102. rocznica utworzenia Marynarki Wojennej

W sobotę, 28 listopada br., mija 102 lata odkąd marszałek Józef Piłsudski wydał dekret, w którym rozkazał utworzyć Marynarkę Wojenną. Od tego czasu, nieprzerwanie, Marynarka Wojenna wykonuje zadania na rzecz polskiej, morskiej racji stanu.

Główne uroczystości upamiętniające odtworzenie sił morskich naszego państwa po odzyskaniu niepodległości odbyły się w piątek, 27 listopada br. z udziałem wojskowej asysty honorowej.

W przeddzień uroczystości rocznicowych, przy Klubie 3. Flotylli Okrętów odsłonięta została tablica upamiętniająca działania Polskiej Marynarki Wojennej na Morzu Śródziemnym w latach 1940-1944. W uroczystości uczestniczył dowódca 3. Flotylli Okrętów kontradm. Mirosław Jurkowlaniec, dyrektor Regionalnego Oddziału Agencji Mienia Wojskowego Danuta Sikora, prezes Zarządu Okręgowego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej w Gdyni Janusz Różalski oraz Prezes Stowarzyszenia Oficerów MW wiceadm. Maciej Węglewski. Poświęcenia tablicy pamiątkowej dokonał dziekan MW ks. kmdr Zbigniew Rećko.

Dla podkreślenia rangi obchodów 102. rocznicy utworzenia morskiego rodzaju Sił Zbrojnych 27 listopada, na wszystkich okrętach MW podniesiona została wielka gala banderowa. Przy Pomniku Polska Morska na Skwerze Kościuszki delegacja MW w składzie: dowódca COM-DKM wiceadm. Krzysztof Jaworski, dowódca 3. Flotylli Okrętów kontradm. Mirosław Jurkowlaniec, dowódca 8. Flotylli Obrony Wybrzeża kontradm. Piotr Nieć oraz przedstawiciel Inspektoratu Marynarki Wojennej kmdr Jarosław Skrzyszewski złożyła wiązankę kwiatów.

Na cmentarzu Marynarki Wojennej w Gdyni Oksywiu, marynarze oddali hołd admirałom – założycielom Marynarki Wojennej, zapalili znicze oraz złożyli kwiaty na płytach upamiętniających twórców polskich sił morskich.

W Porcie Wojennym w Gdyni odbył się uroczysty apel z okazji 102. rocznicy utworzenia Marynarki Wojennej RP, podczas którego odczytany został rozkaz okolicznościowy Dowódcy Generalnego RSZ oraz wręczone zostały wyróżnienia i odznaczenia zasłużonym marynarzom.

O godz. 12.00 w Kościele Garnizonowym MW odbyła się uroczysta msza święta w intencji Marynarki Wojennej.

Historia Marynarki Wojennej

Po raz pierwszy polskie siły morskie odegrały ważną rolę w XV wieku. Polska flota kaperska, podczas Wojny Trzynastoletniej z Zakonem Krzyżackim zablokowała wówczas Bałtyk i uniemożliwiła dostawy do Królewca, pokonując flotę krzyżacką w bitwie na Zalewie Wiślanym (1463). Około 100 lat później, w 1568 roku Sejm powołał do życia Komisję Morską – pierwszy w Polsce i jeden z pierwszych w Europie organów władzy państwa na morzu. Następnie, z początkiem XVII wieku Zygmunt III Waza zarządził tworzenie królewskiej floty wojennej. Okręty były budowane w Gdańsku i Pucku. Decyzja ta była pierwszym programem budowy okrętów wojennych. W 1625 roku król powołał do życia Komisję Okrętów Królewskich. Dwa lata później, 28 listopada 1627 roku nasza flota odniosła zwycięstwo pod Oliwą nad blokującą Gdańsk eskadrą szwedzką. Niestety kolejne lata przyniosły regres w polityce morskiej. Brak decyzji Sejmu o dalszym finansowaniu floty wymusił sprzedaż okrętów, a niedługo potem doszło do rozbiorów Polski. Próby odrodzenia floty podejmowano podczas powstań narodowych. Niestety, upadek powstań zamknął okres nadziei na utworzenie sił morskich, chociażby na obczyźnie. Marynarka Wojenna została odtworzona 28 listopada 1918 roku przez marszałka Józefa Piłsudskiego, już 17 dni po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Polska czekała jeszcze prawie półtora roku na uzyskanie formalnego dostępu do morza.

Rozwój floty przerwał na krótko wybuch II wojny światowej. Polska MW uczestniczyła w wojnie obronnej, a następnie przeniosła i odbudowała swoje struktury w Wielkiej Brytanii i uczestniczyła w działaniach bojowych od chwili wypowiedzenia przez Aliantów wojny hitlerowskim Niemcom. Podczas działań wojennych polskie okręty walczyły nieprzerwanie od pierwszego do ostatniego dnia wojny, wnosząc znaczny wkład w ostateczne zwycięstwo. Były jedynym niepodległym terytorium Polski i stanowiły o ciągłości istnienia państwa i jego oręża na morzu. Na morskim teatrze II wojny światowej polskie okręty przepłynęły łącznie milion dwieście tysięcy mil morskich, eskortowały 787 konwojów, przeprowadziły 1162 patrole i operacje bojowe, zniszczyły 45 jednostek nieprzyjaciela i 20 samolotów. Podczas działań bojowych zginęło 450 marynarzy.

Po wojnie Marynarka Wojenna, chociaż w znacznym stopniu oparta o sprzęt i wyposażenie produkcji b. ZSRR lub pochodzący z kontyngentu aliantów, rozbudowywała flotę w oparciu o krajowy przemysł stoczniowy. Po przemianach przełomu lat 80-tych i 90-tych i zmianie polityki obronnej kraju Marynarka Wojenna zintensyfikowała współdziałanie z flotami państw Sojuszu Północnoatlantyckiego. Pierwszym sprawdzianem polskich sił morskich był udział dwóch okrętów w operacji „Pustynna Burza”. Okręt szpitalno-ewakuacyjny ORP „Wodnik” i okręt ratowniczy ORP „Piast” jako pierwsze polskie okręty w powojennej historii Polski uczestniczyły w działaniach z państwami Sojuszu Północnoatlantyckiego.

Najnowsza historia MW to okres transformacji, modernizacji i zwiększania mobilności. W 1993 roku Marynarka Wojenna zainicjowała obecność polskich sił zbrojnych w ćwiczeniach z państwami NATO biorąc udział w największym na Bałtyku ćwiczeniu „Baltops”. Od tego czasu siły MW uczestniczyły w kilkuset manewrach państw NATO i Partnerstwa dla Pokoju. Od marca 1999 roku, kiedy Polska weszła w skład Sojuszu Północnoatlantyckiego, polskie okręty obecne były we wszystkich manewrach NATO na Bałtyku, a także uczestniczyły w istotnych operacjach w Cieśninach Bałtyckich, na Morzu Północnym, Norweskim, na Oceanie Atlantyckim, w operacjach antyterrorystycznych na Morzu Śródziemnym oraz w misji irackiej na Zatoce Perskiej (2002 – 2003). Od 2002 roku polska Marynarka Wojenna jest na stałe obecna w elitarnych Siłach Odpowiedzi NATO.

Marynarka Wojenna prowadzi działania we wszystkich środowiskach – morskim, lądowym i powietrznym. Główne jej siły to: dwie fregaty rakietowe, jedna korweta, trzy okręty podwodne, trzy okręty rakietowe, pięć okrętów transportowo-minowych, trzy niszczyciele min, kilkanaście trałowców, jednostki ratownicze i zabezpieczenia. Operują one z baz morskich w Gdyni i Świnoujściu, a także z Punktów Bazowania w Helu i Kołobrzegu. Marynarka Wojenna dysponuje lotnictwem morskim operującym z lotnisk w Gdyni Babich Dołach, Darłowie i Siemirowicach, w tym także lotnictwem pokładowym startującym z pokładów fregat rakietowych.

Komponent lotniczy Marynarki Wojennej to przede wszystkim samoloty patrolowo-rozpoznawcze, śmigłowce zwalczania okrętów podwodnych, ratownicze, a także lotnictwo transportowe. Wzdłuż polskiego wybrzeża rozlokowane są specjalistyczne jednostki brzegowe w tym m.in. dywizjony przeciwlotnicze i bataliony saperów oraz Morska Jednostka Rakietowa. Głównym ośrodkiem szkoleniowym jest Centrum Szkolenia MW w Ustce. Rocznie siły Marynarki Wojennej uczestniczą w kilkudziesięciu ćwiczeniach i operacjach NATO na różnych akwenach morskich.

Zadania i rola Marynarki Wojennej

Zadania Marynarki Wojennej wiążą się głównie z zapewnieniem bezpieczeństwa polskich interesów na morzu oraz z naszym wkładem w bezpieczeństwo Europy w ramach NATO, UE i innych porozumień międzynarodowych. Chodzi tutaj o konieczność działań zarówno narodowych, jak i sojuszniczych, przede wszystkim w zakresie osłony morskich szlaków komunikacyjnych, zwłaszcza tych, którymi transportowane są surowce strategiczne i towary, monitoringu bezpieczeństwa żeglugi, operacji pokojowych, zwalczania terroryzmu oraz wczesnego wykrywania symptomów zagrożeń od strony morza. Inaczej mówiąc MW operuje na akwenach morskich na rzecz systemu obrony państwa jak i jego bezpieczeństwa gospodarczego. Poprzez ciągłe szkolenie utrzymuje gotowość do reagowania wobec zagrożeń mogących wystąpić na wodach terytorialnych, wyłącznej strefy ekonomicznej, czy wszędzie tam, gdzie poruszają się jednostki transportu morskiego.

MW jest także kluczową częścią krajowego systemu ratowania życia na morzu SAR. Bez Marynarki Wojennej nie byłoby polskich map morskich, czy innych pomocy nawigacyjnych, które opracowuje Biuro Hydrograficzne MW. Siły Marynarki Wojennej pomagają także w ciągłym monitoringu ekologicznym wód Bałtyku oraz wspierają akcje usuwania skutków klęsk żywiołowych. Specjalistyczne okręty, nurkowie-minerzy oraz saperzy unieszkodliwiają niebezpieczne obiekty zalegające od II wojny światowej na dnie Bałtyku oraz w strefie brzegowej. MW prowadzi także akcje saperskie na akwenach śródlądowych, niejednokrotnie z dala od wybrzeża.

rel (3. Flotylla Obrony Wybrzeża)

Foto: kpt. mar. Anna Sech, st. chor. szt. mar. Piotr Leoniak

Uroczystość pod Pomnikiem Polska Morska