Raport MAIB w sprawie tragedii Cemfjord'a: błędy armatora i kapitana

Dzisiaj, w dniu 21 kwietnia, brytyjska komisja ds. badania wypadków morskich MAIB (Marine Accident Investigation Branch) opublikowała raport na temat zatonięcia cementowca Cemfjord. Wypadek, w którym zginęło ośmiu marynarzy, w tym siedmiu Polaków, miał miejsce w styczniu ubiegłego roku.

W pełni załadowany, noszący banderę cypryjską cementowiec Cemfjord przewrócił się w bardzo trudnych warunkach morskich w Pentland Firth 2 stycznia 2015 r. Portal Morski, jako pierwszy w mediach, poinformował, że na statku, który uległ wypadkowi, była częściowo polska załoga.

Gwałtowny, szybki przebieg wywrotki statku i jego częściowego zatonięcia uniemożliwiła załodze nadanie sygnału wezwania pomocy oraz przeprowadzenie kontrolowanego opuszczenia statku - czytamy w skrótowym wprowadzeniu do raportu.

MAIB w najogólniejszych wnioskach raportu wskazał na następujące problemy i okoliczności związane z bezpieczeństwem statku mające wpływ na zaistnienie wypadku:

• Planowanie trasy statku wymaga wzięcia pod uwagę i unikania wszelkich zagrożeń. Niezwykle gwałtowne i stanowiące zagrożenie dla życia warunki morskie, które napotkał statek w Pentland Firth były przewidywalne i można było ich uniknąć.
• Poza niewystarczającym planowaniem podróży, na decyzję i determinację kapitana, by kontynuować podróż, zamiast szukać schronienia, wpływ miały "prawie na pewno" - jak czytamy w ogólnych wnioskach raportu - niedocenienie (niedoszacowanie) ostrości czy ciężkości warunków, jego osobistej determinacji osiągnięcia sukcesu (co zapewne należy rozumieć jako chęć doprowadzenia statku do portu docelowego w założonym wcześniej terminie lub bez większego opóźnienia; w szczegółowych wnioskach z raportu wspomina się "rzeczywistą lub subiektywnie postrzeganą presję komercyjną"), a także brak woli wykonania zwrotu przy dużym falowaniu morza (chodzi o uniknięcie ustawienia statku bokiem do wysokiej fali).
• Jest prawdopodobne, że stan stateczności Cemfjord'anie spełniał wymaganych kryteriów, czyniąc statek bardziej podatnym na wywrotkę. Dokładne oszacowanie stateczności (obliczenia ładunkowe / statecznościowe) jest niezbędne dla każdej podróży statku (dla każdego stanu załadowania statku - red.).
• Cemfjord wypłynął w morze ze znaczącymi brakami czy wadami w zakresie bezpieczeństwa; komisja MAIB stwierdziła brak dowodów na to, że brano pod uwagę opóźnienie wyjścia z portu do czasu usunięcia tych uchybień; zamiast tego zastosowano i zatwierdzono warunkowe, tymczasowe zwolnienia (odstępstwa, wyjątki) państwa bandery w zakresie przepisów bezpieczeństwa (ang. Flag State exemptions from safety regulations), tak, by statek mógł wyruszyć w morze (takie postępowanie nie musi, ale może wynikać z poziomu ogólnej kultury bezpieczeństwa i codziennej praktyki stosowanej na statkach danego armatora - red.).

MAIB sformułował szereg zaleceń skierowanych do armatora zarządzającego statkiem, państwa bandery, a także do Maritime and Coastguard Agency, mających na celu poprawę zarządzania bezpieczeństwem na cementowcach, a także przegląd rozwiązań w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa (safety arrangements) na akwenie Pentland Firth.

Nie ma tu miejsca na tłumaczenie obszernych fragmentów raportu MAIB, ale jest on w licznych miejscach i aspektach bardzo ciekawy. Wskazuje m.in. na dobrą wolę i starania ze strony załogi i kapitana w kierunku zachowania bezpieczeństwa, jeśli chodzi o utrzymanie statku w sprawności i bezpiecznej kondycji, a jednocześnie - na obiektywne (niezależne od załogi) trudności w realizowaniu tych starań, co m.in. znajduje odzwierciedlenie w jednym z raportów kapitana skierowanym do armatora - Brise Bereederungs (po zatrzymaniu statku w wyniku wykrycia poważnych uchybień przez inspekcję państwa portu). Kapitan Cemfjord'a wskazywał, że pierwotną przyczyną problemów było nie przeprowadzanie w wystarczającej ilości próbnych alarmów i ćwiczeń związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa (można się domyślać, że przez brak czasu - nadmierne obciążenie obowiązkami skromnej liczebnie załogi - red.) oraz polityka (armatora), według której użytkowano urządzenia na statku "aż się zepsują", co oznacza, że armator po prostu nie wystarczająco inwestował w zapewnienie bezpieczeństwa.

W raporcie MAIB stwierdza się, że armator - Brise Bereederungs - ewidentnie musi zainwestować znaczące środki by zapewnić szybkie przeprowadzenie poprawy we własnym (oraz tym należącym do obowiązków załóg) zarządzaniu utrzymaniem statków.

Armator zatrudnia na swoich statków licznych Polaków.

PBS, rel (MAIB)

Fot., rys: MAIB

Pełna treść raport MAIB dostępna na brytyjskiej rządowej witrynie internetowej:
Marine Accident Investigation Branch report
Capsize and sinking of cement carrier Cemfjord with loss of 8 lives

Pierwszy tekst, w którym informowaliśmy o wypadku:
Zaginęło siedmiu Polaków z załogi cementowca przewróconego u wybrzeży Szkocji

Więcej w Portalu Morskim o tragicznym wypadku statku Cemfjord  - tutaj.

Materiał video opublikowany przez MAIB: