obiorą rozbieżne kierunki w dostosowywaniu się do transformacji energetycznej, niektóre technologie mogą być niekompatybilne, a nasza interoperacyjność wojskowa będzie zagrożona. Jeśli nie zaplanujemy i nie zabezpieczymy łańcuchów dostaw kluczowych surowców i technologii energii odnawialnej, możemy skończyć z kolejną zależnością energetyczną - tym razem od Chin. (...) Projektowana transformacja energetyczna NATO jest ogromnym wyzwaniem, ale musimy mu sprostać – podkreśla David van Weel, asystent sekretarza generalnego NATO ds. innowacji, technologii hybrydowych i cybernetycznych.
GL, na podst. EurActiv, WindEurope
Zdjęcia: FB/Litewskie Ministerstwo Energetyki/Lietuvos Respublikos energetikos ministerija
USD
EUR
CHF
GBP