Super DSV wyjdzie z polskiej stoczni z napędem hybrydowym, jako jeden z pierwszych w świecie

Super-statek typu DSV (diving support vessel), inaczej baza nurków lub bazowiec prac podwodnych, opuści polską stocznię jeszcze bardziej nowoczesny - jako jedna z pierwszych w świecie jednostek tego typu wyposażona w napęd hybrydowy. Przebudowa odbywa się właśnie w Gdańskiej Stoczni "Remontowa" SA.

Deep Arctic to specjalistyczny, zaawansowany statek wsparcia nurkowania saturowanego i zarazem konstrukcyjny, z pokładowym żurawiem offshore / subsea o unosie 400 t. Gdy został wprowadzony do eksploatacji w 2009 roku, był określany jako największy w swojej klasie i należał do ścisłej czołówki najnowocześniejszych bazowców prac podwodnych, a teraz ponownie staje się liderem w swoim sektorze, będąc jednym z pierwszych w świecie statków typu DSV, wyposażanych w hybrydowy, akumulatorowy system napędowy.

Deep Arctic zbudowany został w 2009 roku w norweskiej stoczni znanej ostatnio pod nazwą Vard Soviknes, Sovik, a wcześniej należącej do koncernu Aker. Zanim przyjął nazwę Deep Arctic, pływał jako Deep Arctic L i Skandi Arctic. Należy do renomowanego armatora TechnipFMC, jednego z rynkowych liderów w realizacji projektów morskich, podmorskich i przemysłowych na lądzie.

Statek ma niespełna 157 m długości i 27 m szerokości konstrukcyjnej i 31 m maksymalnej, jego pojemność brutto wynosi 18 640 jednostek, a nośnośc 13 000 t. Podczas wykonywanych nurkowań lub podwodnych prac konstrukcyjnych, statek DSV musi oczywiście pozostawać w dokładnie ustalonej pozycji, co zapewnia zaawansowany system pozycjonowania dynamicznego.

Ze statku prowadzone są nie tylko inspekcje, naprawy i konserwacje instalacji offshore i subsea oraz podmorskich kabli czy rurociągów wykonywane przez nurków. Możliwe są też podwodne prace inspekcyjne i inne z wykorzystaniem znajdujących się na pokładzie statku zdalnie kierowanych pojazdów podwodnych (ROV) i dedykowanych systemów wodowania i podejmowania z wody.

Nie tylko zaawansowana baza nurków

Uniwersalność tego statku rozszerzona jest dzięki przygotowaniu do łatwej instalacji karuzel (bębnów do składowania) i systemu do układania (małośrednicowych) rurociągów elastycznych metodą L-lay (Vertical Lay System - VLS) przez studnię roboczą w kadłubie.

Znajdujący się na Deep Arctic, mieszczący 24 osoby, kompleks wsparcia nurkowania saturowanego i dekompresji, przystosowany do obsługi nurków pracujących na głębokościach do 350 metrów, obejmuje m.in. dwa trzyosobowe dzwony nurkowe (o pojemności 7,5 m³ - każdy), dwie sześcio-osobowe i cztery trzy-osobowe komory mieszkalne, oraz dwie 18-osobowe hiperbaryczne łodzie ratunkowe. Między innymi dzięki takiemu wyposażeniu statek jest w pełni zgodny ze standardami NORSOK.

Statek posiada komputerowe hiperbaryczne centrum monitoringu i zdalnego sterowania systemu nurkowego (Hyperbaric Monitoring and Control System - HMCS). Zarówno będące na wyposażeniu Deep Arctic dzwony nurkowe jak i dwa, stworzone do pracy w ciężkich warunkach, systemy wodowania i podejmowania pojazdów podwodnych ROV, mogą pracować przy fali znaczącej do wysokości 6,0 m, co czyni go jednym ze statków wsparcia nurkowego o największych możliwościach w istniejącej flocie. Dlatego statek ten jest znakomicie przygotowany do pracy, praktycznie przez cały rok, niemal na całym świecie, w trudnym środowisku - np. w wymagających warunkach morskich i pogodowych, jakimi charakteryzuje się np. Morze Północne.

Bohater filmu dokumentalnego

Poza tym, że był szeroko opisywany w morskiej prasie fachowej, jako ciekawy przykład najnowszej, zaawansowanej techniki okrętowej, offshore i nurkowej, statek ten zyskał także szerszy rozgłos będąc bohaterem jednego z odcinków czwartego sezonu dokumentalnej serii "Mighty Ships" (u nas znanej pod tytułem "Superstatki"). Wtedy nazywał się jeszcze Scandi Arctic.

Statek ten jest teraz w Polsce. W Gdańskiej Stoczni "Remontowa" SA z grupy kapitałowej Remontowa Holding, instalowany jest na nim system przechowywania energii, stanowiący rozszerzenie istniejącego systemu napędowego i elektro-energetycznego. Po opuszczeniu stoczni, Deep Arctic będzie jednym z pierwszych w świecie hybrydowych statków typu DSV z zasilaniem bateryjnym. Zespół zainstalowanych akumulatorów ma moc 1,2 MW i znacząco pomaga w eksploatacji statku.

Zalety bateryjnego systemu hybrydowego

Siłownia, zarazem elektrownia okrętowa Deep Arctic składa się z sześciu zespołów prądotwórczych (każdy z silnikiem wysokoprężnym o mocy 2845 kW) wytwarzających energię zarówno dla napędu głównego, jak i dla wszelkich innych odbiorników. Pracuje odpowiednia liczba z nich, w zależności od aktualnego zapotrzebowania na moc.

Głównym celem realizowanej w Remontowej przebudowy jest instalacja zaawansowanego hybrydowego systemu zasilania akumulatorowego. Po zainstalowaniu, system poprawi efektywność i elastyczność eksploatacji statku m.in. przez zwiększenie wydajności układu napędowego oraz jego niezawodności przez przedłużenie bezawaryjnej pracy silników i korzystnie wpłynie na środowisko, przy oczekiwanym, znacznym zmniejszeniu zużycia paliwa, bowiem razem z nim nastąpi redukcja emisji SOx, NOx i CO2.

"Golenie" szczytów i dołków

System przechowywania energii ma rolę do spełnienia w trzech zasadniczych trybach pracy statku: w tanzycie (przemieszczaniu się - transit mode), w czasie dynamicznego utrzymywania pozycji (DP mode) i podczas postoju w porcie, z podłączeniem do źródła zasilania z lądu (shore connection).

W trybie tranzytu system bateryjny pozwala niwelować wahania zapotrzebowania na moc. Jest to tzw. peak shaving czyli obcinanie szczytów i niwelowanie największych spadków zapotrzebowania na moc. W momentach maksymalnego zapotrzebowania na energię, system akumulatorowy oddaje niezbędną w danej chwili moc. Nie jest więc potrzebne zwiększanie obrotów silnika.

Z kolei, gdy zapotrzebowanie na energię zmniejsza się, wtedy zamiast obniżać obciążenie silników, "nadmiarowa" energia przeznaczana jest na ładowanie baterii akumulatorów.
Dzięki temu - silniki pracujące na rzecz napędu głównego działają w stałym obciążeniu, równomiernie, natomiast przy większym zapotrzebowaniu energia pobierana jest z baterii.

W trybie pozycjonowania dynamicznego baterie zapewniają uzupełniającą moc pozwalając zmniejszyć liczbę pracujących silników, przy jednoczesnym zapewnieniu utrzymania pozycji przez statek. Tutaj także wykorzystywane mogą być zalety peak shaving.

W trybie portowym, dzięki systemowi przechowywania energii, możliwa jest bezemisyjna eksploatacja statku przy zachowaniu dostawy energii dla wszystkich odbiorników na statku, we wszystkich systemach bytowych, technicznych i funkcjonalnych. Zużywana energia z baterii akumulatorów uzupełniana może być z lądowego źródła energii elektrycznej, do którego może być podłączony statek w porcie.

W animacji pod tekstem przedstawiono schematycznie zasadę działania hybrydowego systemu zasilania akumulatorowego na statku.

Gdańska instalacja innowacyjnego systemu

Po zbudowaniu przez Remontową odpowiednich nowych pomieszczeń i zainstalowaniu przez nią systemu do akcji wszedł jego dostawca - Siemens Norge, odpowiedzialny także za uruchomienie systemu. Jednocześnie trwają prace remontowe o dość szerokim zakresie - kadłubowe, elektryczne, rurarskie i w zakresie wyposażenia oraz oczywiście konserwacyjno-malarskie.

PBS, IG

Fot.: Marcin Koszałka / PortalMorski.pl, Wikimedia Commons, TechnipFMS, Fleetmon; Rys. TechnipFMC

Miejsca, gdzie dostępny jest film dokumentalny z serii "Mighty Ships" o Deep Arctic (ex Scandi Arctic):
[1] _ [2] 

Deep Arctic - charakterystyka podstawowa:
nr IMO 9413822
państwo bandery - Wyspy Bahama
armator (właściciel) - TechnipFMC PLC, Wielka Brytania
armator zarządzający, zarząd techniczny, operator - Technip UK Ltd, Wielka Brytania
armator zarejestrowany - Technip Chartering Norge AS
stocznia - STX Soeviknes (później Vard Soeviknes)
stocznia - główny kontraktujący, wyposażenie - STX Norway Offshore AS, Soviknes (Sovik Yard), Norwegia
stocznia - dostawca częściowo wyposażonego kadłuba - STX Romania Offshore Tulcea SA, Tulcea, Rumunia
projekt - Aker OSCV 06L (Vard, dawniej Aker)
stoczniowy nr budowy - 702
rok budowy - 2009
wprowadzenie do eksploatacji - 17 marca 2009
wodowanie - 29 czerwca 2008
położenie stępki - 15 czerwca 2007
zamówienie - 26 czerwca 2006
długość całkowita - 156,90 m
długość między pionami - 137,70 m
szerokość konstrukcyjna - 27,00 m
wysokość boczna do pokładu nr 1 - 12,00 m
zanurzenie konstrukcyjne - 6,50 m
zanurzenie maksymalne - 8,50 m
wysokość boczna - 12,00 m
nośność - nośność - 13 000 t (według innego źródła - 10 996 t przy zanurzeniu 8,5 m)
tonaż pojemnościowy brutto - 18 640
tonaż pojemnościowy netto - 5593
powierzchnia pokładu - 1700 m²
dopuszczalne obciążenie pokładu - 10 t/m²
ładowność pokładu - do 5500 t przy środku ciężkości na wysokości 1 ponad pokładem
łączna pojemność zbiorników paliwowych - 3243 m³ (według innego źródła - 3500 m³)
pojemność zbiorników na wodę słodką - 1800 m³
pojemność zbiorników balastowych - 8700 m³
kadłubowa studnia robocza (moonpool) - 7,20 m × 7,00 m
kadłubowe studnie dla dzwonu nurkowego - 2 × 4,20 m × 3,60 m
elektrownia okrętowa:
silniki wysokoprężne zespołów prądotwórczych - 6 × Wartsila 7L32 o mocy 2845 kW każdy
łączna moc zainstalowana - ok. 20,2 MW (20 160 kW / 27 408 KM)
system pozycjonowania dynamicznego - Kongsberg K-Pos, klasy DP3
systemy referencyjne - 3 × MRU, 3 × gyro, 4 × wind sensors, 1 × fanbeam, 3 × DGPS, 1 × seapath, 2 × HPR, 2 × Tautwires
pędniki i stery (Rolls Royce):
dziobowe poprzeczne stery strumieniowe - 2 × 1,9 MW (2583 KM)
dziobowe pędniki azymutalne chowane w kadłubie - 2 × 1,5 MW (2039 KM)
rufowe pędniki azymutalne napędu głównego - 2 × 3 MW, ze śrubami kontrarotacyjnymi
centralna śruba napędu głównego - 1 × 4 MW
ster z lotką × 1
prędkość maksymalna - 18,00 węzłów (według innego źródła - prędkość maksymalna - 16,50 w. przy zanurzeniu 5,8 m)
prędkość eksploatacyjna - 16,00 węzłów
całkowita pojemność systemu nurkowego - 347 m³
liczba osób w saturacji - maks. 24
dzwony nurkowe - 2 × 7,5 m³
pojemność zbiorników na gazy nurkowe (sprężone pod ciśnieniem 200 barów) - 36 500 m³
zdalnie sterowane pojazdy podwodne - 1 × 1500 m (observation class ROV) + 2 × 3000 m (work class ROVs)
maksymalna głębokośc zatrudnienia ROV - 3000 m
główny żuraw pokładowy - 1 × 400 t DOR na wysięgu 11 m, z aktywną kompensacją nurzania
pomocniczy żuraw pokładowy z wysięgnikiem łamanym (knickle boom) - 1 × 50 t DOR
lądowisko dla śmigłowców - dla śmigłowca wielkości Sikorsky S-92
liczba miejsc dla załogi i techników - 140
liczba kabin - 99 (58 jedno- i 41 dwu-osobowych, każda z własnym węzłem sanitarnym)
załoga - 120 osób
ponieszczenia użytkowe i rekreacyjne - mesa, salony, biblioteka, kino, sala gimnastyczna
łodzie ratunkowe konwencjonalne - 4 × 70 osób
łodzie ratunkowe hiperbaryczne (dla w saturacji / w trakcie dekompresji) - 2 × 18 nurków + 2 × 6 osób załogi
klasyfikacja - DNV-GL
klasa lodowa - FS Ice Class 1C
notacja klasy - (+) 1A1, CLEAN DESIGN, COMF (C-3, V-3), DK (+), Diving system (SAT), DYNPOS-AUTRO , E0m, HELDK-SH, ICE-C, NAUT-AW, SF TMON