UWAGA: Najważniejsze zmiany w podatkach od 01 lipca 2023 r.

W dniu 01 lipca 2023 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o podatku od towarów i usług i niektórych innych ustaw. Podobnie jak miało to miejsce w ubiegłym roku pomimo wejścia w życie przepisów w trakcie roku podatkowego będą one miały zastosowanie w wielu sytuacjach do dochodów lub przychodów osiągniętych od 1 stycznia 2023 r. Wyjątkiem w tym zakresie są między innymi zmiany dotyczące podwyższenia kwot wolnych od podatku z tytułu spadków i darowizn. Wprowadzanie zmian podatkowych w trakcie roku podatkowego budzi w praktyce wiele wątpliwości i problemów.

Spadki i darowizny

Nowelizacja przepisów wprowadziła korzystne dla podatników zmiany kwot wolnych od podatku z tytułu spadków i darowizn. Od 1 lipca 2023 r. wolne od podatku będą kwoty do wartości majątku:

• 36 120 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej;
• 27 090 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej;
• 5 733 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.

Jeżeli nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych od tego samego zbywcy następuje więcej niż jeden raz, do czystej wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się czystą wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych dotychczas od tego samego zbywcy w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok. Od podatku obliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych potrąca się podatek przypadający od opodatkowanych poprzednio nabytych rzeczy i praw majątkowych.

Wynikająca z obliczenia nadwyżka podatku nie podlega ani zaliczeniu na poczet innych podatków, ani zwrotowi. Zgodnie z art. 9 ust. 2 ww ustawy nabywcy obowiązani są w zeznaniu podatkowym wymienić rzeczy i prawa majątkowe nabyte w podanym wyżej okresie.

Wskazać należy, iż pierwotnie zgodnie z ustawą z dnia 26 stycznia 2023 r. o zmianie ustaw w celu likwidowania zbędnych barier administracyjnych i prawnych kwoty wolne od podatku miały być wyższe. Zgodnie z proponowanymi zmianami opodatkowaniu miało podlegać nabycie przez nabywcę własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej w okresie 5 lat, począwszy od dnia 1 lipca 2023 r. oraz w każdym kolejnym okresie 5 lat:

1. 36 120 zł od jednej osoby lub 108 360 zł od wielu osób - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej;
2. 27 090 zł od jednej osoby lub 81 270 zł od wielu osób - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej;
3. 18 060 zł od jednej osoby lub 54 180 zł od wielu osób - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.

Ustawodawca zdecydował się na zwiększenie kwot wolnych od podatku, mając na uwadze przede wszystkim ryzyko nadużyć podatkowych oraz unikanie opodatkowania, zarówno w podatku od spadków i darowizn, jak i w podatku dochodowym od osób fizycznych. 

PIT

Przepisy ustawy z 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw wprowadziły zmiany do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w zakresie zniesienia limitu dochodowego dla podatnika i jego małżonka posiadających jedno dziecko niepełnosprawne, którzy będą mogli skorzystać z ulgi prorodzinnej niezależnie od swoich dochodów. Zmianę tą należy poczytać za korzystną dla podatników.

Nowelizacja przepisów rozszerza także katalog osób uprawnionych do skorzystania z ulgi rehabilitacyjnej. Zgodnie z ustawą z ulgi rehabilitacyjnej będą mogli rozliczyć podatnicy, na których utrzymaniu w roku podatkowym pozostaje osoba będąca w stosunku do podatnika lub jego małżonka osobą zaliczoną do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn lub dziecko obce przyjęte na wychowanie przez podatnika lub jego małżonka, pod warunkiem że uzyskane w roku podatkowym dochody tych osób niepełnosprawnych nie przekraczają dwunastokrotności kwoty renty socjalnej określonej w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej, w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego.”;

Nowelizacja ustawy przewiduje także zmiany w zakresie sposobu rozliczania dochodów kapitałowych. Obecnie dochody z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, w tym z realizacji praw wynikających z tych instrumentów, udziałów (akcji), udziałów w spółdzielni, a także z tytułu objęcia udziałów (akcji) albo wkładów w spółdzielni w zamian za wkład niepieniężny, traktowane są jako zyski kapitałowe, opodatkowane 19-proc. stawką podatku, podobnie jak dochody z tytułu udziału w funduszach kapitałowych.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych dotychczas przewidywała odrębne zasady ich rozliczania:

• podatek od sprzedaży papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, udziałów (akcji), udziałów w spółdzielni, a także z tytułu objęcia udziałów (akcji) albo wkładów w spółdzielni w zamian za wkład niepieniężny rozliczany jest na zasadach ogólnych,
• podatek od dochodu z tytułu udziału w funduszach kapitałowych – należało rozliczać ryczałtowo.

Zgodnie z nowelizacją przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dochody z umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych będą mieściły się w katalogu innych dochodów kapitałowych, a więc wraz z dochodami z papierów wartościowych i pochodnych instrumentów finansowych.

Od 1 stycznia 2024 r. możliwe będzie dokonanie kompensaty strat z inwestycji w fundusze kapitałowe z innymi dochodami kapitałowymi, np. z odpłatnego zbycia papierów wartościowych.

Nowelizacja art. 30a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przewiduje także, że 19-proc. zryczałtowany podatek dochodowy będzie pobierany od dochodu z wykupu przez emitenta obligacji, od których są należne świadczenia okresowe. Zgodnie z art. 24 ust. 24 ww ustawy dochód będzie stanowił różnicę między kwotą uzyskaną z wykupu obligacji wraz ze świadczeniami uzyskanymi za ostatni okres przed wykupem tych obligacji, a wydatkami poniesionymi na objęcie lub nabycie tych obligacji na rynku pierwotnym lub wtórnym przez podatnika albo spadkodawcę, przy czym nie będą stanowić wydatków na objęcie lub nabycie obligacji kwoty odsetek zapłaconych przez podatnika lub jego spadkodawcę przy ich objęciu lub nabyciu, w części w jakiej odsetki te nie podlegają opodatkowaniu lub są zwolnione z podatku.

Ustawodawca zdecydował się także na wprowadzenie zmian w zakresie zasad opodatkowania ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych osiąganych przez małżonków z najmu prywatnego. Aktualnie w przypadku uzyskania przychodów powyżej kwoty 100.000 zł małżonkowie zobligowanie sią do odprowadzenia podatku według stawi 12,5%. Nowelizacja przepisów jest korzystna dla małżonków i przewiduje podwyższenie limitu przychodów, od których zastosowanie znajdzie wyższa stawka ryczałtu. Po zmianie, małżonkowie będą stosować wyższą stawkę ryczałtu 12,5% przychodów dopiero po przekroczeniu limitu 200 tys. zł bez względu na to, czy będą rozliczać te przychody odrębnie, czy zdecydują o opodatkowaniu ich w całości przez jednego z nich. Podniesienie limitu przychodów będzie miało zastosowanie już do rozliczenia za rok 2023.

VAT

Ustawa z dnia 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o VAT oraz niektórych innych ustaw od 1lipca 2023 r. wprowadza także zmiany / uproszczenia w zakresie podatku od towarów i usług. Nowelizacja przepisów wprowadza korzystne zmiany dla małych podatników dotyczące podwyższenia limitu wartości sprzedaży. Do końca czerwca 2023 r. limit ten wynosi 1.200.000 euro, w przeliczeniu na złotówki, w którym mieści się również kwota podatku VAT. Od 01 lipca 2023 zwiększono kwotę limitu do 2.000.000 euro, co bez wątpienia przełoży się na zwiększenie liczby podatników uprawnionych do stosowania metody kasowej oraz rozliczeń kwartalnych w VAT.

Zgodnie z nowym brzmieniem art. 42 ust. 12a ustawy o VAT podatnik będzie miał prawo do wykazania i skorygowania WDT, w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Natomiast w przypadku WNT prawo do odliczenia VAT będzie powstawało w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu tego nabycia, pod warunkiem, że podatnik uwzględni kwotę VAT należnego od tej transakcji w deklaracji VAT, w której będzie obowiązany rozliczyć ten podatek. Przed nowelizacją przepisów przedsiębiorca, który nie otrzymał faktury w terminie 3 miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów powstał obowiązek podatkowy, był zobligowany do zmniejszenia podatku naliczonego z upływem tego okresu.

Podatnicy nie przestrzegający przepisów ustawy o podatku VAT będą jak dotychczas objęci sankcjami w tym podatku. Przed wejściem w życie nowelizacji przepisów ustawa przewidywała dla podatników / przedsiębiorców bardzo rygorystyczne sankcje. Po wprowadzeniu pakietu SLIM VAT 3 przewidziane w przepisach sankcje zostały złagodzone. Aktualnie zgodnie ze zmianami organ podatkowy będzie zobligowany każdorazowo do rozważenia: okoliczności powstania nieprawidłowości, rodzaj i stopień naruszenia ciążącego na przedsiębiorcy obowiązku, które skutkowało powstaniem nieprawidłowości, rodzaj, stopień i częstotliwość stwierdzanych dotychczas nieprawidłowości dotyczących nieprzedawnionych zobowiązań w podatku, kwotę stwierdzonych nieprawidłowości, w tym kwotę zaniżenia zobowiązania podatkowego, kwotę zawyżenia zwrotu różnicy podatku, zwrotu podatku naliczonego lub różnicy podatku do obniżenia podatku należnego za następne okresy rozliczeniowe. Dodatkowa sankcja będzie nakładana na podatnika w wysokości do 30%, 20% lub 15%. Nowelizacja przepisów będzie miała zastosowanie również do wszczętych i niezakończonych do 05.06.2023 r. postępowań podatkowych, kontroli podatkowych lub kontroli celno skarbowych.

Ponadto z dniem 01 lipca 2023 r. istnieje także możliwość rezygnacji przez przedsiębiorców z obowiązku drukowania dokumentów fiskalnych. Raporty fiskalne okresowe będą mogły być przechowywane w wersji elektronicznej.

Podsumowanie

Wprowadzone nowelizacją ustawy zmiany należy poczytać za korzystne dla podatników. Jednakże wprowadzanie ich w trakcie trwania roku podatkowego nastręcza podatnikom wiele trudności w zakresie prawidłowego rozliczenia podatków i sankcji z tym związanych. Ponadto także wprowadzanie częstych zmian w przepisach prawa podatkowego nie wpływa korzystnie na spójność i stałość całego systemu podatkowego w Polsce, o czym nie należy zapominać.

Zaakcentowania wymaga także fakt, iż ustawodawca zakładał ponadto wprowadzenie kontrowersyjnych i skrajnie niekorzystnych zmian w Ordynacji podatkowej, które zakładały przede wszystkim zaostrzenie polityki fiskalnej. W projekcie zmian, który został skierowany do konsultacji przewidywano uszczelnienie systemu przeciwdziałania wykorzystywaniu sektora finansowego do wyłudzeń skarbowych poprzez m. in. rozszerzenie możliwości dokonywania blokady na nowe kategorie rachunków – w tym także możliwości zalokowania rachunku rozliczeniowego, czy oszczędnościowego należącego do osoby fizycznej, wprowadzenie nowych przesłanek zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego – zgodnie z projektem termin przedawnienia obowiązania podatkowego miał ulegać zawieszeniu wraz z wszczęciem kontroli celno-skarbowej, wprowadzenie terminu ważności interpretacji podatkowych wydawanych na wniosek podatników oraz zmiany w zakresie opłaty za wydanie interpretacji poprzez jej zróżnicowanie. Ministerstwo Finansów w związku z wieloma krytycznymi głosami na dziś wycofało się z dalszego procedowania nad zmianami w Ordynacji podatkowej. Można mieć tylko nadzieję, iż te wątpliwe pomysły nie powrócą w najbliższych miesiącach w postaci kolejnej nowelizacji.